تظاهرات ۱۵ خرداد: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ۱ ویرایش از Oranasia (بحث) به آخرین نسخه توسط Dexbot برگردانده شد
برچسب‌ها: توینکل خنثی‌سازی
Amiresmailvesi (بحث | مشارکت‌ها)
جزبدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: برگردانده‌شده ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه وظیفه تازه‌وارد وظیفه تازه‌وارد: ویرایستاری
خط ۸۲:
بعد از انتقال [[خمینی]] به [[تهران]]، خبر دستگیری او ابتدا در [[قم]] و سپس در شهرهای دیگر به سرعت پیچید و واکنش‌هایی را به‌دنبال داشت. مردم در تهران، قم، [[شیراز]]، [[مشهد]] و [[ورامین]] و [[پیشوا (شهر)|پیشوا]] به خیابان‌ها ریختند و شعارهایی نظیر «یا مرگ یا خمینی» سردادند. این قیام‌ها توسط نیروهای امنیتی سرکوب شد.<ref name="al-islam4"/>
تظاهرات تا دو روز بعد از ۱۵ خرداد نیز ادامه یافت و ۳۲ نفر در این تظاهرات کشته شدند.<ref name="roshd">{{یادکرد وب| نشانی = http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=قیام%2015%20خرداد&SSOReturnPage=Check&Rand=0| عنوان = قیام ۱۵ خرداد| تاریخ بازدید = ۹ آگوست ۲۰۱۱| نویسنده = رضا معرب| تاریخ = ۱ بهمن ۱۳۸۳| سال = ۱۳۸۳| ماه = بهمن| ناشر = دانشنامهٔ رشد - شبکهٔ ملی مدارس| archive-date = ۳ اکتبر ۲۰۱۸| archive-url = https://web.archive.org/web/20181003050055/http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=| url-status = dead}}</ref><ref>عماد الدین باقی، تولد یک انقلاب، 1382</ref>
در تهران از ساعت ۹ صبح خبر بازداشت خمینی پخش شد. دانشجویان با شعار "''خمینی را آزاد کنید''" به خیابان‌ها ریختند. نخستین کانون اغتشاش در تهران میدان بارفروشان بود و گروهی به سرکردگی قمه‌کشجوانمرد معروف جنوب شهر تهران [[طیب حاج‌رضایی|طیب حاج رضایی]] به راه افتاده بودند. طیب از افراد شرورلوطی و چاقوکش و متهم به [[آدم‌کشی|قتل نفس]] بود و پنج سال هم در زندان به سر بردهدعواکار بود. طیب صاحب چند شیره‌کش خانه در تهران بود. در روز ۱۵ خرداد، طیب عامل مؤثر اغتشاش‌ها، آتش زدن کلوب‌ها و بانک‌ها و تاراج مغازه‌هاقیام بود.<ref>دکتر حسن رهنوردی: پیدایش حکومت دینی و مافیای روحانیت در ایران، ویرایشگر دکتر ناصر انقطاع، لس آنجلس، ۲۰۰۹، ص. ۲۲۷</ref> به نقل از [[جمهوری اسلامی (روزنامه)|روزنامه جمهوری اسلامی]] در شماره ۱۴ خرداد ۱۳۶۲ تظاهرکنندگان را بین ۵۰۰ تا ۵۰۰۰ در نقاط مختلف شهر تخمین زده‌اند تنها در یک جا از ۸۰۰۰ نفر در میدان ژاله یاد می‌شود.{{مدرک|date=ژوئن ۲۰۲۲}} مرکز اصلی تظاهرات از یک طرف جلوی [[بازار تهران|بازار]] و [[میدان ارگ]] بود. حرکت برنامه‌ریزی شده بود و حمله به اداره انتشارات و رادیو و مرکز تسلیحات ارتش و کلانتری‌ها برای دستیابی به سلاح گرم بود.