ویکی‌پدیا

گویش‌های خوزستانی: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
مجید داوودی (بحث | مشارکت‌ها)
۲۲۰ ویرایش‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه
به نسخهٔ 37684591 از Q2020 (بحث) برگردانده شد: جعل منبع، حذف منابع موجود، دور زدن قطع دسترسی (با توجه به جنگ ویرایشی کاربران زاپاس و خرابکار، لطفا تغییر مورد نظر خود را ابتدا در صفحه بحث مطرح کنید)
برچسب‌ها: توینکل خنثی‌سازی ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه
خط ۱:
{{حص-زاپاس|کوچک=بله}}
'''زبان ها و گویش ها در خوزستان''' شماری از لهجه‌ها و گویش‌های باستانی مرتبط با [[زبان فارسی]] ، گویش های [[زبان لری]] و [[عربی خوزستانی]] را در بر می‌گیرد که در استان خوزستان توسط مردم بومی به آن‌ ها صحبت می‌شود. این گویش‌ها و لهجه‌ها عبارتند از :
 
==* <br /> گویش های زبان [[فارسی]] ==:
* [[گویش شوشتری]]
* [[گویش دزفولی]]
* [[گویش بهبهانی]]
* [[گویش ماهشهریرامهرمزی]]▼
* [[گویش ماهشهری]]
* [[گویش فارسی هندیجانی|لری هندیجانی]] ▼
* [[لهجه آبادانی]]
* [[لهجه اهوازی]]
▲* [[گویش ماهشهری]]
 
== گویش های زبان [[لری]] ==:▼
 
[[لهجه آبادانی]] و [[لهجه اهوازی]] نزدیک‌ترین گویش‌ها و لهجه‌های فارسی در خوزستان به زبان [[فارسی معیار]] هستند و در کشور از آنان به عنوان لهجه جنوبی یاد می‌شود.این شیوهٔ سخن گفتن فارسی به‌دنبال آغاز فعالیت‌های نفتی در [[آبادان]] و مهاجرت اقوام ایرانی و غیر ایرانی (مانند [[انگلیس|انگلیسی‌ها]]، [[هند|هندی‌ها]] و [[رانگون|رانگونی‌ها]]) در دهه نخست قرن بیستم میلادی شکل گرفت.<ref>{{یادکرد وب|url=http://www.iranicaonline.org/articles/search/searchpdf.isc?ReqStrPDFPath=%2Fhome1%2Firanica%2Farticles%2Fv1_articles%2Fabadan&OptStrLogFile=%2Fhome%2Firanica%2Fpublic_html%2Flogs%2Fpdfdownload.html|title=Search Results<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->|accessdate=۲۷ اکتبر ۲۰۱۹|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120829174248/http://www.iranicaonline.org/articles/search/searchpdf.isc?ReqStrPDFPath=%2Fhome1%2Firanica%2Farticles%2Fv1_articles%2Fabadan&OptStrLogFile=%2Fhome%2Firanica%2Fpublic_html%2Flogs%2Fpdfdownload.html|archivedate=۲۹ اوت ۲۰۱۲|dead-url=yes}}</ref>
 
گویش‌ها و لهجه‌هایی مانند [[گویش ماهشهری]] و [[لهجه آبادانی]] به دلیل نزدیکی و شباهت در آهنگ‌ها و آواها در بعضی منابع زیر مجموعهٔ [[گویش بوشهری]] نیز قرار می‌گیرند .▼
 
[[گویش ماهشهری]] که به نام گویش بندری خوزستانی نیز شناخته می شود ، گویش رایج در میان بومیان ماهشهر و هندیجان است و به همراه [[لری لیراوی]] ، دو گویش بومی این منطقه را تشکیل میدهند و هر دو در میان مردمان شهر رواج دارند . این گویش ، شباهت های بسیاری به خصوص در واژگان به [[لری لیراوی]] دارد . همچنین این گویش با [[گویش بوشهری]] همسانی دارد و شباهت بسیاری از لحاظ آوایی ، دستوری و تا حدودی واژگانی ، به [[لهجه آبادانی]] دارد .<ref>https://www.tabnak.ir/fa/tags/45043/1/%D9%87%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86</ref>
 
