'''امیرالمؤمنین''' {{عربی|أمير المؤمنين}} یک [[لقب]] [[اسلام|اسلامی]] است که در لغت به معنی «امیر و فرمانده مؤمنان» است. و معنی دقیق و اصلی اش کسی که سید تمام مومنین است و این لقب فقط برای یک نفر به کار میرود که شیعیان با استدلال و حدیثی از محمد ان را فقط برای علی ابن ابی طالب میدانند این لقب خدا فقط برای عزیز ترین خلقش فرستاد و نهی شده کسی دیگه ای با این نام خواند
== کاربرد لقب ==
این لقب با مضمون سیاسی و دینی در منابع اسلامی در بین مسلمانان رواج داشته‌است. تاریخ پژوهان متفق‌القولند هنگامی که شخص خلیفه به‌طور خاص مورد خطاب قرار می‌گرفت از لقب «امیرالمؤمنین» استفاده می‌گردید. امیرالمؤمنین در [[لغت]] به معنی «امیر و فرمانده مؤمنان» است. شیعیان معتقدند این لقب پس از [[مرگ محمد]] برای [[علی]] به کار می‌رفته‌است ولی اهل سنت عقیده دارد بعد از درگذشت محمد، [[عمر بن خطاب|عمر]] اولین خلیفه‌ای بود که لقب امیرالمؤمنین را برای خود به کار برد.<ref>{{cite book|last=Campo|first=Juan E.|title=Encyclopedia of Islam|year=2009|publisher=Facts On File|location=New York|isbn=0-8160-5454-1|page=685|url=http://sufibooks.info/Islam/Encyclopedia-of-Islam_Juan_Campo.pdf|accessdate=۵ اوت ۲۰۱۳|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131019043437/http://sufibooks.info/Islam/Encyclopedia-of-Islam_Juan_Campo.pdf|archivedate=۱۹ اکتبر ۲۰۱۳|dead-url=yes}}</ref><ref>{{پک|Crone|2003|ک=God's Caliph: Religious Authority in the First Centuries of Islam|زبان=en|ص=4-11}}</ref> به نوشته تاریخ پژوهانبرای اینعلی لقبابن راابی نخستین بار توسط عمرطالب به کار گرفتهرفته شد.است<ref>{{پک|Madelung|1997|ک=Succession to Muhammad|زبان=en|ص=49}}</ref>
به نوشته [[ابن خلدون]]، [[عبدالله پسر جحش|عبدالله ابن جحش]] اولین کسی بود که به عمر این لقب را داد، برخی دیگر [[عمرو عاص]] و عده‌ای نیز [[مغیره بن شعبه|مغیرة بن شعبه]] را اولین کسانی می‌داند که به عمر این لقب را دادند؛ هرچند عبدالله ابن جحش قبل از خلافت عمر درگذشته و نمی‌توانسته اعطاکننده این لقب باشدداد.<ref name="DBA">{{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=برگ‌نیسی|نام=نادیا|مقاله=امیر|دانشنامه=[[دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]]|جلد=۱۰|پیوند مقاله=http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=123&avaid=3970|تاریخ بازبینی=۲۸ دسامبر ۲۰۱۲}}</ref>
== دیدگاه اهل سنت ==
خط ۱۰:
== دیدگاه شیعیان ==
[[شیعه دوازده‌امامی|شیعیان دوازده‌امامی]] لقب و عنوان امیرالمؤمنین را منحصر به علی بن ابیطالب میدانند و نه تنها استعمال این لقب را برای خلفای راشدین و غیر راشدین جایز نمی‌دانند کهمی‌دانن حتی آن را از خصایص علی بن ابی طالب دانسته و به کاربردن این لقب را برای سایر امامان خود هم جایز نمی‌دانند (مگر در حال تقیه که به کار بردن این لقب برای غیر از علی بن ابیطالب هم گاهی به کار رفته‌است). دلیل شیعیان بر این امر این است که می‌گویند محمد این لقب را برای علی به کار برده و دیگران را از نامگذاری بدان نهی کرده‌است. اما شیعیان [[اسماعیلیه]] آن لقب را برای [[خلفای فاطمی]] نیز استفاده می‌کنند و [[زیدیه]] آن را برای هر امامی [[علوی]] که امامتش را با جنگ بنیان نهاده استفادهمیکنند.