|
=== تقسیم‌بندی ===
از نظر [[دانلد استیلو]] گویش‌هایگویش رودباری و طالقانی دسته‌بندی جدیدی را با عنوان تاتی مانندها «tatoid» تشکیل می‌دهند. گویشهای تاتی مانند در اصل زبان تاتی بودند که به دلیل تأثیرات شدید زبان‌های کاسپین و زبان فارسی تمام ویژگی‌های زبان تاتی را از دست داده‌اند.
استیلو زبان‌های تاتی مانند را به سه دسته تقسیم نموده‌است:<ref>{{یادکرد ژورنال |نام خانوادگی۱=یوسفی |نام۱=سعیدرضا |تاریخ=1400 |عنوان=نقد و بررسی فصل پنجم از کتاب جامع زبان‌ها و زبان‌شناسی آسیای غربی: رویکردی منطقه‌ای با عنوان «منطقهٔ کاسپین و جنوب آذربایجان: کاسپین و تاتی» |پیوند= http://ensani.ir/file/download/article/1624257368-9729-1400-35.pdf |ژورنال=پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی |دوره=21 |شماره=1 |صفحات=394 |doi= |تاریخ بازبینی=}}</ref>
# گویش طالقانی-الموت.
# گویش گازرخان و گوران.
# گویش رودبار: جمشید آباد، رستم‌آباد، شهران، توتکابون، جوبان، رودبار و لاکه.
مردمان تات زبان رودبار در دو منطقه [[بخش عمارلو|عمارلو]] و [[بخش خورگام|خورگام]] زندگی می‌کنند. مرکز بخش عمارلو [[جیرنده]] است و علاوه بر آن روستاهای [[انبوه]]، [[کلیشم]]، [[خرم‌کوه]]، [[ویه]]، [[ناوه (رودبار)|ناوه]]، [[لایه (رودبار)|لایه]]، [[نوده فاراب]]، [[یکنم]]، [[ایینه‌ده]]، [[پاکده]]، [[داماش (رودبار)|داماش]]، [[بیورزین]]، [[پارودبار]]، [[اسکابن]]، [[کرماک بالا|کرماک]] به زبان تاتی تکلم می‌کنند. در [[بخش خورگام]] مرکز بخش یعنی [[بره‌سر]] و روستاهای [[ناش (رودبار)|ناش]]، [[اسطلخ‌کوه]]، [[چیچال]]، [[لیاول علیا|لیاول علیا]]، [[چلوانسرا]]، [[قوشه لانه]]، [[سه پستانک]]، [[گرزنه چاک]]، [[کشکش]] به زبان تاتی تکلم می‌کنند.
<ref>[http://archive.org/download/TatiRudbar/Roodbar-Sabzalipour.pdf دکتر جهاندوست سبزعلیپور، مقاله «گویش رودبار»، فصلنامه گیلان ما- شماره ۳۷، ۱۳۸۹]</ref>
== دستور زبان تاتی طالقانی ==
=== ضمایر ===
در گویش تاتی طالقانی ضمیر سه حالت دارد: فاعلی، مفعولی و ملکی.<ref>{{پک|حبیب برجیان |۱۳۹۲|ک=گویشهای پارسی-تبری در منطقه انتقال زبان با مرز مازندران|ص=۲۱۳}}</ref>
{| class="wikitable"
|-
! ضمیر !! ۱ مفرد !! ۲ مفرد !! ۳ مفرد !! ۱ جمع !! ۲ جمع !! ۳ جمع
|-
| فاعلی، تاتی طالقان || mon || tu || u || mâ || šomâ || ušân
|-
| مفعولی، تاتی طالقان || monâ || torâ || urâ || mârâ || šomarâ || ušânrâ
|-
| ملکی، تاتی طالقان || om || ot || oš || mân || tân || šân
|}
=== شناسه ===
در گویش تاتی طالقانی شناسه به صورت زیر می‌باشد:<ref>{{پک|حبیب برجیان |۱۳۹۲|ک=گویشهای پارسی-تبری در منطقه انتقال زبان با مرز مازندران|ص=۲۱۳}}</ref>
{| class="wikitable"
|-
! گذشته !! ۱ مفرد !! ۲ مفرد !! ۳ مفرد !! ۱ جمع !! ۲ جمع !! ۳ جمع
|-
| شناسه پس از همخوان (صامت) || am || i || ∅ || im || in || an
|-
| شناسه پس از واکه (حرف صدادار) فعل حال || m || y || a || ym || yn || n
|-
| شناسه پس از واکه (حرف صدادار) فعل گذشته|| m || y || ∅ || ym || yn || n
|-
| شناسه پس از واکه (ی) || am || ey || ∅ || eym || eyn || an
|}
=== صرف فعل ===
در جدول زیر فعل آمدن (biamiyan) بر اساس [[تاتی طالقانی]] در زمان‌های مختلف صرف می‌شود.<ref>{{یادکرد ژورنال |نام خانوادگی۱=BORJIAN |نام۱=HABIB |تاریخ=2013 |عنوان=“Perso-Tabaric Dialects in the Language Transition Zone Bordering Mazandaran” |پیوند= https://www.academia.edu/8074600/_Perso_Tabaric_Dialects_in_the_Language_Transition_Zone_Bordering_Mazandaran_ |ژورنال=Studia Iranica |دوره= |شماره= |صفحات=213 |doi= |تاریخ بازبینی= |زبان=en}}</ref>
{| class="wikitable"
|-
! زمان/شخص !! ۱ مفرد !! ۲ مفرد !! ۳ مفرد !! ۱ جمع !! ۲ جمع !! ۳ جمع
|-
| حال التزامی || biyâm || biyey || biyâ || biyeym || biyeyn || biyân
|-
| حال ساده || miyâm || miyey || miyâ || miyeym || miyeyn || miyân
|-
| حال در حال انجام || darom-miyâm || dari-miyey || dare-miyâ || darim-miyeym || darin-miyeyn || daron-miyân
|-
| گذشته ساده || biyamiam || biyamiey || biyamia || biyamieym || biyamieyn || biyamian
|-
| گذشته استمراری || miyamiam || miyamiey || miyamia || miyamieym || miyamieyn || miyamian
|-
| گذشته در حال انجام || dabiyam-miyamiam || dabiy-miyamiey || daba-miyamia || dabiyeym-miyamieym || dabiyeym-miyamieyn || dabiyan-miyamian
|-
| گذشته کامل || biyame biyam || biyame bi || biyame ba || biyame beym || biyame beyn || biyame biyan
|-
| آینده || mixâm biyâm || mixây biyey || mixâ biyâ || mixâym biyeym || mixâyn biyeyn || mixân biyân
|}
== دستور زبان تاتی الموتی ==
| 