اقوام افغانستان: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
بدون خلاصۀ ویرایش |
برچسبها: خنثیسازی ویرایش همراه ویرایش از برنامهٔ همراه ویرایش با برنامهٔ اندروید |
||
خط ۷:
واژه یا اصطلاح «افغان» بهطور تاریخی مترادف با قوم «[[پشتون]]» است، اما بر بنیاد [[قانون اساسی جمهوری اسلامی افغانستان]] این اصطلاح به تمام شهروندان افغانستان اطلاق میشود. در [[حقوق بینالملل عرفی|عرف بینالمللی]] نیز منظور از کلمه «افغان»، «کل مردم افغانستان» است و هر تبعه افغانستان به صفت [[افغانها|افغان]] شناخته میشوند.{{نیازمند منبع|اوت ۲۰۲۳}}
=== پشتونها ===
{{اصلی|پشتونها|قبیلههای پشتون}}
سطر ۱۸ ⟵ ۱۷:
تاجیکها فارسیزبان و زیرگروههای آنان شامل [[فارسیوان]]ها نزدیکترین گروه قومی به فارسیزبانان ایران هستند با این تفاوت که تاجیکها عمدتاً [[سنی]]مذهب و فارسیزبانان ایران عمدتاً [[شیعه]]مذهب هستند.<ref name="Newell">Richard S. Newell "Post-Soviet Afghanistan: The Position of the Minorities". ''Asian Survey'', Vol. 29, No. 11 (Nov. ، 1989), pp. 1090–1108. Publisher: University of California Press</ref> جمعیت تاجیکها در افغانستان در حدود ۱۰ تا ۱۲ میلیون نفر تخمین زده میشود.<ref name="LoC">{{cite web|url=http://lcweb2.loc.gov/cgi-bin/query/r?frd/cstdy:@field(DOCID+af0037)|title=Ethnic Groups|publisher=Library of Congress Country Studies|year=1997|accessdate=2010-10-08|archiveurl=https://archive.today/20120714044422/http://lcweb2.loc.gov/cgi-bin/query/r?frd/cstdy:@field(DOCID+af0037)|archivedate=۱۴ ژوئیه ۲۰۱۲|dead-url=yes}}</ref>
بیشتر تاجیکهای افغانستان در مناطق شمالشرقی، شمالی و غربی و در شهرهای بزرگ زندگی و کار میکنند و پیشههایی در بخشهای دولتی دارند. طبق گزارش سازمان آمار بهداشت جهانی اکثریت باشندگان ولایات [[ولایت بلخ|بلخ]]، [[ولایت کاپیسا|کاپیسا]]، [[ولایت بدخشان|بدخشان]]، [[ولایت پنجشیر|پنجشیر]]، [[ولایت بغلان|بغلان]]، [[ولایت سمنگان|سمنگان]]، [[ولایت تخار|تخار]]، [[ولایت کابل |کابل]]، [[ولایت پروان |پروان]] و [[ولایت هرات |هرات]]، [[ولایت غور|غور]] و [[ولایت بادغیس]] تاجیک هستند.
=== هزارهها ===
{{اصلی|مردمان هزاره|ایماق هزاره|فهرست قبایل هزاره|فهرست افراد هزاره}}
[[File:Hazara girl
هزارهها یکی از اقوام بزرگ افغانستان هستند که در تمام مناطق افغانستان، بیشتر در مرکز افغانستان موسوم به [[هزارستان]] زندگی میکنند. هزارهها به زبان [[فارسی]] گویشهای [[فارسی افغانستان|دری]] و [[هزارگی]] صحبت میکنند.<ref name="ethnich">[http://www.afghan-network.net/Ethnic-Groups/hazaras.html ethnic group of afghanistan]</ref> بهدلیل تبعیض سیستماتیک علیه هزارهها، مثلاً جمعیت هزارهها در خیلی از ولسوالیها (شهرستانها) و ولایتهای افغانستان بهحساب نیامدهاست، مانند هزارههای هرات، بدخشان، بادغیس، هلمند، قندهار و غیره.
