تمامیاز نوشته‌هایآن‌جا باستانیکه برتقریبا جایهیچ ماندهنوشته‌ای از هونها متعلق به توصیفاتجای مورخاننمانده و سیاستعمده مداراناطلاعات رومیما می‌باشداز کهاین قوم از حفاری‌ها و همچنین آنچه مورخان زمان (اکثراً دشمنانشان) از آنها نوشته‌اند به دست می‌آید بنابراین این نوشته‌ها با توجه به تخاصم طولانی مدت خالی از اغماض نیستنیستند. شواهد تاریخی گویای آن است که این قوم پیرامون ۵ سده پیش از میلاد در زمین‌های شمال چین حدود [[مغولستان]] امروزی به دام‌داری مشغول بوده و عمدتاً قومی کوچ‌نشین بودند.<ref name="ToolAutoGenRef1">[http://www.reportret.info/gallery/attilathehun1.html Reportret: Attila the Hun<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref> هونها در اوج قدرت خود عموماً مردمانی را شامل می‌شدند که در نتیجه اتحادها و کنفدراسیون‌های متعدد با یکدیگر در راستای منافع مشترک همزیستی داشتند. اما می‌توان با توجه به عمده نژاد قبایل هون که از سرزمین‌های شرق خزر بودند به این نتیجه دست یافت که اکثریت آنها را قبایل ترک‌زبانترک‌تبار تشکیل می‌دادند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Huns|نشانی=https://www.worldhistory.org/Huns/|وبگاه=World History Encyclopedia|بازبینی=2024-06-16|کد زبان=en|نام=Joshua J.|نام خانوادگی=Mark}}</ref>
بر اساس پژوهش‌های ژنتیکی بر اسکلتهای متعلق به هونها، هاپلوگروپ پدری بیشتر آنها متعلق به [[تک‌گروه Q-M242|هاپلوگروپ (تک گروه) Q]] بوده و این از ریشه ترکی-سیبریایی آنها حمایت می‌کند، بنابراین به نظر می‌رسد هونها با سایر ترکان،ترکان آسیای مرکزی، تباری مشترک دارند<ref name=":0">{{یادکرد وب|عنوان=Eupedia|نشانی=http://www.eupedia.com/europe/Haplogroup_Q_Y-DNA.shtml|وبگاه=Eupedia|بازبینی=2023-07-26|کد زبان=en|نام خانوادگی=Maciamo}}</ref>
منابع غربی اما زمانی که به بررسی هونها می‌پردازند آنها را طوایف و اقوام جدا شده از [[آسیای مرکزیمغول]] می‌دانند که این به دلیل تشخیص اشتباه آنهاست و باید توجه کرد که فقط گونه‌هایی با استخوان برآمده و چشمان تنگ و کشیده نمی‌تواند دلیلی بر منسوبیت آنها به اقوام مغول باشد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=HUNS, collective term for horsemen of various origins leading a nomadic or semi-nomadic lifestyle. They have been thought to have descended from the Hsiung-nu (also transliterated as Hiung-nu, Xiong-nu, meaning “the cruel slaves”), a nomadic people first mentioned in Chinese sources in 318 B.C.E.|نشانی=https://iranicaonline.org/|وبگاه=iranicaonline.org|بازبینی=2023-03-31|کد زبان=en-US|نام=|نام خانوادگی=}}</ref>
در مورد منشأ هون‌های غربی می‌توان به صراحت گفت که خصوصیت‌های نژادی و حالت چهره آنها بسیار شبیه به مردم [[مردم ترک| تُرک]] [[آسیای مرکزی]] بود.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=XIONGNU (Hsiung-nu), the great nomadic empire to the north of China in the 2nd and 1st centuries BCE, which extended to Iranian-speaking Central Asia and perhaps gave rise to the Huns of the Central Asian Iranian sources.|نشانی=https://iranicaonline.org/|وبگاه=iranicaonline.org|بازبینی=2023-03-31|کد زبان=en-US|نام=|نام خانوادگی=}}</ref> در حال حاضر مورخان به این نکته اذعان دارند که بر عکس امپراتوری مغولان که در زمان [[چنگیز خان]] تشکیل شدند، درون امپراتوری هون غربی، اقوام و طوایفی که از نژاد و نسل خالص آسیای مرکزیمغول باشند وجود نداشته و اقوامی که همراه هونها بودند بیشتر طوایف اختلاط یافته‌ای از نژاد ترک و احتمالاً سایر اقوام شمال ایرانمغول محسوب می‌شدند. اطلاعات موجود در این دوره از تاریخ نشان می‌دهد اقوامی از هونها که به غرب کوچ کردند اقوامی از ترکان بودبودند هرچند در مورد چگونگی تلاش آنها برای بدست آوردن استقلال و تشکیل حکومت مستقل خود اطلاعات مناسبی وجود ندارد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ ترکان قبل از اسلام، نویسندگان: کامران گورون، فاروق سومر، رنه گروسه … ترجمه و تدوین: ج. جعفرزاده، ص۱۴۲}}</ref>
