<blockquote>«نفیسی واقعاً عاشق کتاب بود. او مصرف مفید و به جای پول را فقط در خریدن کتاب میدانست؛ بهطوریکه ضروریترین احتیاجات شخصی خود را در این راه صرف میکرد. میگویند در مدرسه شاگرد زیاد منظمی نبود، ولی هوش و حافظهاش عالی بود. مطالعه را از همان اوایل جوانی دوست داشت. عقیده داشت کتاب باید چاپ شود و به دست مردم برسد. کتاب را نباید حبس کرد و جلوی پیشرفت فکری مردم را گرفت. باید وسیله بهدست مردم داد تا هر کس هر قدر مایل است، مطالعه کند، و روشنبین و روشنفکر شود و این مسئله را یک قدم اساسی برای پیشرفت جامعه و به خصوص جوانان میدانست. هیچ وقت با هیچ ناشری درگرفتن حق تألیف سخت نمیگرفت. سعید نفیسی در جمعآوری کتاب حریص بود، هر نوع کتاب و نوشته و مجله، مربوط یا نامربوط به رشتههای تخصصی خود جمع میکرد. حدود پنجاه سال از دوران زندگی را صرف این کار کرد. شاید بهترین مجموعه کتابهای روسی دربارهٔ ایران از آنِ او باشد. او توانسته بود بهمناسبتِ مسافرتهای متعددی که به [[شوروی]] رفته بود، در طول چهل سال آخر زندگیاش اکثر آثار روسی دربارهٔ ایران را گردآوری کند. نفیسی مردی بود پاکدل و خوشرو. وقتی از کسی میرنجید، رودرروی از او گِله میکرد. اگر چه در نویسندگی بیپروا بود و گاه نوشتههایش موجب رنجش دوستان میگردید، چون نیتی پاک داشت، خیلی زود با دوستانِ آزرده، صفا میکرد. تند برمیآشفت و تندتر از آن آرام میگرفت. نفیسی صاحب صفات برجستهای بود که مجموع آنها کمتر در فردی یافت میشد.»</blockquote>
== ماجرای اتهام سرقت و محاکمه نفیسی ==
[[عبدالحسین حائری]] در شرح ماجرای [[سرقت]] کتابهای نفیس از [[کتابخانه]] [[مجلس شورای ملی]] میگوید:
<blockquote>«حدود یک سال پس از این ماجرا، شبی در منزل [[امام جمعه]] [[زنجان]] با یکی از شخصیتهای مجلس که با رئیس مجلس آشنایی داشت، برخورد کردم و ایشان از من دعوت کرد که به کتابخانه مجلس بروم، من هم قبول کردم و مدتی در آنجا مشغول تدریس شدم و چند نفر از اعضای کتابخانه در کلاس درس حضور پیدا کردند.<ref>{{یادکرد خبر|نام = |نام خانوادگی = |همکاران = |پیوند = http://ensani.ir/fa/article/author/126181 |عنوان =مقالات |اثر = | ناشر =کیهان فرهنگی ۱۳۶۶ ص4 |صفحه = |تاریخ = |بازیابی = ۴ سپتامبر ۲۰۱۸}}</ref>{{سرخط}}
در این ایام گزارش کرده بودند که چندین کتاب از کتابخانه به سرقت رفتهاست و از اتهامها چنین برمیآمد که گویا این کار توسط آقای سعید نفیسی انجام شده بود.<ref>{{یادکرد خبر|نام = |نام خانوادگی = |همکاران = |پیوند = http://jamejamonline.ir/online/889867000087793019/یک-قرن-تاریخ-در-کتابخانه-مجلس |عنوان =یک قرن تاریخ در کتابخانه مجلس |اثر = | ناشر =جام جم آنلاین |صفحه = |تاریخ = |بازیابی = ۴ سپتامبر ۲۰۱۸}}</ref> {{سرخط}}
این امر موجب گردید تا دادسرای وقت، قسمت کتابهای خطی را مهر و موم کند و به هیچکس اجازه ندهد، به کتابها دست بزند. تا آن زمان مسئولین وقت هیچ اعتمادی به نفیسی نداشتند، از این رو به من پیشنهاد کردند که مسئولیت معرفی نسخههای خطی را بر عهده بگیرم و آن را انجام دهم و به این ترتیب مهر و مومها را برداشتند و با من قراردادی بستند که در ازای هر کتابی که معرفی میکنم پنج تومان بگیرم.»<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.ibna.ir/fa/doc/book/226258 |عنوان =گوشهای از تاریخ کتابخانه مجلس شورای ملی در «ارجنامه عبدالحسین حائری» / روایت حائری از سرقت آثار منحصر به فرد (ص ۱۸) | ناشر =ایبنا |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۴ سپتامبر ۲۰۱۸}}</ref>{{سرخط}}</blockquote>
