بروجرد: تفاوت میان نسخه‌ها

ساکنان شهر بروجرد با [[گویش بروجردی]] از زبان [[زبان فارسی|لری]] سخن می‌گویند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=بروجردشناسی|نشانی=http://www.borujerd.ir/گردشگری/borujerdshenasi|وبگاه=www.borujerd.ir|بازبینی=2023-05-21}}</ref> [[دانشنامه ایرانیکا]]،<ref name="lori-language-ii">{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.iranicaonline.org/articles/lori-language-ii |عنوان =LORI LANGUAGE ii. Sociolinguistic Status of Lori | ناشر =[[دانشنامه ایرانیکا]] |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۲۵ فوریه ۲۰۱۴}}</ref> [[فهرست لینگوییست]]<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://linguistlist.org/forms/langs/get-language-by-country.cfm?country=116| عنوان = Language by Country| تاریخ بازدید =۹ آوریل ۲۰۲۰| نویسنده = | تاریخ = ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۴| ناشر = [[فهرست لینگوییست|Linguist List]]| زبان = انگلیسی| نشانی بایگانی = https://archive.today/20140910102525/http://linguistlist.org/forms/langs/get-language-by-country.cfm?country=116| تاریخ بایگانی = ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۴| dead-url = no}}</ref> و [[حسینعلی رزم‌آرا]]<ref>{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی = |نام = | پیوند نویسنده =[[حسینعلی رزم‌آرا]] | عنوان = فرهنگ جغرافیائی ایران (آبادیها)| ترجمه = | جلد =ششم | سال =۱۳۳۰ | ناشر =دایره جغرافیایی ستاد ارتش |مکان =تهران | شابک = | صفحه = | پیوند = | بازیابی = ۹ آوریل |۲۰۲۰}}</ref> مردم بروجرد را بخشی از [[مردم لر|لر]] و گویش بروجردی را گویشی از [[زبان لری]] معرفی می‌کنند. [[رودیگر اشمیت]] گویش مردم بروجرد را به زبان [[پارسی میانه]] نزدیک می‌داند.<ref>{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی =اشمیت |نام =رودیگر | پیوند نویسنده =رودیگر اشمیت | عنوان =راهنمای زبان‌های ایرانی | ترجمه = | جلد =دوم | سال = | ناشر =ققنوس |مکان =تهران | شابک = | صفحه =۴۳۷ | پیوند = | بازیابی = ۹ آوریل ۲۰۲۰}}</ref> گویش بیشتر روستاهای لرنشین بروجرد [[لری]] است اما تحت فرایندهای آوایی گویش بروجردی قرار گرفته و می‌توان آن را «لری بروجردی» نامید. اقلیت کلیمی بروجرد گویش خاصی از فارسی دارند که که برای شهروندان بروجردی قابل فهم است. شمار اندکی ارامنه در بروجرد ساکن بوده‌اند که گویشی مشابه با [[ارامنه]] [[جلفا (ایران)|جلفا]]ی اصفهان داشته‌اند.<ref name="GB">{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =اسفندیاری | نام = احمد| پیوند نویسنده = | عنوان =گویش بروجردی | ترجمه = | جلد = | سال = ۱۳۸۰| ناشر =نشر میعاد |مکان = بروجرد| شابک =۹۶۴۶۹۳۰۳۰۱ | صفحه = ۴| پیوند = | تاریخ بازبینی = ۱۳۹۱/۱۱/۱۳}}</ref> عبری و ارمنی نیز در شهرستان بروجرد رواج دارند.<ref>{{یادکرد وب |url=http://rangvarehayeyekrang.ir/قوم-آغوز/ |title=نسخه آرشیو شده |accessdate=۱۵ اکتبر ۲۰۱۹ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20171006212409/http://rangvarehayeyekrang.ir/قوم-آغوز/ |archivedate=۶ اکتبر ۲۰۱۷ |dead-url=yes}}</ref><ref name="Virug-lan">{{یادکرد وب |نویسنده= |نشانی=http://virugerd.ir/lan/language.html |عنوان=گویش مردم منطقه بروجرد |ناشر=دانشنامه بروجرد |تاریخ=۱ اردیبهشت ۱۳۹۳ |تاریخ بازبینی=۱۳۹۳/۶/۲۰ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140408041900/http://www.virugerd.ir/lan/language.html |archivedate=۸ آوریل ۲۰۱۴ |dead-url=yes}}</ref>[[دانشنامه جهان اسلام]] نیز گویش مردم بروجرد را [[فارسی]] با لهجه بروجردی عنوان کرده‌است.<ref name="encyclopaediaislamica">{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=1066 |عنوان =بروجرد | ناشر =دانشنامه جهان اسلام |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۱۳ فوریه ۲۰۱۳}}</ref>

 

در سال ۱۳۷۵، جمعیت کلیمی‌های شهر بروجرد ۵۳ نفر بود. قبلاً جمعیت یهودیان بروجرد بیشتر از این بوده و در یکی از محلات بروجرد دارای یک مدرسه و یک [[کنیسه]] و یک راسته بازار بودند. بنابر کتاب تاریخ یهود در ایران نوشته حبیب لوی که در سال ۱۳۳۹ تألیف شده، جمعیت یهودیان بروجرد در آن زمان ۱۵۰۰ نفر بوده و یهودیان این شهر دارای یک [[کنیسه]] و یک باب [[حمام عمومی]] بوده‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=لوی |نام=حبیب |کتاب=تاریخ یهود در ایران | ناشر=کتابفروشی یهودا |سال=۱۳۳۹ ج. ۳ ص. ۱۰۰۵ |شابک=}}</ref>

در کتاب «جغرافیای شهرستان بروجرد: طبیعی - انسانی» که در سال ۱۳۴۰ توسط مقدس جعفری تألیف شده ذکر گردیده که جمعیت یهودیان بروجرد در آن سال‌ها ۸۰۰ نفر بوده‌است که همگی تحصیل کرده و نیمی از این جمعیت یعنی ۴۰۰ نفر تحصیلات عالیه داشتند، و با این عبارت دقیقاً ذکر گردیده که «شما یک یهودی را پیدا نمی‌کند که به شغل‌هایی مانند نانوایی روی آورده باشد و اکثراً به شغل‌های [[بزازی]] و خرازی مشغولند.»<ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی= مقدس جعفری|نام= محمد حسن|کتاب= جغرافیای شهرستان بروجرد: طبیعی - انسانی| ناشر=بی‌نام |سال=۱۳۵۴}}</ref>