'''بندر گِناوه''' یکی از شهرهای [[مردم لر|لر نشین]] [[استان بوشهر]] ایران و مرکز [[شهرستان گناوه]] است.<ref>{{یادکرد وب|کد زبان=fa|نشانی=https://shizyab.ir/shiz/دیدنی-های-بندر-گناوه/|عنوان=بندر گناوه یکی از شهرهای لر نشین استان بوشهر ایران و مرکز شهرستان گناوه است.}}</ref><ref>{{یادکرد خبر|تاریخ=15 فروردین 1399|عنوان=راه اندازی خط تولید زغال فشرده در گناوه|پیوند=https://mehrsanatgroup.com/راه-اندازی-خط-تولید-زغال-فشرده-در-گناوه/|در=گناوه ، یکی از شهر های بندری استان بوشهر است که مرکز شهرستان گناوه است . این شهر لر نشین ، بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ ، دارای جمعیت ۷۴,۴۷۲ نفر است که رشد جمعیتی متوسط روبه بالا نیز دارد .}}</ref><ref>{{یادکرد خبروب|عنوان=اجتماعیمعنی بوشهرثبات|پیوندنشانی=https://marznewsdehkhoda.comut.ac.ir/categoryfa/states-newsdictionary/south%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA|وبگاه=موسسهٔ لغتنامهٔ دهخدا و مرکز بینالمللی آموزش زبان فارسی|بازبینی=2024-states/booshehr01-state/social-bushehr11|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|درعنوان=مردممعنی شهرستانهایثبات شمالی- استانلغتنامه مانند دشتستاندهخدا|نشانی=https://lamtakam.گناوهcom/dictionaries/dehkhoda/226872/%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA|وبگاه=پرسش و بهویژهپاسخ دیلمتخصصی بالام زبانتا لریکام|بازبینی=2024-01-11|کد صحبت میکنند.زبان=fa}}</ref>
گناوه کنونی در ساحل [[خلیج فارس]] و در بین [[بوشهر|شهر بوشهر]] و [[بندر دیلم]] به فاصله هیجده کیلومتری شرق خور امام حسن واقع است.
خط ۶۵:
== زبان ==
زبان مردم گناوه گویشی از فارسی نزدیک به [[لری جنوبی]] است. <ref name=":0">{{یادکرد وب|وبگاه=farsname.ir|نشانی=https://farsname.ir/شهرستان-گناوه/|عنوان=ایرانشناسی گناوه فارسنامه|تاریخ بازبینی=2023-02-25}}</ref><ref>{{یادکرد وب|کد زبان=fa-IR|نشانی=https://lornama.meevand.ir/2020/10/10/گناوه-و-ریگ-بنادر-باستانی-سرزمین-لر/|عنوان=گناوه و ریگ بنادر باستانی سرزمین لر – لر نما|تاریخ بازبینی=2023-02-25}}</ref><ref name=":1">{{یادکرد وب|کد زبان=fa|نشانی=https://literaturelib.com/books/4579/لرهای+ایران؛+لر+بزرگ،+لر+کوچک+|عنوان=کتاب حیات داوودی و گناوه}}</ref><ref name=":2">{{یادکرد وب|کد زبان=fa|وبگاه=lib.eshia.ir|نشانی=https://lib.eshia.ir/23019/1/6667|عنوان=دانشنامه جهان اسلام - بنیاد دائرة المعارف اسلامی - کتابخانه مدرسه فقاهت|تاریخ بازبینی=2023-02-25}}</ref><ref name=":3">{{یادکرد وب|کد زبان=fa|وبگاه=rch.ac.ir|نشانی=https://rch.ac.ir/article/Details/8226|عنوان=حیات داوودی دانشنامه جهان اسلام}}</ref><ref name=":4" /><ref name=":5" /><ref name=":6">رضا دشتی (نویسنده گناوهای): مقاله کنکاشی در تاریخ تمدن و فرهنگ گناوه (نامه گناوه، کتاب اول ص۱۸)</ref><ref name=":7">غلامرضا_کریمیفرد: مقاله تناسب لفظ و معنی و اصالت کلمات در گویش گناوهای (نامه گناوه، کتاب اول ص ۱۰۴)</ref><ref name=":8">مقاله حسین جلالپور شاعر و پژوهشگر در (نامه گناوه کتاب دوم ص ۶۸)</ref><ref name=":9">مقالهٔ غلامحسین_دریانورد شاعر، ناشر و نویسنده گناوهای در (نامه گناوه، کتاب پنجم ص ۶۰)</ref><ref