▲== گویش های زبان لری ==
* [[لری شمالی]]
* [[گویش بختیاری|لری بختیاری]]<ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=کلباسی |نام=ایران |کتاب=رده‌شناسی نحوی: دو گویش بختیاری مسجد سلیمان و شوشتری (در استان خوزستان) | ناشر= انتشارات راشدین |سال=۱۳۹۵}}</ref>
* [[گویش رامهرمزی]] (لهجه ای از لری بختیاری)
* [[لری جنوبی]]
* [[لری بویراحمدی]]
* [[لری بهمئی]]
* [[لری لیراوی]]
▲* [[گویش فارسی هندیجانی|لری هندیجانی]]
 
 
میان گویش های خوزستان امروز لری از گسترده ترین پراکنش جغرافیایی برخوردار است و سه گونه ی اصلی آن یعنی لُری فیلی لُری شمالی، لری بختیاری و لری بویراحمدی (هر دو با عنوان: لُری جنوبی هر کدام در این استان گویشورانی دارد. رامهرمزی که گویش مردم رامهرمز است با بختیاری خویشاوندی دارد. چند گویش خویشاوند با لری بویراحمدی نیز مانند گویش بهمئی و ماهشهری در بخشهایی از شرق جنوب شرقی و مناطق ساحلی جنوب خوزستان تکلم می شود.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://jrp.scu.ac.ir/article_17368_b7e1e68c1b0ff2bde8173f58bdb51f5d.pdf|عنوان=بررسی گویش های رایج در خوزستان و ارتباط با فارسی دری ص۱۴}}</ref>
 
== گویش های زبان [[عربی]] ==:▼
[[لری لیراوی]] '''در استان خوزستان''' ، گويش رايج در میان مردمان بومی لر زبان ماهشهر و هندیجان می باشد كه بيشتر به طوايف لر ليراوی و حيات داوودی و گشتيل و ... تعلق دارد . اين گويش آميخته ای از زبان لری و گويش بندری و … است اما قرابت بيشتری با لری دارد . ممكن است عده ای منسوب بودن اين گويش به لری را قابل ترديد بدانند اما كتاب های فرهنگ جغرافيایی آبادی های كشور ، چاپ اداره جغرافيایی ارتش ، به صراحت وجود زبان لری در اين بنادر را تأييد كرده است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=مجموعه زبان ها و گویش های لري – ستین|نشانی=https://setin.se/?p=43721|بازبینی=2023-08-18|کد زبان=fa-IR|نام=محمد|نام خانوادگی=بختیار}}</ref> این گویش اشتراکات بسیاری با [[گویش ماهشهری]] یا بندری خوزستانی دارد و هر دو گویش در شهر های ماهشهر و هندیجان میان مردم بومی و محلی رواج دارند . محدوده کلی [[لری لیراوی]] ، شهر های ماهشهر ، هندیجان ، دیلم ، گناوه ، دشتستان و بوشهر است . <ref>https://www.tabnak.ir/fa/tags/45043/1/%D9%87%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86</ref>
 
* [[عربی خوزستانی]] ▼
▲== گویش های زبان عربی ==
▲* [[عربی خوزستانی]]
 
عربی خوزستانی دارای لهجه‌های متفاوت بین مناطق مختلف آن می‌باشد اما در هر حال بیشترین شباهت را با لهجهٔ جنوب عراق دارد. پیش از وقوع مهاجرت گسترده در جریان قرن بیستم و پس از آن، جمعیت خوزستان غالباً از دو گروه زبانی تشکیل می‌شد: سخنگویان به عربی، که در نواحی کشیده شده از خلیج فارس و اروندرود به سوی شهر اهواز و بالاتر از شهر اهواز تا نزدیکی‌های مرز استان‌های همجوار و در نواحی هم مرز روستاهای بختیاری زندگی می‌کردند،و گویش وران زبان های ایرانی(لری) که در نواحی کوه پایه ایی زندگی می کردند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/khuzestan-08-dialects|عنوان=Colin MacKinnon, KHUZESTAN viii. Dialects – Encyclopaedia Iranica|ناشر=|تاریخ=|تاریخ بازبینی=|کد زبان=|وبگاه=}}</ref>
 
