کلاردشت: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
←‏تاریخ: افزودن مطالب و منبع جدید همراه با برسی مفصل آن توسط پژوهشگران
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه
Mejlej (بحث | مشارکت‌ها)
بومی های کلاردشت از اقوام دیلمی نیستند
برچسب‌ها: حذف حجم زیادی از مطالب منبع‌دار ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه
خط ۶۴:
 
== تاریخ ==
 
=== دوران باستان ===
[[پرونده:Fenner,_Rest._Persis,_Parthia,_Armenia._1835_(K).jpg|بندانگشتی|300x300پیکسل|موقعیت تپورها در قرن دوم قبل از میلاد، از شرق سپیدرود تا هیرکانیا]]
استان مازندران پیش از [[اسلام]] [[طبرستان|تپورستان]] (به [[فارسی میانه|پهلوی]]: [[پرونده:Tapurstan.png|55x55پیکسل]]) نامیده می‌شد که برگرفته از نام [[قوم تپور|قوم تپوری]] (به [[زبان یونانی|یونانی]]: Τάπυροι) می‌باشد که پس از اسلام [[مردم تبری|قوم طبری]] نام گرفتند و سرزمینشان [[طبرستان]] نامیده شد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بازخوانی تاریخ مازندران|سال=۱۳۷۲|ناشر=نشر فرهنگ خانه مازندران|صفحه=۷۲|نام خانوادگی۱=عمادی|نام۱=اسدالله}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=ایرانشهر بر مبنای جغرافیای موسی خورنی|سال=۱۳۷۳|نام=یوزف|نام خانوادگی=مارکوارت|ناشر=تهران انتشارات اطلاعات|صفحه=245|مترجم=مریم میر احمدی}}</ref><ref>{{یادکرد ژورنال|زبان=en|نام۱=HABIB|نام خانوادگی۱=BORJIAN|دوره=|شماره=|صفحات=289|تاریخ بازبینی=|عنوان=Mazandaran: Language and People (The State of Research)|تاریخ=2004|ژورنال=Yerevan State University|doi=10.1163/1573384043076045|پیوند=https://academiccommons.columbia.edu/doi/10.7916/D85B1DDR/download}}</ref> به اعتقاد مورخان آماردها نخستین سکنه باستانی مازندران بودند و آماردها از آمل تا تنکابن و تپورها از آمل تا گرگان سکونت داشتند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بازخوانی تاریخ مازندران|سال=۱۳۷۲|ناشر=نشر فرهنگ خانه مازندران|صفحه=۳۷|نام خانوادگی۱=عمادی|نام۱=اسدالله}}</ref> در [[شاهنشاهی هخامنشی|عصر هخامنشی]] در کرانه جنوبی دریای مازندران اقوام، [[قوم تپور|تپوری]]، [[مردم آمارد|آمارد]]، [[آناریاکه]] و [[کادوسیان|کادوسی]] سکونت داشتند.<ref>کتاب گیلان، جلد اول، انتشارات گروه پژوهشگران ایران، چاپ دوم، زمستان ۱۳۸۰ خورشیدی</ref> مورخان [[مردم آمارد|آماردها]] را به مردمان [[داهان|داهه]] و [[سکایی]] و [[پارس|پارسی]] پیوند داده‌اند. [[هرودوت]] از قبیله [[مردم آمارد|مارد]] (mardes) در کنار دائی‌ها (daens)، [[دربیک‌ها|دروپیک‌ها]] (dropiques)، و [[ساگارتی|ساگارتی‌ها]] (sagarties) به عنوان [[پارس|پارس‌های]] کوچنشین و صحراگرد یاد کرده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ هرودوت جلد اول|سال=۱۳۸۴|نام=هادی|نام خانوادگی=هدایتی|ناشر=انتشارات دانشگاه تهران|صفحه=۲۱۱}}</ref> [[پلینیوس]] مورخ یونانی محل آماردها را قسمت شرقی [[مرو|مارگانیا]] شناسایی کرده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=ایرانشهر بر مبنای جغرافیای موسی خورنی|سال=۱۳۷۳|ناشر=انتشارات اطلاعات|صفحه=۲۵۶|نام خانوادگی۱=مارکوارت|نام۱=یوزف}}</ref> [[استرابون]](۶۳ ق. م) قوم آمارد را در کنار اقوام تپوری، کادوسی و کرتی به عنوان اقوام کوهستان نشین شمال کشور یاد می‌کند. استرابو می‌نویسد: تمام مناطق این کشور به استثنای بخشی به سمت شمال که کوهستانی و ناهموار و سرد است و محل زندگی کوهنشینانی به نام کادوسی (Cadusii) و آماردی (Amardi) و تپوری (Tapyri) و کرتی (Cyrtii) و سایر مردمان دیگراست، حاصلخیز است.<ref>All regions of this country are fertile except the part towards the north, which is mountainous and rugged and cold, the abode of the mountaineers called Cadusii, Amardi, Tapyri, Cyrtii and other such peoples, who are migrants and predatory. strabo (11.13.3)</ref> به گفته [[واسیلی بارتلد]] [[مردم تبری|تپوری‌ها]] در قسمت جنوب شرقی ولایت سکونت داشتند و در قید اطاعت هخامنشیان درآمده بودند و [[آماردیان|آماردها]] مغلوب اسکندر مقدونی و بعد مغلوب اشکانیان شدند و اشکانیان در قرن دوم ق. م. آنها را در حوالی ری سکونت دادند و اراضی سابق آماردها به تپوری‌ها اهدا شد و بطلمیوس در شرح دیلم یعنی قسمت شرقی گیلان در ساحل بحر خزر در آن زمان از [[مردم تبری|تپوری‌ها]] نام می‌برد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تذکره جغرافیای تاریخی ایران|سال=۱۳۰۸|نام=واسیلی|نام خانوادگی=بارتلد|ناشر=اتحادیه تهران|صفحه=283}}</ref>به گفته [[یحیی ذکا]] در «کاروند کسروی» آورده‌است: [[آمارد|آماردان]] یا ماردان، در زمان لشکر کشی [[اسکندر مقدونی]] به ایران، این تیره در [[مازندران]] نشیمن می‌داشتند و آن هنگام هنوز قبایل [[تپوران]] به آنجا نیامده بودند.<ref>ایران باستان [[مادها]] و [[آمردها]]. کاروند کسروی، مجموعه مقاله‌ها و رساله‌های [[احمد کسروی]]، به‌کوشش [[یحیی ذکا]]</ref> به گفته [[مجتبی مینوی]] قوم آمارد و [[قوم تپوری]] در سرزمین [[استان مازندران|مازندران]] می‌زیستند و تپوری‌ها در ناحیه کوهستانی مازندران و آماردها در ناحیه جلگه‌ای مازندران سکونت داشتند. در سال ۱۷۶ ق. م [[فرهاد یکم|فرهاد اول اشکانی]] قوم آمارد را به ناحیه خوار کوچاند و تپوری‌ها تمام ناحیه مازندران را فرو گرفتند و تمام ولایت به اسم ایشان تپورستان نامیده شد.[[پرونده:Tabaristan-FA.svg|بندانگشتی|نقشه‌ای از حدود طبرستان. کلار در غرب نقشه و در حدود [[رویان (طبرستان)|رویان]] مشخص است]]
سطر ۸۷ ⟵ ۸۵:
|ناشر=پایگاه مجلات تخصصی نور
}}{{پیوند مرده|date=فوریه ۲۰۲۰ |bot=InternetArchiveBot}}</ref>.
 
