برنامه هسته‌ای ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
برچسب: برگردانده‌شده
به نسخهٔ 37702575 از Shawarsh (بحث) برگردانده شد: تغییرات بدون منبع
برچسب‌ها: توینکل خنثی‌سازی
خط ۱۹:
پس از آزمایش هسته‌ای هند در ماه مه ۱۹۷۴، [[محمدرضا پهلوی|شاه]] تصمیم گرفت که ایران باید توانایی تولید [[جنگ‌افزار هسته‌ای]] داشته باشد و با شرکت‌هایی نظیر Framatome از [[فرانسه]]، [[کرافت‌ورک یونیون]] از [[آلمان غربی]] و [[وستینگهاوس]] از [[ایالات متحده]] وارد مذاکره شد. در سال ۱۹۷۴، قراردادهایی با [[فرانسه]]، [[ایالات متحده]] و [[آلمان غربی]] برای [[رآکتور هسته‌ای]] امضا شد. ایالات متحده همزمان برنامهٔ [[اتم برای صلح]] را راه‌اندازی کرد و طی آن رآکتور هسته‌ای کوچکی که ساخت شرکت American Machine and Foundry بود برای اهداف تحقیقاتی به [[دانشگاه تهران]] تحویل داد و [[مؤسسه فناوری ماساچوست|دانشگاه MIT]] پذیرفت که به دانشجویان ایرانی در زمینهٔ [[مهندسی هسته‌ای]] و [[فیزیک هسته‌ای]] آموزش دهد. طی قراردادهای امضا شده، فرانسه مقرر به تأمین ۵، آلمان غربی ۲ و آمریکا ۶ راکتور هسته‌ای برای ایران شدند. همچنین در سال ۱۹۷۴، فرانسه ضمانت داد تا اورانیوم غنی‌شده مورد نیاز راکتورهای هسته‌ای ایران را تأمین کند. ایران ۱۰ درصد از سهام [[اورودیف]] (شرکتی که در سال ۱۹۷۳ برای ساخت نیروگاه‌های اورانیوم غنی‌شدهٔ بزرگ با استفاده از پخش گاز تأسیس شده بود) که پیشتر متعلق به [[سوئد]] بود را در تریکاستین (Tricastin) خریداری کرد. سرمایهٔ اورودیف از بلژیک، فرانسه، ایتالیا و اسپانیا تأمین می‌شد. طی این قرارداد، اورودیف مقرر شد حدود ۲۷۰ تن [[غنی‌سازی اورانیوم|اورانیوم غنی شده]] تا ۳٫۶۷ درصد (درصد مورد نیاز برای تولید برق) را برای ایران تأمین کند. همچنین، قراردادهای درازمدت برای تأمین سوخت هسته‌ای اورانیوم با فرانسه، آلمان غربی و ایالات متحده امضا شدند. قراردادهای همکاری‌های دوجانبهٔ هسته‌ای با بلژیک، کانادا، فرانسه، ایتالیا، ایالات متحده و آلمان غربی امضا شد. به گفتهٔ روزنامهٔ نیویورک تایمز، شاه ایران دنبال تکنولوژی هسته‌ای بود، نه فقط یک یا دو راکتور برای تولید برق، بلکه به دنبال تمامی دامنهٔ تجهیزات، تکنیک‌های علمی و دانش هسته‌ای مورد نیاز برای تحقق نقشه‌های محمدرضا پهلوی برای تبدیل کشورش به یک قدرت صنعتی مدرن بود<ref>[https://www.nytimes.com/1976/04/18/archives/bonns-atom-offer-to-iran-stirs-a-debate-on-sharing-bonns-plan-to.html Bonn's Atom Offer to Iran Stirs a Debate on Sharing]</ref> و در همین راستا تعداد زیادی دانشجوی ایرانی نیز برای آموزش در تخصص‌های مختلف هسته‌ای به این کشورها اعزام کرد.
در سال ۱۹۷۶، شاه مذاکراتی با تعدادی از شرکت‌های آلمان غربی برای دریافت تکنولوژی‌های اورانیوم غنی‌شده و [[بازیافت هسته‌ای|بازیافت پلوتونیم]] آغاز کرد. ایران همچنین در سال ۱۹۶۰، سلول‌های حرارتی برای جداسازی [[پلوتونیوم]] از عناصر سوخت مصرف‌شدهٔ راکتورها را از ایالات متحده دریافت کرد. ساخت ۲ [[نیروگاه هسته‌ای بوشهر|نیروگاه هسته‌ای]] بزرگ توسط شرکت Kraftwerk Union AG (زیرمجموعهٔ شرکت [[زیمنس]]) آلمان غربی در اواسط دههٔ ۷۰ میلادی در ۶۰ کیلومتری [[بوشهر]] آغاز شد. شرکت فرانسوی نیز ساخت [[نیروگاه هسته‌ای دارخوین|نیروگاه دیگری]] در شهر [[دارخوین]] نزدیکی [[اهواز]] بر عهده گرفت.
