ولسوالی سانچارک: تفاوت میان نسخه‌ها

{{coord|35.8252399۳۵٫۸۲۵۲۳۹۹|N|66.4565552۶۶٫۴۵۶۵۵۵۲|E|scale:1000000_region:AF_source:enwiki|display=title}}

'''سانچارَک''' یا '''سَنگچارَک''' یا '''سَنچارَک''' و یا '''سانچایرَک''' یکی از [[ولسوالی‏|ولسوالی‏‌های]] (شهرستان) [[ولایت سرپل]]، [[افغانستان]] است. این ولسوالی در شرق ولایت سرپل قرار دارد. سانچارک در شصت کیلومتری شهر سرپل قرار دارد.<ref name="RadioAzadi1">[http://da.azadiradio.org/content/article/24261069.html تطبیق ماستر پلان شهری در شهر توگزار ولسوالی سانچارك،سانچارک، رادیو آزادی، 19۱۹ سرطان 1390۱۳۹۰]</ref> ولسوالی سانچارک از شرق با [[ولایت بلخ]] هم‌مرز است. شهر [[تکزار]] مرکز این ولسوالی است. ولسوالی سانچارک ۱٬۰۸۹ کیلومتر مربع مساحت داشته و بر اساس اطلاعات دفتر [[انستیتیوت انکشاف دهات افغانستان]]، متشکل از ۱۶۷ روستا و بر اساس اطلاعات محلی دارای ۱۴۱ روستا است.<ref name="UNAMA">[http://www.mrrd-nabdp.org/Provincial%20Profiles/Sar-e-Pul%20PDP%20Provincial%20profile.pdf Afghanistan Provincial Development Plan, Provincial Profile of Sar-i-Pul, UNAMA]</ref><ref name="NABDP">[http://www.mrrd-nabdp.org/DDP/Sar-e-pul/Sang%20Charak%20full%20DDP.pdf جمهوری اسلامی افغانستان، وزارت احیاء و انکشاف دهات، برنامهٔ ملی انکشاف ساحوی، پلان انکشافی ولسوالی سانچارک ولایت سرپل.]</ref>

پوهاند محمد حسین یمین درباره نام گذاری سانچارک می‏نویسد به گونه ایی که در آثار متقدمان و جغرافیه نگاران پیشین آمده است و این شهر را «سان»، «اسان» و «سانج» ضبط کرده اندکرده‌اند معلوم می شودمی‌شود که نام اصلی آن همین «سان» و «چارک» ناحیه‏ی دیگری در جوار آن بوده که بعدا با ناحیه «سان» پیوسته و ''سان چارک'' شده است، این نکته را تقی زاده نیز تایید کرده است.<ref name="yamin1" />

«سان» که دارای معانی مختلف می باشد،می‌باشد، دو معنای آن در مورد تسمیه این شهر درست می نمایدمی‌نماید یکی سامان و اسباب و لوازم و ارزاق و دوم معنای عرضه شدن لشکر یعنی سان دیدن فوج. در ارتباط به معنای نخستین، چون سرپل یا انبار، شهری بزرگ و معروف و مدتی زیاد محل تجمع بازرگان و حتی بارگه (بندر) بوده است ممکن این ناحیه [[سرپل]] به اعتبار مرکزیت تجارتی دارای ذخایر اشیا و انبار مواد بوده و از این رهگذر به سان مسمی شده است.<ref name="yamin1" />

با ارتباط به معنای دوم که چون سرپل یا انبار از یک طرف مرکز یا پایتخت شاهان فریغونی بوده و از جانب دیگر مرکز اداره [[ابومسلم خراسانی]] و محل فعالیت هایفعالیت‌های نظامی وی علیه [[حکومت امویان]] بوده است با این شواهد می‏توان تخمین کرد که این ناحیه مرکز نظامی و محل سان دیدن [[آل فریغون]] و یا ابومسلم خراسانی بوده باشد. و چارک شاید منطقه همجوار آن بوده که بعدتر به این ناحیه پیوسته است و یک ناحیه دونامه شده است که شهرکهای دونامه در کشور [[افغانستان]] بسیار بوده است از جمله مثلا: «سیغان و کهمرد»، «مدر وموی»، «روی دوآب»، «کران و منجان» ...<ref name="yamin1" />

بعضا در مورد وجه تسمیه سان چارک روایتی را نیز ارائه کرده‏اند بدین گونه که گویند چون یکی سیر سنگ چارک، شانزده سیر [[کابل]] = چارسیر [[مزارشریف]] بوده است بنابران این ناحیه را از اینکه یک چارک آن برابر با سیر دیگر جای است آن را سنگ چارک گفته اندگفته‌اند.<ref name="yamin1" />

در بعضی از منابع «سنگچارک» را [[فرح افزا]] گفته اندگفته‌اند آن هم به جهت اینکه ناحیه سنگ چارک به هفت [[تگاب]] منقسم شده و هر یک از تگابها دارای مناظر ویژه، زیبا و دیدنی است از انرو با صفت «فرح افزا» موصوف شده است.<ref name="yamin1" />

