ایران صفوی: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
ابرابزار/تمیز کاری/اصلاح چیدمان/کمی اصلاح نگارشی |
←سرنگونی و فروپاشی: منبع برچسبها: برگرداندهشده ویرایشگر دیداری |
||
خط ۷۸:
صفویه به تقلید از عثمانیها (که آنها نیز نیم قرن قبل به تقلید از کلیسای کاتولیک منصب سیاسی [[شیخالاسلام|شیخ الاسلام]] را وارد تصمیمات سیاسی و اجتماعی خود کرده بودند تا با فتواهای خود از سیاست آنها پشتیبانی کند) در ابتدای قرن شانزدهم میلادی روحانیت شیعه را بعنوان شیخ الاسلام وارد سیاست کشور کردند. این منصب در زمان پادشاهان ضعیف مثل [[شاه تهماسب یکم|شاه طهماسب]] یا شاه سلیمان و [[شاه سلطان حسین]] قدرت بیشتری بدست میاورد و اقدام به تغییرات گسترده دینی، مذهبی، سیاسی و اجتماعی میکرد. پس از سقوط صفویه، منصب شیخ الاسلام در اصفهان یک منصب صوری شد، ولی قدرت سیاسی در نزد روحانیت شیعه باقی ماند.
صفویان مرزهای سیاسی و جغرافیایی خود را با مذهب شیعه ترسیم میکردند. همین امر سبب شد که در آینده و حتی پس از تأسیس دولت-ملتهای مدرن در ایران، نوعی مرزبندی عقیدتی مرزهای ایران را ترسیم کند و در دورههایی تندرویهای شیعه باعث بروز درگیری در مناطق مرزی، و در نتیجه این مسئله باعث کوچکتر شدن ایران میشد؛ مثلاً تندرویهایی چون [[محمدباقر مجلسی|محمد باقر مجلسی]] در اوائل قرن ۱۸ میلادی در ضدیت با اهل سنت که در بخشهای شمال شرق خراسان بودند منجر به هجوم افغانهای سنی مذهب به ایران و از بین رفتن صفویه در ۱۷۲۲ میلادی شد و پس لرزههای آن در قرن بعدی به یکی از عوامل جدایی افغانستان تبدیل شد.
ایران صفوی در زمینههای نظامی، [[فقه شیعه]]، [[هنر]]، ([[معماری]]، [[خوشنویسی]] و [[نقاشی]]) پیشرفتهای قابل توجهی داشت. از سرداران دولت صفوی میتوان از [[قرچغای خان]]، [[اللهوردی خان گرجی]] و [[امام قلی خان]] نام برد. از فقیهان آن دوران نیز میتوان به [[حسین خوانساری]]، [[میرداماد]]، [[فیض کاشانی]]، [[شیخ بهایی]]، [[ملاصدرا]]، و [[علامه مجلسی]] اشاره کرد. از هنرمندان دوره صفوی میتوان از [[رضا عباسی]]، [[علیرضا عباسی]]، [[میرعماد حسنی|میرعماد]] و [[آقامیرک]] نام برد.<ref>تاریخ سوم راهنمایی، ص ۱۲</ref> همچنین از شاعران آن دوران میتوان به [[وحشی بافقی]]، [[صائب تبریزی]]، [[محتشم کاشانی]]، [[میر رضی آرتیمانی]] و [[امیر پازواری|امیرپازواری]] یاد کرد.<ref>http://ganjoor.net/vahshi/</ref><ref>http://ganjoor.net/razi/</ref><ref>http://ganjoor.net/saeb/</ref><ref>http://ganjoor.net/mohtasham/</ref>
خط ۲۷۸:
# تمرکز قدرت در دست پادشاه غیرقابل تعویض و بی هدفی او جناحگرایی و مخالفت را در محافل حکومتی براه انداخت و به روحانیون اجازه داد تا طرحهای احتکار غلات را براه بیاندازند و دست فرمانداران درنده استانی را برای از بین بردن مردم بدون پاسخگویی باز گذاشت.
# ترکیبی از فقدان چشمانداز و مشکلات مالی منجر به غفلت و لغو ترتیبات یارانه ای شد که تتمه وفاداری را که شاه از قبایل میخرید از بین برد
# نفوذ فزاینده نوعی از اسلام [[شیعه|شیعی]] تندرو [[محمدباقر مجلسی|محمد باقر مجلسی]] خلاء رهبری ضعیف شاه را پر کرد و باعث ایجاد خشم و شورش مردم [[اهل سنت]] ساکن در [[خراسان]] و [[کردستان]] و [[آسیای میانه]] شد.<ref name=":4">{{یادکرد کتاب|عنوان=دنیای صفوی - رودی ماتئی -نسخه انگلیسی -ص۱۶۰}}</ref>
== ارزیابی تاریخی ==
|