بردسکن: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز درج نام
خط ۵۲:
 
== موقعیت ارتباطی ==
بردسکن در حاشیه جاده ترانزیتی [[سبزوار|بجنورد]] - [[بجستان]] واقع شده‌است. این جاده، استان‌های [[استان کرمان|کرمان]]، [[سیستان و بلوچستان]]، [[خراسان جنوبی]] و شهرستان‌های جنوبی استان خراسان رضوی را به تهران متصل می‌کند. در حوزه ریلی، بردسکن در مسیر راه‌آهن در حال مطالعه [[سبزوار]] - [[کاشمر]] قرار دارد. در صورت بهره‌برداری از این خط، شهرستان بردسکن به راه‌آهن سراسری [[تهران]]- [[مشهد]] و راه‌آهن سراسری [[مشهد]]- [[بندرعباس]] متصل می‌شود.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=کاشمر، بردسکن و سبزوار به خط راه‌آهن سراسری متصل می‌شوند|نشانی=https://www.isna.ir/news/94070805188/کاشمر-بردسکن-و-سبزوار-به-خط-راه-آهن-سراسری-متصل-می-شوند|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2015-09-30|بازبینی=2021-08-21|کد زبان=fa}}</ref>
 
== مردم ==
خط ۶۸:
[[سربداران]] در سال ۷۳۸ هجری قمری قدرت‌گیری کردند و [[سبزوار]] را تسخیر کردند و این شهر را به عنوان پایتخت خود انتخاب کردند. در همین ایام مراسم ازدواج «امیر عبدا… مولایی» و دختر «خواجه علاء الدین محمد» در حال برگزاری بود؛ به همین مناسبت هدایای گرانبهایی از [[ترشیز]] به [[فرومد]] فرستاده شد. وقتی خبر حرکت این هدایا (چهل شتر، پارچه، زر و ابریشم) به امیر عبدالرزاق رسید، بلافاصله برادرش مسعود را مأمور توقیف این اموال کرد و او نیز با سلحشوری مأموریت خود را انجام داد و تمامی هدایای ترشیزی را به اردوی عبدالرزاق برد. عبدالرزاق با حمله به گله اسبان سلطان ابوسعید اسب‌های زیادی ربود و بعد از این به نام خود خطبه خواند.<ref>دولتشاه سمرقندی، تذکره الشعرا، ترجمه محمد رمضانی، انتشارات پدیده، ۱۳۶۶</ref><ref>سید محمد علی، سربداران خراسان و مازندران، انتشارات سکه، ۱۳۷۸</ref>
 
[[عبدالرزاق]] همچنان به توسعه طلبی خود ادامه داده تا بیار([[بیارجمند]] امروزی) که ابتدای مرز '''بردسکنکاشمر''' از ضلع غربی می‌باشد را تسخیر کرد. بعد از عبدالرزاق، برادرش مسعود حکومت [[سربداران]] را به دست گرفت و در واقع رهبر نظامی [[سربداران]] مسعود بود و رهبر مذهبی آنان شیخ خلیفه که تعالیم تشیع داشت و شاید از شاگردان صوفیان بود. همین شیعی بودن آن‌ها در تصرف [[ترشیز]] و علاقه مردم این خطه به تشیع بی تأیر نبود. امیر مسعود بخش وسیعی از [[ایران]]، [[ترکمنستان]] و [[افغانستان]] را تسخیر کرد و قلمرو [[سربداران]] را از مغرب به [[ری]] و از مشرق به [[هرات]] از شمال به [[مرو]] و از جنوب به [[ترشیز]] و [[یزد]] رساند. شهر [[ترشیز]] توسط امیر مسعود گشوده شد وی قلاع ترشیز را زیر سلطه [[سربداران]] قرار داد. با این اقدام منطقه [[ترشیز]] در مسیر توسعه و آبادانی قرار گرفت<ref>امین، سید علینقی، تاریخ سبزوار، به کوشش سید حسن امین، انتشارات دایرةالمعارف ایران‌شناسی، ۱۳۸۱</ref><ref>پتروشفسکی، ای، پ، کشاورزی و مناسبات ارضی در ایران عهد مغول، ترجمه کریم کشاورز، مؤسسه مطالعاتی و تحقیقات اجتماعی، ۱۳۳۴</ref>
 