سطر ۳۰ ⟵ ۲۹:
ازبکها یکی از اقوام [[مردمان ترک|ترکتبار]] افغانستان محسوب میشوند. ازبکهای افغانستان به زبان [[ازبکی جنوبی]] بهعنوان [[زبان نخست]] و [[فارسی]] بهعنوان [[زبان دوم]] صحبت میکنند.<ref name="Iranica2">[[لوئی دوپری|L. Dupree]] (July 1982), ''"[http://www.iranicaonline.org/articles/afghanistan-iv-ethnography Af'''gh'''ānistān: (iv.) ethnocgraphy]"'', in [[دانشنامه ایرانیکا]]، Online Edition 2006.</ref> جمعیت ازبکهای افغانستان در سال ۱۹۹۶ حدود ۱٫۲ میلیون تن برآورد شد<ref name="LoC"/> و در سال ۲۰۱۳ باور بر این بود که جمعیتشان حدود ۲٫۸ میلیون تن است.<ref name="CIA-Afghanistan">{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2119.html?countryName=Afghanistan&countryCode=af®ionCode=sas&#af|title=Afghan Population: 31,108,077 (July 2013 est.) [Uzbeks = 9%]|publisher=The World Factbook|work=Central Intelligence Agency (CIA)|accessdate=10 June 2013|archive-date=۷ ژوئن ۲۰۱۷|archive-url=https://web.archive.org/web/20170607234625/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2119.html?countryName=Afghanistan&countryCode=af®ionCode=sas&#af|url-status=dead}}</ref>
{{اصلی|ایماقها|ایماق هزاره}}
ایماق که به ترکی به معنی ''قبیله'' است نام گروهی از مردم هستند که زندگی نیمه عشایری دارند. آنها در افغانستان بیشتر در مناطق غربی [[بادغیس]]، [[غور]] و [[ولایت هرات|هرات]] و نیز عدهای آنان در سایر مناطق افغانستان زندگی میکنند و به گویشهای مختلف از زبان [[فارسی]] که هر کدام مربوط به قبیلههای خاص میشوند، سخن میگویند.<ref>[http://lcweb2.loc.gov/cgi-bin/query/r?frd/cstdy:@field(DOCID+af0042) Library of Congress, Aimaq]</ref> جمعیت آنان کمتر از نیم میلیون تن تا حدود ۸۰۰ هزار نفر در سال ۱۹۹۶ م. تخمین زده میشود. گروههایی از ایماقها در حدود ۱۲۰ هزار تن در شمال [[استان خراسان|خراسان]] در کشور [[ایران]] نیز زندگی میکنند.<ref name="LoC"/>
سطر ۶۰ ⟵ ۵۷:
=== پامیری ===
{{اصلی|پامیری}}
[[پامیریها]] به [[زبانهای پامیری]] از خانوادهٔ [[زبانهای ایرانی شرقی]] صحبت میکنند و پیرو مذهب [[شیعه اسماعیلی]] اند. پامیریها در زبان پامیری خود را پامیری یا بدخشانی مینامند. اما در تاجیکستان بیشتر خود را تاجیک بدخشانی و در [[افغانستان]] و [[چین]] خود را [[تاجیک]] معرفی میکنند. در قانون اساسی افغانستان و سرود ملی این کشور نام پامیری به عنوان یکی از اقوام این کشور آورده شدهاست. پامیریهای چین در ناحیه خودمختار [[تاشکورگان]] تاجیک در غرب ولایت [[کاشغر]] واقع در مرز بدخشان تاجیکستان اکثریت جمعیت را تشکیل میدهند.
=== سادات ===
سطر ۸۱ ⟵ ۷۸:
| [[پشتونها|پشتون]]
| align=center|۳۰٪
| align=center|
|-
|[[تاجیکها|تاجیک]]
| align=center|
| align=center|
|-
| [[مردم هزاره|هزاره]]
| align=center|
| align=center|۲۵٪
|-
سطر ۱۲۶ ⟵ ۱۲۳:
|-
| پشتون
| ٪align=center|
| align=center|
| align=center|
| align=center|
| align=center|
| align=center|۳۷٪
|-
| تاجیک
| align=center|۳۷–۳۹٪
| align=center|
| align=center|
| align=center|۳۳٪▼
| align=center|۳۶٪▼
| align=center|۳۷٪
|-
| هزاره
| align=center|
| align=center|۹٫۲٪
| align=center|۱۰٪
|