حائری با اشاره به شیوه سرقت ۷۸ کتاب از کتابخانه توسط سعید نفیسی مینویسد:
<blockquote>«چنانکه اشاره شد هیچکس حق ورود به مخزن را نداشت، و حتی کارکنان داخلی هم نمیتوانستند با کیف و چمدان به آنجا وارد شوند. اما در مورد آقای نفیسی یک استثنا وجود داشت، یعنی ایشان به راحتی با چمدان به داخل مخزن رفت و آمد میکرد. در آن زمان یک نفر کتابدار متعهد و متدین در اینجا کار میکرد که وقتی من به اینجا آمدم، ایشان هنوز مشغول کار بود. یک روز این شخص متوجه شد بعضی از کتابها در جاهایی بریدگی و پارهشدگی دارد و برخی جلدها با خود کتاب منطبق نیست، به این جهت موضوع را به رئیس کتابخانه گزارش میدهد.<ref>{{یادکرد خبر |نام = |نام خانوادگی = |همکاران = |پیوند = http://www.jamnews.com/detail/News/441917 |عنوان = تنها یک تصویر از خانواده دارم و کاملاً بیهویتم! |اثر = |ناشر = جام نیوز |صفحه = |تاریخ = |بازیابی = ۴ سپتامبر ۲۰۱۸ |archive-date = 4 سپتامبر 2018 |archive-url = https://web.archive.org/web/20180904153944/http://www.jamnews.com/detail/News/441917 |تاریخ بایگانی = 4 سپتامبر 2018 |پیوند بایگانی = https://web.archive.org/web/20180904153944/http://www.jamnews.com/detail/News/441917}}</ref> {{سرخط}}
بعد از طی تشریفات قانونی، مأمورین به خانه ایشان میروند و حدود ۷۸ کتاب را که ایشان مخفیانه از کتابخانه خارج کرده بود، مییابند و به کتابخانه عودت میدهند.<ref>{{یادکرد خبر|نام = |نام خانوادگی = |همکاران = |پیوند = https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1072/4/text |عنوان =مصاحبهشونده: حایری، عبدالحسین؛ منزوی، احمد؛ |اثر = | ناشر =کیهان فرهنگی، ۱۳۶۶، شماره ۳۸ ص ۴ |صفحه = |تاریخ = |بازیابی = ۴ سپتامبر ۲۰۱۸}}</ref>{{سرخط}}
تقریباً تمام کتابهایی را که آقای نفیسی به خانه برده بود، از آثار منحصر به فرد و متون کهن فارسی بود. {{سرخط}}
نحوهٔ عملکرد ایشان هم اینطور بوده که وقتی کتابی را به خانه میبرد، جلد آن را عوض میکرد و درون آن کتاب دیگری را تعبیه میکرد و دوباره آن را به جای اولش بازمیگرداند.»<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی = http://dlib.ical.ir/faces/search/bibliographic/biblioBriefView.jspx?_afPfm=lxyms5iot |عنوان = نامه سرگشاده شاهرخ دیلمانی و تراب یساری به احمد بختیاری (دادستان دیوان کیفر) در خصوص سرقت کتاب از کتابخانه مجلس توسط سعید نفیسی (ص 18) |ناشر = کتابخانه موزه مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۴ سپتامبر ۲۰۱۸}}{{پیوند مرده|date=اکتبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot}}</ref><ref>وبسایت فرهنگ امروز [http://farhangemrooz.com/news/59323 مهدی ماحوزی: ماجرای سرقت نفیسی از کتابخانه حرفی کودکانه است]</ref></blockquote>