{{نیازمند منبع|date=ژوئن ۲۰۲۲}} تعدادی اتومبیل و سایر وسایل نقلیه پلیس و ماشین‌های آتش‌نشانی به آتش کشیده‌شد. به ویژه در میدان ارگ تعدادی از نیروهای انتظامی و تظاهر کنندگان کشته شدند. این حمله‌ها به تسلیحات ارتش و کلانتری‌ها و اداره انتشارات و رادیو با وجود مقاومت مأموران چند بار تکرار شد. تظاهرات دیگر در نقاط گوناگون شهر چون [[میدان شوش]]، چهارراه شاه، [[میدان قزوین]] و سی متری به راه افتاد. حمله به روزنامه‌های اطلاعات، کارخانه پپسی کولا، بانک‌ها، کاخ دادگستری، آتش زدن مکان‌های عمومی و کتاب‌خانه‌ها، آتش زدن خانه‌های مردم، آتش زدن باشگاه جعفری، حمله و آتش زدن مرکز فرهنگی ایران و آمریکا، خراب کردن کیوسک‌های تلفن، تخریب وسایل حمل و نقل عمومی، مضروب کردن زنان بی‌حجاب همه برای رسیدن به منظور اصلی یعنی پراکنده‌ساختن نیروهای انتظامی و بهم ریختن نظم کشور بوده‌است. شعارها "''مرگ بر این دیکتاتور خون‌آشام'' " و "''یا مرگ یا خمینی''" بود برخلاف ادعاهای مکرر که حرکت را حرکتی خود جوش معرفی می‌کنند، این حرکت خیلی بیشتر به یک حرکت برنامه‌ریزی شده با حمله‌های پیاپی به اداره انتشارات و رادیو و مرکز تسلیحات ارتش و کلانتری‌ها برای دسترسی به اسلحه گرم بود.<ref>ایرج پزشک زاد: مروری در واقعه ۱۵ خرداد ۴۲، چاپ سوم، شرکت کتاب، لس آنجلس، ۱۳۸۷، ص. ۴۹–۵۰</ref>
 
نشریه ایرانشهر متعلق به کمیسیون ملی [[یونسکو]] در ایران در شماره ۲۲ خود در تاریخ ۱۳۴۳ در مورد حادثه ۱۵ خرداد می‌نویسد: {{نقل قول|از ۱۱ تا ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ به مناسبت ایام عزاداری ماه محرم تظاهراتی در مشهد و قم و شیراز و تبریز و تهران روی داد که البته جنبه سیاسی داشت. به دنبال این تظاهرات، بعضی از علما و روحانیان قم و مشهد و شیراز و تبریز به تهران تبعید و بازداشت شدند. این اغتشاشات که با قتل پاسبانی در مشهد آغاز گردیده بود سرانجام به تهران سرایت و رفته رفته شدت گرفت به‌طوری‌که در پانزدهم خرداد در تهران به آتش زدن بعضی از موسسات و اتومبیل‌ها و قتل و جرح و کشتار جمعی از مردم بی‌گناه منجر گردید و عده‌ای که به عنوان عزاداری پیراهن سیاه برتن داشتند، دست به تظاهرات دامنه‌داری زده و شروع به دادن شعارهایی بر ضد دولت کردند. چون کار فتنه بالا گرفت، دولت با قوه قهریه، نایره عصیان را فرونشاند و در شهرهای تهران و شیراز به‌طور موقت حکومت نظامی اعلام کرد. از روز ۱۶ خرداد قوای دولتی مسلط بر اوضاع شدند و افراد دستگیرشده به دادگاه‌های نظامی تحویل گردیدند که دوتن از آنان نیز محکوم به اعدام گشتند. بنا به آمار رسمی دولتی، نتیجه این حوادث هشتاد و شش تن کشته و یکصد و نود و سه تن مجروح بوده‌است. طبق اظهارنظر سازمان‌های انتظامی کشور، این تظاهرات به تحریک عده‌ای از مخالفین دولت برای جلوگیری از اصلاحات و اخلال در راه پیشرفت مملکت بوده‌است.<ref>نشریه شماره ۲۲ کمیسیون ملی یونسکو در ایران، ایرانشهر، به همت علی‌اصغر حکمت، رئیس کمیسیون ملی یونسکو در ایران، ج۲، صص ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵، چاپخانه دانشگاه، سال ۱۳۴۳.</ref>}}