در کتاب [[الروض الاقطار]] نوشته [[ابن‌عبدالمنعم الحمیری]] که ظاهراً در سده هفتم در اندلس نوشته شده، در خصوص شهر «کلار» طبرستان به حضور [[کرد| کُردها]] و [[دیلمی‌ها]] در این شهر اشاره کرده است که نشان از حضور کُردها در این مناطق از گذشته دور میدهد. <ref group="یادداشت"> ''«الكلار: مدينة من مدن طبرستان، وهي الثغر مما يلي الترمذ، وبها أكراد الديلم وهم أهل فروسية ونجدة[...]»''.
 
در مورد عبارت «اکراد الدیلم»، شاهو عبدی به برسی آن پرداخته است:《در این خصوص دو احتمال وجود دارد؛ '''اول'''، کُرد در نظر گرفتن دیلم‌یان است، که با توجه به اینکه نویسنده پیش از این مطلب، زیر عناوین "دیلم" و "طبرستان" مطالب مفصلی را در خصوص منطقه دیلم و دیلم‌یان و طبرستان ذکر کرده و بحثی در این خصوص به میان نیآورده است، پس این احتمال نمیتواند چندان درست باشد. '''دوم'''، اصل عبارت '''«أكراد والديلم»''' است که مصححِ به قرینه اشاره نویسنده به عبارت «اکراد فارس»، هنگام روایت داستانی مربوط به حضور ساریه بن زُنیم(متوفی 30ق) در داربگرد عنوان "اکراد الدیم" را درست دانسته است.[در نتیجه چنین عنوانی خطای کاتب یا مصحح بوده که نمونه های مشابهی نیز برای چنین خطاهایی وجود دارد، برای مثال در کتاب صفه جزیره العرب نوشته ابن‌حائک همدانی عبارت ''«الأكراد الأرمن»'' نوشته شده‌است، پر واضح است که "و" بین دو کلمه به دلیل خطای کاتب یا مصحح حذف شده و اصل آن '''«الأكراد و الأرمن»''' است]، قرار گرفتن دو عبارت «اکراد» و «دیلم» در کنار هم، در منابع تاریخی نمونه بسیاری دارد. برای مثال، اگر در این نوشته حرف «و» سهواً حذف شود همان اتفاق رُخ میدهد: «قتال الأکراد والدیلم بنواحی واسط»(ابن‌العمرانی)، همچنین در رابطه با حضور کُردها در مناطق طبرستان در کتاب تاریخ طبرستان ابن‌اسفندیار و ابن‌اثیر و ابن خلدون اشاراتی شده است.》{{یادکرد ژورنال |نام خانوادگی= عبدی|نام=شاهو |تاریخ= مرداد ۱۳۹۹|عنوان= نگاهی به مقاله گوران نوشته مینورسکی|پیوند= https://independent.academia.edu/abdishaho|صفحه= ۸}}</ref>
 
== آثار تاریخی ==