توسعه فتوحات [[سربداران]] را باید مدیون مسعود دانست. وی توانست تا سال ۷۴۵ م محدوده وسیعی را زیر تسلط [[سربداران]] بگیرد و بازماندگان [[ایلخانان]] تاب مقاومت با وی را نداشتند. آخرین امیر سربداران خواجه علی موید بود. وی به مذهب [[تشیع]] علاقه بسیاری داشت و بدان تعصب می‌ورزید. در دوره او مردم آزادی زیادی داشتند، یکی از مهم‌ترین اقدامات وی تسخیر [[ترشیز]]، [[قهستان]]([[بیرجند]] و [[نهبندان]] کنونی)، [[طبس]] و گیلکی بود وی با تصرف این شهرها از [[سرخس]] تا [[دامغان]] را زیر سیطره خود گرفت؛ در این راه وی ارغون شاه را شکست داد و متواری کرد.
خط ۹۱:
 
== موقعیت جغرافیایی ==
شهرستان بردسکن در کرانه شمالی کویر نمک، بین ۵۶ درجه و ۱۴ دقیقه تا ۵۸ درجه و ۱۵ دقیقه طول و ۳۴ درجه و ۴۲دقیقه [[عرض جغرافیائی]] گستردگی دارد. شهرستان بردسکن تا سال ۱۳۷۴ بخشی از شهرستان کاشمر بوده‌است. این شهرستان از سمت شمال با [[شهرستان ششتمد]] و [[شهرستان سبزوار]]، از شرق با [[شهرستان خلیل‌آباد]] و [[کاشمر]]، از شمال شرقی با [[شهرستان کوهسرخ]]، از جنوب با [[شهرستان طبس]] در [[استان خراسان جنوبی]] و از غرب با [[شهرستان شاهرود]] در [[استان سمنان]] محدود بوده و مرکز آن شهر بردسکن در ۵۷ درجه و ۵۷ دقیقه طول و ۳۵درجه و ۱۵ دقیقه عرض جغرافیائی و در فاصله ۲۶۵ کیلومتری جنوب غربی [[مشهد مقدس]] قرار دارد. بلندی این شهر از سطح دریا ۹۸۵ متر است و برپایه آخرین تصمیمات کشوری دارای ۳ بخش مرکزی، انابد و شهرآباد و دارای ۳۹۳ روستای دارای سکنه و خالی از سکنه می‌باشد.<ref name=":03"/>{{سخ}}
{{موقعیت جغرافیایی
| مرکز = بردسکن
خط ۱۰۵:
 
== اقلیم ==
این شهرستان از دو منطقه کوهستانی به نام بخش کوهسرخ غربی در شمال و منطقهٔ جلگه‌ای در جنوب شامل بیابان، نمکزار و شنزارهای کرانه کویر نمک شکل گرفته‌است.<ref name=":03"/>
 
== فرهنگ و هنر ==
خط ۱۳۶:
==== غار سیر ====
{{اصلی|غار سیر}}
[[غار سیر]] در [[سیر (بردسکن)|روستای سیر]] از توابع دهستان کوهستانی کوهپایه [[بخش مرکزی شهرستان بردسکن|بخش مرکزی]] شهرستان بردسکن قرار دارد. غار سیر ۶۴ متر طول دارد و دارای ۲ دهانه ورودی است که به فاصله نیم متر روی هم قرار گرفته‌اند. این غار در دوران گذشته مسکونی بوده و به عنوان پناهگاه از آن استفاده می‌شده‌است. داخل آن دیواره‌های سنگی و ساروجی مربوط به اتاق و [[منبع آب]] باقی مانده‌است.{{نیازمند منبع|date=ژوئن ۲۰۲۱}}
 