name=":10">https://lornama.meevand.ir/2020/10/10/گناوه-و-ریگ-بنادر-باستانی-سرزمین-لر/</ref><ref>فرهنگ جغرافیایی آبادیهای کشور، چاپ ادارهٔ جغرافیایی ارتش12</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://web.archive.org/web/*/https://iran-stvc.ir/ostan-bushehr/|عنوان=استان شناسی}}</ref><ref>{{یادکرد وب|وبگاه=samad.ostb.ir|نشانی=http://samad.ostb.ir/?part=menu&inc=menu&id=169|عنوان=مردم شهرستانهای شمالی استان مانند دیلم، گناوه و دشتستان عمدتا به گویش لری صحبت می کنند.|بازبینی=۲۵ دسامبر ۲۰۲۳|archive-date=۲۹ آوریل ۲۰۲۱|archive-url=https://web.archive.org/web/20210429055709/http://samad.ostb.ir/?part=menu&inc=menu&id=169|url-status=dead}}</ref><ref>https://dbpedia.org/page/Luri_language</ref>
فارسنامه: ساکنان این شهرستان از اقوام مختلفی تشکیل شدهاند. زبان مردم گناوه فارسی نزدیک به [[لری جنوبی]] هست و مردم این شهرستان اصالتاًفارس و لر هستند ازو طوایف مختلف لر تشکیلدر آن حضور شدند،دارند، از جمله لر گناوهای حیاتداوودی، لیراوی و… زبان مردم گناوه برای سایر لرهای جنوبی کاملاً مشابه و قابل درک هست، اقلیت و مهاجرینی هم در شهر هستند که از قدیم تا کنون برای کار مهاجرت کردند که عمدتاً فارسیزبان یا از بندری هستند.<ref name=":0" /> وبگاه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بوشهر: زبان مردم گناوه فارسی با لهجه محلی (بندری یا جنوبی) است که آمیزه ای از گویش های لری و سیوندی به اضافه تعداد زیادی از کلمات بیگانه انگلیسی، پرتغالی و غربی است.<ref name=":4">{{یادکرد وب|نشانی=https://boushehr.farhang.gov.ir/fa/morfiostan/msharstan/genaveh|عنوان=گناوه وزرات فرهنگ|بازبینی=۲۵ فوریه ۲۰۲۳|archive-date=۱۵ آوریل ۲۰۲۱|archive-url=https://web.archive.org/web/20210415151127/https://boushehr.farhang.gov.ir/fa/morfiostan/msharstan/genaveh|url-status=dead}}</ref>همینمنبع در جایی دیگر گویش مردم گناوه را [[زبان لری|لری]] ذکر می کند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://boushehr.farhang.gov.ir/fa/news/587722/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D9%88%D8%B4%D9%87%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D8%B7%D8%B1%D8%AD-%D8%AC%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%AF%D8%B4%D8%AA%DB%8C|عنوان=}}</ref>وبگاه وزارت اطلاعات و فناوری ارتباطات بوشهر: در شهرستان های شمالی استان مانند: دیلم،دیلم و گناوه وگویش دشتستاننزدیک گویشبه لری رواج دارد.<ref name=":5">{{یادکرد وب|نشانی=https://boushehr.ict.gov.ir/fa/office6354/info/pishineh-پیشینه-تاریخی-اقوام-و-ادیان|عنوان=معرفی استان بوشهر وزرات اطلاعات|بازبینی=۲۵ فوریه ۲۰۲۳|archive-date=۲۷ مه ۲۰۲۲|archive-url=https://web.archive.org/web/20220527230535/https://boushehr.ict.gov.ir/fa/office6354/info/pishineh-%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D8%A7%D9%82%D9%88%D8%A7%D9%85-%D9%88-%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86|url-status=dead}}</ref> رضا دشتی: «زبان گناوهای آمیزهای از گویشهای لری و بعضی کلمات بیگانه و غربی است.»<ref name=":6" /> غلامرضا کریمیفرد: «در گویش گناوهای بسیاری از کلمات آن براساس گویش لری عیناً یا با قدری تفاوت در ساختار یا لهجه کاربرد دارد.»<ref name=":7" /> حسین جلالپور:«گویش گناوهای برگرفته از گویش لری است اما با لهجهای کاملاً متفاوت.»<ref name=":8" /> غلامحسین دریانورد: «لهجه سرخوری گناوه گونهای از گویش گناوهای لری و زیرمجموعهٔ زبان فارسی متمایل به لری است.»<ref name=":9" /> وبگاه لرنما (ایل مئیوند): «مردم گناوه لری را با لهجه گناوهای تکلم میکنند.»<ref name=":10" />