پس از به قدرت رسیدن [[سید روح‌الله خمینی]]، تمامی قراردادهای هسته‌ای و نظامی با دولت‌های اروپایی و آمریکا یا از جانب ایران یا از جانب شرکت‌های خارجی تحت فشار آمریکا و تحریم‌ها لغو شدند و تعداد زیادی از مهندسان هسته‌ای و نیروهای متخصص ایرانی از کشور خارج شدند. مدتی بعد دولت ایران از تصمیم خود منصرف شد و تصمیم گرفت تا مجدد به [[فناوری هسته‌ای]] دست پیدا کند. اما تلاش‌ها برای مذاکره با آلمان غربی و فرانسه بی‌فایده بود. به دلیل رد درخواست بازپرداخت هزینه‌ی ساخت نیروگاه بوشهر از جانب آلمان غربی، جمهوری اسلامی تصمیم گرفت تا با شکایت از آلمان غربی آن‌ها را وادار به ادامه‌یادامهٔ ساخت نیروگاه هسته‌ای بوشهر کند اما با شروع [[جنگ ایران و عراق]] و بمباران نیروگاه بوشهر آلمان غربی از پروژه انصراف داد. ایران از شرکت [[آی‌ان‌وی‌ای‌پی|ENACE]] [[آرژانتین]] (Empresa Nuclear Argentina de Centrales Eléctricas S. A) و چین درخواست همکاری و کمک فنی کرد که پروژه‌ی آرژانتین به دلیل فشار آمریکا و عدم امکان انتقال پول لغو شد. چین و روسیه (به تعداد کمتر از چین به علت کمبود نیروی متخصص پس از [[فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی|فروپاشی شوروی]]) به صورت پنهانی مهندسان و دانشمندان هسته‌ای برای کار به ایران فرستادند. جمهوری اسلامی برای بومی‌سازی صنعت هسته‌ای در ایران بیش از ۱۷ هزار دانشجو و مهندس برای آموزش و تحصیل به کشورهای [[روسیه]]، [[چین]]، [[پاکستان]] و [[کره شمالی]] ارسال کرد و در چند مورد، مهندسانی از [[هند]] نیز برای آموزش مهندسان ایرانی وارد ایران شدند. همزمان مهندسان بسیار زیادی از روسیه، چین و کره شمالی برای آموزش بیشتر به مهندسان ایرانی به ایران دعوت شدند و [[پاکستان]] نیز شروع به تربیت و آموزش صدها دانشجودانشجوها و متخصصمتخصصان ایرانی در زمینه‌ی [[انرژی هسته‌ای]] کرد. ایران برای اتمام ساخت نیروگاه هسته‌ای بوشهر، با شرکت [[اتم‌استروی‌اکسپورت]] [[روسیه|روسی]] وارد مذاکره شد با این تأکید که روسیه ساخت نیروگاه هسته‌ای را بر پایه‌یپایهٔ فناوری آلمان غربی ادامه دهد چرا که ایران چندین میلیارد دلار از پیش برای ساخت این نیروگاه هزینه کرده بود. آلمانی‌ها بعد از ترک پروژه، تعداد ۸۸ هزار قطعه با تعداد کمی مستندات در تاسیسات هسته‌ای بوشهر به جا گذاشته بودند که برای ادامه‌ی پروژه کافی نبود. مهندسان روسی پس از بازدید از تاسیسات هسته‌ای بوشهر ادامه‌ی کار را بر عهده گرفتند و در نهایت ۲۰۰۰ مهندس هسته‌ای روس برای کار به ایران دعوت شدند، ولی برای ادامه‌ی ساخت این نیروگاه به چالش‌های زیادی برخورد کردند که یکی از آن‌ها، آب و هوای طاقت‌فرسای بوشهر بود که فولاد ضدزنگ نیز در آن زنگ می‌زند و کار کردن در آن شرایط بسیار سخت بود. تا حدی که در قراردادی که آلمانی‌ها با ایران امضا کرده بودند، اجازه‌ی استراحت در روزهایی که امکان کار تکنیسین‌ها و مهندسان فراهم نبود گرفته شده بود. روسیه همچنین برای ادامه‌ی پروژه نیاز به توربین‌هایی داشت که ساخت شرکت [[توربواتم]] [[اوکراین|اوکراینی]] بودند و [[ایالات متحده|آمریکا]] و [[اسرائیل]] با پرداخت رشوه، این شرکت را از تامین توربین‌های مورد نیاز روسیه و ایران منصرف کردند. پروژه‌یپروژهٔ تکمیل تاسیسات هسته‌ای بوشهر یکی از پرچالش‌ترین پروژه‌های مهندسی سال ۲۰۱۴ معرفی شد.<ref>[https://media.nti.org/pdfs/iran_nuclear.pdf Iran Nuclear Chronology]</ref><ref>Frank Barnaby, How Nuclear Weapons Spread, Routledge Publications, 1993, pp. 99</ref><ref>فریدون قاسمی، جمهوری اسلامی ایران: از بازرگان تا روحانی، فصل ششم: دوران ریاست جمهوری سید محمد خاتمی، ص. ۲۹۹</ref><ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1393/11/24/653136 نیروگاه اتمی بوشهر پروژه برتر هسته‌ای سال ۲۰۱۴ انتخاب شد]</ref> شرکت آرژانتینی INVAP نیز ساخت رآکتور هسته‌ای دیگری در تهران را بر عهده گرفت که این پروژه نیز تحت فشار آمریکا بی‌نتیجه ماند. ایران همچنین کمک‌های فنی از جانب [[کره شمالی]] و شبکهٔ زیرزمینی [[عبدالقدیر خان]] از [[پاکستان]] دریافت کرد که طی این برنامه، ایران مخفیانه چند رآکتور هسته‌ای آلوده از این شبکه تحویل گرفت. همکاری‌های هسته‌ای روسیه و چین با ایران همچنان ادامه دارد و مهندسان این کشورها در ایران حضور دارند.
 
=== عضویت ایران در سازمان‌های بین‌المللی ===