==== دهانه بیجورد و آبشار سربرج ====
دهانه [[بیجورد]] یکی دیگر از مناطق مفرح و خوش آب و هوای شهرستان بردسکن می‌باشد که در بخش کوهستانی کوهپایه ( کوهسرخ غربی) شمال این شهرستان در میانه کوه‌ها و کوهپایه‌های بخش کوهسرخ غربی و روستای [[بیجورد]] واقع شده‌است؛ و در کنار جاده بین‌المللی قرار داردو دو چنار بزرگ به ارتفاع تقریبی پنجاه متر دارا می‌باشد و چندین هزار رهگذر و مسافر و توریست از منطقه تفریحی بیجورد دیدن می‌کنند و از هوای بسیار معتدلی دارا می‌باشداین منطقه بسیار سر سبز و خرم بوده و به علت داشتن چشمه‌ها و آب فراوان از پوشش گیاهی ویژه‌ای برخوردار است. از سایر جاذبه‌های طبیعی بردسکن می‌توان به آبشار [[سربرج (بردسکن)|سربرج]] اشاره کرد که در ناحیهٔ شمالی بردسکن بنام بخش کوهسرخ غربی واقع شده‌است.{{نیازمند منبع|date=ژوئن ۲۰۲۱}}
 
[[پرونده:Sade Dahan Ghale.JPG|بندانگشتی|۱۹۰ px|[[سد دهن قلعه|دریاچه سد دهن قلعه]]]]
خط ۱۴۵:
==== دهانه آب درونه ====
{{اصلی|دهانه آب درونه}}
دره سرسبز و زیبای دهانه آب در فاصله ۶۰ کیلومتری غرب شهر بردسکن ،در بخش انابد و ۱٫۵ کیلومتری روستای [[درونه (بردسکن)|درونه]] در محدوده منطقه حفاظت شده درونه واقع است.
جویباری جاری، آبشارهای دل‌انگیز و چشمه‌های جوشان در آغوش کوه زرد و در کنار قلاع تاریخی گورا و دختر، محیطی دیدنی و خاطره انگیز برای گردشگران و محلی برای انس و الفت با طبیعت و میراث کهن فرهنگی است.{{نیازمند منبع|date=ژوئن ۲۰۲۱}}
 
خط ۱۶۰:
==== منطقه حفاظت شده درونه ====
{{اصلی|منطقه حفاظت شده درونه}}
منطقه حفاظت‌شده درونه با وسعت ۶۶٬۷۲۶ هکتار در غرب شهرستان بردسکن ، در بخش انابد و نزدیک به [[منطقه حفاظت شده توران]] واقع شده‌است. این منطقه یکی از زیستگاه‌های [[یوزپلنگ آسیایی]] است که در تیر ماه ۱۳۹۱ برای اولین بار از یک قلاده یوز آسیایی توسط سعید شفیعیان<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Login • Instagram|نشانی=https://www.instagram.com/accounts/login/|وبگاه=www.instagram.com|بازبینی=2021-08-30}}</ref> محیط بان این منطقه در این منطقه عکس‌برداری شده و این ثبت در چند ماه بعد در همان سال مجدد تکرار شد. همچنین در سال ۱۳۹۳ نیز حضور چهار قلاده یوز در این منطقه اعلام و ثبت شد<ref name="mohitzist1">{{یادکرد وب|نام خانوادگی= |نام= |عنوان= پرچم یوزپلنگ آسیابربلندای محیط زیست ایران|نشانی= https://doe.ir/Portal/Home/ShowPage.aspx?Object=news&CategoryID=7FB271F5-F2FE-4A98-A24A-83889B582C66&WebPartID=2809ABCC-F721-46C1-8096-E65BB71AEC77&ID=67BF4F6C-B7A5-4A84-B89A-E6AF8BD00EEF|بازبینی= ۳۰ مرداد ۱۳۹۶|اثر= |تاریخ= ۹ شهریور ۱۳۹۵|ناشر= سازمان حفاظت محیط زیست ایران|نشانی بایگانی= |تاریخ بایگانی= |کد زبان= fa}}{{پیوند مرده|date=دسامبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot}}</ref><ref name="mohitzist4">{{یادکرد وب|نام خانوادگی= |نام= |عنوان= بردسکن، زیستگاه یوز آسیایی|نشانی= https://www.doe.ir/Portal/home/?news/196210/163077/479351/برداسکن،%20زیستگاه%20یوز%20آسیایی|بازبینی= ۳۰ مرداد ۱۳۹۶|اثر= |تاریخ= ۲۱ مرداد ۱۳۹۴|ناشر= سازمان حفاظت محیط زیست ایران|نشانی بایگانی= |تاریخ بایگانی= |کد زبان= fa}}{{پیوند مرده|date=دسامبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot}}</ref>
 
==== پناهگاه حیات وحش دشت لاغری ====