== مردم شناسی ==
ساکنان این شهرستان از اقوام مختلفی تشکیل شدهاند. مهاجرینی که اغلب از دهستان لیراوی (دیلم) و روستاهای شهرستان گناوه به آن مراجعه کردهاند عمدتا ریشههای [[مردم لر|لری]] دارند. [[عربهای ایرانی|اعراب]] نیز محله مخصوص خود را داشته و همچنین از اقوام دشتی نیز عدهای در گناوه ساکن هستند.<ref name=":4" />{{ضرورت منبع|text=|date=تاریخ=ژانویه ۲۰۲۴}}▼
ساکنان این شهرستان از [[مردم لر|قوم لر]] هستند و به گویش لری حیات داوودی از گویش های [[لری جنوبی]] سخن می گویند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=ایرانشناسی گناوه فارسنامه|نشانی=https://farsname.ir/شهرستان-گناوه/|وبگاه=farsname.ir|بازبینی=2023-02-25}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=ایرانشناسی (22): گناوه|نشانی=https://www.tarafdari.com/node/1726381|وبگاه=طرفداری|تاریخ=2020-08-30|بازبینی=2023-02-25|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=زبان مردم محلی بوشهر {{!}} مرکز مشاوره سفر اصفهان تور|نشانی=https://isftour.ir/tag/زبان-مردم-محلی-بوشهر/|بازبینی=2023-02-25|کد زبان=fa-IR}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=گناوه و ریگ بنادر باستانی سرزمین لر – لر نما|نشانی=https://lornama.meevand.ir/2020/10/10/گناوه-و-ریگ-بنادر-باستانی-سرزمین-لر/|بازبینی=2023-02-25|کد زبان=fa-IR}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://literaturelib.com/books/4579/لرهای+ایران؛+لر+بزرگ،+لر+کوچک+|عنوان=کتاب حیات داوودی و گناوه}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=دانشنامه جهان اسلام - بنیاد دائرة المعارف اسلامی - کتابخانه مدرسه فقاهت|نشانی=https://lib.eshia.ir/23019/1/6667|وبگاه=lib.eshia.ir|بازبینی=2023-02-25|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://rch.ac.ir/article/Details/8226|عنوان=حیات داوودی دانشنامه جهان اسلام}}</ref>
عمده جمعیت شهر گناوهشهرگناوه را [[ایلات لر]] نظیر حیات داوودی، [[لیراوی]] و... تشکیل می دهند. گناوه محل سکونت فعلی و مرکز مهم طوایف طایفه [[لر]] [[حیاتداوودی|حیات داوودی]] است.<ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref name=":3" /> اکثر ساکنین گناوه شیعه و اقلیتی سنی هستند.▼
▲مهاجرینی که اغلب از دهستان لیراوی (دیلم) و روستاهای شهرستان گناوه به آن مراجعه کردهاند عمدتا ریشههای [[مردم لر|لری]] دارند. [[عربهای ایرانی|اعراب]] نیز محله مخصوص خود را داشته و همچنین از اقوام دشتی نیز عدهای در گناوه ساکن هستند.<ref name=":4" />{{ضرورت منبع|text=|date=تاریخ=ژانویه ۲۰۲۴}}
▲عمده جمعیت شهر گناوه را [[ایلات لر]] نظیر حیات داوودی، [[لیراوی]] و... تشکیل می دهند. گناوه محل سکونت فعلی و مرکز مهم طوایف طایفه [[لر]] [[حیاتداوودی|حیات داوودی]] است.<ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref name=":3" />