فلسفه فضا و زمان: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ربات: افزودن رده‌های همسنگ
جز عنوان های فاقد مطلب و محتوا
خط ۱۰:
 
در کتاب یازدهم [[اعترافات آگوستین قدیس]]، او به اندیشه‌ورزی دربارهٔ سرشت زمان پرداخته و می‌پرسد: «پس آنگاه زمان چیست؟ اگر کسی از من نپرسد، می‌دانم. و اگر بخواهم آن را برای کسی که پرسیده شرح دهم، چیزی (درباره‌اش) نمی‌دانم.» او در تعریف خود از زمان، به جای پرداختن به آنچه که زمان هست، شرح می‌دهد که زمان چه چیزی نیست.
 
== واقع‌گرایی و ضدواقع‌گرایی ==
 
== مطلق‌گرایی و نسبی‌گرایی ==
=== [[لایب‌نیتس]] و [[نیوتن]]<nowiki/>لایبنیتس (1646-1716) در باب زمان و مکان ابتدا به مطلق بودن آن قایل بود, سپس نظر خود را تغییر داد. نظر واقعی و نهایی وی این است که زمان و مکان نسبی و ذهنی هستند, برخلاف نیوتن که باور داشت زمان و مکان مطلق و مستقل از پدیدارها, وجود واقعی و عینی دارند. او در مکاتباتش با ساموئل کلارک ضعف دیدگاه نیوتن و کلارک را گوشزد کرده است و براهین فلسفی و کلامی متعددی بر رد آن آورده است. زمان و مکان در اندیشه وی به لحاظ هستی شناسی وجود دارند و وجود آنها نسبی است و به لحاظ شناخت شناسی این مفاهیم منطبق بر پدیدارها و ناظر به پدیدارها و اشیا خارجیند. از جنبه روانشناسی این مفاهیم از طریق مشاهده روابط و نسب پدیدارهای عینی در ذهن شکل گرفته اند و زمان و مکان از آن پدیدارها هستند نه منادها یا جواهر بسیط.برخلاف نظر نیوتن وجود مکان خالی یا خلا محال است و با اصول پذیرفته شده لایبنیتس در تناقض است ===.
 
=== [[لایب‌نیتس]] و [[نیوتن]]<nowiki/>لایبنیتس (1646-1716) در باب زمان و مکان ابتدا به مطلق بودن آن قایل بود, سپس نظر خود را تغییر داد. نظر واقعی و نهایی وی این است که زمان و مکان نسبی و ذهنی هستند, برخلاف نیوتن که باور داشت زمان و مکان مطلق و مستقل از پدیدارها, وجود واقعی و عینی دارند. او در مکاتباتش با ساموئل کلارک ضعف دیدگاه نیوتن و کلارک را گوشزد کرده است و براهین فلسفی و کلامی متعددی بر رد آن آورده است. زمان و مکان در اندیشه وی به لحاظ هستی شناسی وجود دارند و وجود آنها نسبی است و به لحاظ شناخت شناسی این مفاهیم منطبق بر پدیدارها و ناظر به پدیدارها و اشیا خارجیند. از جنبه روانشناسی این مفاهیم از طریق مشاهده روابط و نسب پدیدارهای عینی در ذهن شکل گرفته اند و زمان و مکان از آن پدیدارها هستند نه منادها یا جواهر بسیط.برخلاف نظر نیوتن وجود مکان خالی یا خلا محال است و با اصول پذیرفته شده لایبنیتس در تناقض است ===
 
=== [[ارنست ماخ|ماخ]] ===
===[[آلبرت اینشتین|اینشتین]]===
 
== قراردادگرایی ==
 
== ساختار فضا-زمان ==
سطر ۲۷ ⟵ ۱۹:
=== [[نسبیت همزمانی]] ===
بر پایهٔ نظریه [[نسبیت خاص]] هر نقطه‌ای در پهنه کیهان می‌تواند در بر دارندهٔ رویدادهای ویژه و جداگانه‌ای باشد که برسازندهٔ لحظه اکنونش هستند. در [[قضیه ریجیک-پوتنام]] از همین نهاده بهره گرفته شد تا نشان داده شود [[نظریه نسبیت]] کیهان فروبسته‌ای را پیش‌بینی می‌کند که رویدادهایش در میان بعدهای چهارگانه بر جای مانده و از آن فراتر نمی‌روند.
 
=== ناوردایی در برابر هم‌وردایی ===
=== چارچوب‌های تاریخی ===
=== چاله‌ها ===
 
== سوی زمان ==
 
=== راهکار علت و معلولی ===
=== راهکار ترمودینامیکی ===
 
== جریان زمان ==
 
== دوگانگی‌ها ==