شرف‌الدین طوسی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Pasdashttarikh (بحث | مشارکت‌ها)
جز اضافه کردن بخش آثار
برچسب‌ها: متن دارای ویکی‌متن نامتناظر ویرایشگر دیداری
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: خنثی‌سازی متن دارای ویکی‌متن نامتناظر
خط ۱۰:
|era=[[دوران طلایی اسلام]]
}}
'''شرف‌الدین مظفر بن محمد بن مظفر توسی''' یا '''شرف الدین مسعودی''' (۱۱۳۵–۱۲۱۳میلادی) [[ریاضی‌دان]] و [[ستاره‌شناس]] مشهور [[ایرانیخراسان|خراسانی]] و از اعضای [[بیت‌الحکمه|دارالحکمه]] است. وی ابداع کننده مفهوم «تابع ریاضیاتی f(x)» و مخترع «روش محاسبات عددی برای حل معادله درجه سوم» است.
 
== زندگی ==
او دانشهای اولیه رادر توس و سپس در مدارس نظامیه‌ی خراسان فراگرفت و به شهرهایی چون [[دمشق]]، [[موصل]] و [[بغداد]] مسافرت کرد و به تحصیل و تدریس علوم پرداخت و شاگردانی چون [[کمال‌الدین بن یونس|کمال الدین ابن یونس]] را پرورش داد. که او هم استاد [[خواجه نصیرالدین طوسی|نصیر الدین طوسی]] بود. شرف‌الدین در اواخر عمر در [[همدان|نیشابور]] مدرسه نظامیه (خداوند الموت) زندگی می‌کرد. وی از دعاه بزرگ مذهب اسماعیلی بود و از این روی با خدعه یکی از مدرسان مدرسه [[نظامیه نیشابور]] و به فرمان [[نظام‌الملک|خواجه نظام الملک طوسی]] به دار آویخته شد و جسدش را در بیابان رها کردند<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=خداوند الموت،
پل آمیر،
برگردان: ذبیح‌الله منصوری،}}</ref>.
 
* مهم‌ترین اثر به جامانده از او کتاب ''فی المعادلات'' است که به کتاب جبر و مقابلهٔ شرف‌الدین توسی مشهور است. که از جهت تاریخ علم جبر اهمیت زیادی دارد. تا قبل از بررسی این کتاب دانشمندان حل معادلات درجه سوم را به [[خیام]] نسبت می‌دادند. او در این کتاب این معادلات را بررسی کرده‌است.
== آثار ==
 
* مهم‌ترین اثر به جامانده از او کتاب ''فی المعادلات'' است که به کتاب جبر و مقابلهٔ شرف‌الدین توسی مشهور است. که از جهت تاریخ علم جبر اهمیت زیادی دارد. تا قبل از بررسی این کتاب دانشمندان حل معادلات درجه سوم را به [[خیام]] نسبت می‌دادند. او در این کتاب این معادلات را بررسی کرده‌است.
* '''جواب عن مسئله سأله امیر المدرسه النظامیه''' که موضوع این رساله تقسیم سطح یک مربع معلوم به یک مستطیل و سه ذوزنقه به نسبت معین است.
* '''رساله فی الخطین الذین یقربان و لا یلتقیان''' که موضوع آن خط مجانب هذلولی متساوی‌القطرین است.
* '''رساله فی البرهان علی الضرب و القسمه'''
* '''رساله فی الاسطرلاب الخطی'''، شریف‌الدین طوسی مخترع نوعی اسطرلاب مشهور به «اسطرلاب خطی» یا «عصای طوسی» است و آن قطعه چوبی مدرج به شکل عصا بود و به همین دلیل آن را «عصای طوسی» می‌نامند. این اسطرلاب از یک ریسمان دولا و یک خط‌کش سوراخ‌دار تشکیل شده است. او روش ساختن و به کار بردن آن را در چند رساله بیان کرده است.
 
== دستاوردها ==
سطر ۳۵ ⟵ ۲۹:
 
=== بهبود اسطرلاب ===
از کارهای مشهور او این است که اصلاحاتی را در [[اسطرلاب]] انجام داده و توضیحات آن را در کتاب ''المسطح'' خود آورده‌است. به اسطرلاب اصلاح شده اسطرلاب خطی گویند که قطعه چوبی مدرج و به شکل عصا بوده به همین مسمی به آن عصای توسی گویند. او این اسطرلاب را با یک ریسمان دولا و یک خط‌کش سوراخ دار به کار می‌برده‌است.
 
{{== پانویس}} ==
{{پانویس}}
 
== جستارهای وابسته ==
* [[اختراع‌های دوران طلایی اسلام]]
 
* [[دارالحکمه]]
* [[اختراع‌های دوران طلایی اسلام]]
 
* [[دارالحکمه]]
 
*[http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Biographies/Al-Tusi_Sharaf.html شرف الدین توسی]
* [http://www.encyclopedia.com/doc/1G2-2830906159.html شرف الدین توسی]
 
== منابع ==
{{پانویس}}
 
* صفا، ذبیح‌الله، [[تاریخ ادبیات در ایران]] (جلد دوم)، انتشارات فردوس، چاپ هفدهم.
* [http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Biographies/Al-Tusi_Sharaf.html شرف الدین توسی]
* [http://www.encyclopedia.com/doc/1G2-2830906159.html شرف الدین توسی]
{{ریاضیات در جهان اسلام}}
{{ستاره‌شناسی اسلامی}}