<ref name="Amīr al-Muʾminīn">Gibb, H.A.R.. " [http://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-2/amir-al-muminin-SIM_0617 Amīr al-Muʾminīn]." Encyclopaedia of Islam, Second Edition. Brill Online , 2012.</ref> شیعیان دوازده‌امامی استدلالشان باتوجه به حدیثی از [[محمد]] است.<ref>دائرةالمعارف تشیع، جلد۲؛ المعارف و المعاریف، ج۱؛ بحارالانوار، مجلسی، ج۳۷، ص۳۳۹، باب ۵۴، حدیث۸۴. متن حدیث چنین است: عبدالله بن عباس می‌گوید: «روزی با رسول خدا در یکی از کوچه‌های مدینه می‌رفتیم که علی ابن ابی طالب از راه رسید و به رسول خدا این گونه سلام کرد: «السلام علیک یا رسول‌الله و رحمه الله و برکاته (سلام بر تو ای رسول خدا، و رحمت و برکات خدا بر تو باد) پیامبر نیز در پاسخ فرمود: «و علیک السلام یا امیرالمؤمنین (و بر تو سلام باد ای امیرالمؤمنین). تعجب کردم و به پیامبر گفتم: «ای رسول خدا، آنچه دربارهٔ پسرعمویم، علی، گفتی، از روی محبت و دوستی شخصی با او بود یا لقبی از ناحیه خداوند؟» رسول خدا فرمود: «نه، به خدا سوگند، آنچه دربارهٔ علی گفتم، با چشم خودم دیده‌ام.» پرسیدم: «ای رسول خدا چه دیدید؟» پیامبر فرمود: «در شب معراج به هر دری از درهای بهشت نظر می‌کردم، روی آن نوشته شده بود: علی بن ابیطالب از هفتاد هزار سال پیش از خلقت آدم امیرالمؤمنین بوده‌است.»</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الارشاد|نام خانوادگی=شیخ مفید|نام=|ناشر=|سال=|شابک=|مکان=|صفحات=جلد 1، صفحه 48، شیخ مفید از محدثان مشهور نقل کرده‌است که پیامبر به هفت تن از اصحاب خود از جمله ابوبکر، عمر، طلحه و زبیر فرمان داد تا بر علی با لقب امیرالمؤمنین سلام کنند}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الارشاد فی معرفه حجج الله علی العباد|نام خانوادگی=شیخ مفید|نام=|ناشر=|سال=|شابک=|مکان=|صفحات=جلد 1، صفحه 177، از دیدگاه شیعه جمله‌ای مشهور که عمر بن خطاب در واقعه غدیر پس از تبریک به علی (ع) گفته بود گویای نامگذاری علی به امیرالمؤمنین است. عمر به علی (ع) گفته بود: "بَخٍّ بخٍّ لک یابن ابیطالب أصبَحتَ و أمسَیتَ مولای و مولی کلِّ مؤمنٍ و مؤمنَهٍ"(ترجمه: آفرین بر تو یا علی! تو مولای من و مولای همه زنان و مردان مؤمن شدی)}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مفاتیح الجنان|نام خانوادگی=قمی|نام=عباس|ناشر=|سال=|شابک=|مکان=|صفحات=ذیل اعمال روز 18 ذی الحجه. یکی از مواردی که شیعیان از لقب امیرالمؤمنین برای امام علی (ع) به صورت گسترده استفاده می‌کنند روز عید غدیر است. کاربرد این لقب به این دلیل است که در برخی منابع ذکر شده‌است شیعیان در روز عید غدیر به هنگام ملاقات یکدیگر این جمله را بگویند: "اَلحمدُ لِلهِ الّذی جَعَلَنا مِنَ المُتَمَسِّکینَ بِولایةِ اَمیرِالمؤمنینَ و الائمةِ المَعصومینَ علیهم السلام". (ترجمه: ستایش مخصوص خدایی که ما را پای‌بند به ولایت امیرمؤمنان و سایر امامان علیهم السلام قرار داد)}}</ref>