[[لهجه آبادانی]] و [[لهجه اهوازی]] نزدیک‌ترین گویش‌ها و لهجه‌های فارسی در خوزستان به زبان [[فارسی معیار]] هستند و در کشور از آنان به عنوان لهجه جنوبی یاد می‌شود.
زبان عربی در میان عرب‌های خوزستان رایج است. بخش‌هایی از استان خوزستان شامل [[سوسنگرد]]، [[هویزه]]، [[شادگان]]،[[شهرستان باوی|باوی]]، [[خرمشهر]]، [[آبادان]]، [[اهواز]] و [[شوش]] ، [[شهرستان کرخه|کرخه]] و [[شهرستان کارون|کارون]] جمعیت قابل توجهی عرب‌زبان در خود جای داده‌اند. همچنین در دیگر شهرهای استان خوزستان مانند [[امیدیه]]، [[رامهرمز]]، [[ماهشهر]]، [[هندیجان]] و [[شوشتر]] و... نیز زبان عربی در میان مردم عرب به کار می‌رود. همچنین جنوب استان ایلام در مناطق [[دهلران]]، [[موسیان]] و [[دشت عباس]] زبان عربی بین مردم عرب رواج دارد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://today.ir/site/articles.aspx?agent=isna.ir%2FISNA%2FNewsView.aspx%3FID%3DNews-1391503&Lang=P&Lang=P&language=Persian&category=Miras+Farhangi+&+Gardeshgari+News|عنوان=نگاهی به میراث معنوی مردم شادگان|تاریخ بازدید=۳۱ ژوئن ۲۰۱۱|زبان=فارسی|اثر=به نقل از ایسنا|archive-date=۱ مه ۲۰۲۱|archive-url=https://web.archive.org/web/20210501164648/http://www.today.ir/site/articles.aspx?agent=isna.ir%2FISNA%2FNewsView.aspx%3FID%3DNews-1391503&Lang=P&Lang=P&language=Persian&category=Miras+Farhangi+&+Gardeshgari+News|url-status=dead}}</ref>{{سخ}} گویش عربی مردم خوزستان تفاوت‌هایی نیز با یکدیگر دارد و لهجه عربی [[خرمشهر]] را فصیح‌ترین و اصلی‌ترین لهجه این گویش می‌دانند.از نظر آواشناسی لهجه عربی خوزستان سریع بوده و تمایل به حذف همخوا‌ها در آن وجود دارد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://languagecontact.humanities.manchester.ac.uk/McrLC/casestudies/MS.html?casestudy=&subpage=MS/MS_def|عنوان=Khuzestani Arabic: Definiteness marking|تاریخ بازدید=۳۱ ژوئن ۲۰۱۱|زبان=انگلیسی|اثر=Maryam Shabibi}}</ref>
▲گویش‌ها و لهجه‌هایی مانند [[گویش ماهشهری]] و [[لهجه آبادانی]] به دلیل نزدیکی و شباهت در آهنگ‌ها و آواها در بعضی منابع زیر مجموعهٔ [[گویش بوشهری]] نیز قرار می‌گیرند .
 
== جستارهای وابسته ==
* [[بندر ماهشهر|گویش ماهشهری]] یا گویش بندری خوزستانی
* [[گویش دزفولی]]
* [[گویش شوشتری]]
سطر ۴۹ ⟵ ۳۵:
* [[زبان لری]]
* [[لری جنوبی]]
* [[لری لیراوی]]
* [[عربی خوزستانی]]
 
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/گویش‌های_خوزستانی»