همچنین سید علی نقی میر حسینی در کتاب ''سانچارک در بستر زمان'' می ‏نویسد که در حدود قرن 13۱۳ هجری اصطلاح شاعرانه [[خرم فزا]] جای واژه سانچارک را می گیردمی‌گیرد و در منابع این دوره به این به نام ثبت می گرددمی‌گردد.<ref name="AliNaghi">{{یادکرد

|صفحه= ؟؟

|شابک= ISBN 2-15-5878-964-978}}</ref>

|صفحه= ؟؟

|شابک= ISBN 2-15-5878-964-978}}</ref>

پوهاند [[محمد حسین یمین]] در کتاب ''افغانستان تاریخی'' درباره سانچارک آورده است که این ناحیه در جنوب شرق سرپل و در شمال کوهستانات آن موقعیت دارد. [[اشکال العالم]]، [[اصطخری]] و [[ابن حوقل]] (قرن چهارم هجری) این شهر را ''سان'' گفته و از شهرهای [[جوزجانان]] به حساب آورده اند،آورده‌اند، [[یاقوت حموی]] و [[معین الدین اسفزاری]] آن را از دهکده هایدهکده‌های [[بلخ]] دانسته انددانسته‌اند و همه آن را شهری دارای بستانها و باقهای انگور، آبهای روان و آبادان وصف کرده اندکرده‌اند مؤلف [[حدود العالم]] نیز این شهر را ''سان'' ضبط کرده، گوید که ناحیتی آبادان است و از وی گوسپند بسیار خیزد.<ref name="yamin1">{{یادکرد

|صفحه= صفحات 160۱۶۰ الی 162۱۶۲

|شابک=}}</ref>

در جغرافیای [[موسی خورنی]] مورخ ارمنی (قرن ششم میلادی) به شکل «سان» آمده است. [[مارکوارت]] (ص ۸۶) آن را «سان و صهارک» و اما [[یعقوبی]] «سان و صمعاکن» ثبت کرده است و در [[بابرنامه]] به شکل «سان وچارک» آمده است. این شهر امروز «سانچارک» و «سنگ چارک» گفته می شودمی‌شود.<ref name="yamin1" />

سنگ چارک در برخی آثار «سانج» هم آماده است و شکل نسبتی آن را «سانجی» (به فتح سوم) آورده اندآورده‌اند. [[سعید نفیسی]] با اشاره به ادعای خاورشناسان و بویژه [[شفر]] کلمه سانج را با سابخ با (باوخا) دانسته و آن را نسخه بدل شادیاخ گفته است. اما به قول [[استاد خلیلی]] سانج همان سان چارک و شادیاخ شکل متحول [[شادیان]] می باشدمی‌باشد که نزدیک [[بلخ]] و [[مزارشریف]] در یکی از دره هایدره‌های مستحکم و شاداب واقع شده و اکنون نیز به همین نام موسوم و آثار باستانی در آن مشهود است.<ref name="yamin1" />

در کتاب [[تذکره مقیم خانی]] نوشته [[محمد یوسف منشی]] در سال 1116۱۱۱۶ هجری قمری، سانچارک در صفحه 157۱۵۷ به صورت «سنگ چاریک» آمده است. همچنین در صفحات 270۲۷۰ و 272۲۷۲ این کتاب به صورت «سان جاریک» نوشته شده است.<ref name="Moghim">{{یادکرد

|صفحه= 157،۱۵۷، 270۲۷۰ و 272۲۷۲

|سال= 1380۱۳۸۰

این ولسوالی به عنوان عمده ترین منطقه تولید [[كشمشکشمش]]، [[قالین]] و [[قالینچه]] می باشدمی‌باشد.<ref name="RadioAzadi1">[http://da.azadiradio.org/content/article/24261069.html تطبیق ماستر پلان شهری در شهر توگزار ولسوالی سانچارك،سانچارک، رادیو آزادی، 19۱۹ سرطان 1390۱۳۹۰]</ref>

در حال حاضر ''سخی داد'' ولسوال (فرماندار) سانچارک می‏باشد.<ref name="saripul.gov.af1">[http://saripul.gov.af/fa/page/3081 مقام ولایت بلخ، شماره هایشماره‌های تماس روسای ادارات دولتی ولایت سرپل]</ref> همچنین ''عبدالحکیم بیک'' نیز قومندان امنیه (رئیس پلیس) این ولسوالی می‏باشد.<ref name="pajhwok20111125">[http://www.pajhwok.com/dr/2011/11/25/%D9%82%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%8A%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D9%86%DA%86%D8%A7%D8%B1%DA%A9-%D9%85%D8%AC%D8%B1%D9%88%D8%AD-%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%8A%D8%AF قوماندان امنيهامنیه سانچارک مجروح گرديد،گردید، آژانس خبرىخبری پژواک، 4۴/9۹/1390۱۳۹۰]</ref>

در مجموع ۲۴٬۰۰۰ هزار دانش‌آموز دختر و پسر در ولسوالی سانچارک مشغول فراگیری و آموزش هستند.<ref name="dw">[http://www.dw-world.de/dw/article/0,,6405310,00.html سید کریم جاوید، مکتب متوسطه بهارک در ولسوالی سانچارک افتتاح شد، دویچه‌وله، ۱۴ ژانویهٔ۲۰۱۱]</ref> همچنین 65۶۵ باب مکتب نیز در این ولسوالی فعال است.<ref name="da05">[http://da.azadiradio.org/content/article/24747921.html عدم دسترسی باشنده گان ولسوالی سانچارک به مراکز صحی، رادیو آزادی، 2۲ عقرب 1391۱۳۹۱]</ref>

در سانچارک دو کلنیک، یکی در منطقه اوقاف و یکی در شهر [[تکزار]] فعال است.<ref name="da05">[http://da.azadiradio.org/content/article/24747921.html عدم دسترسی باشنده گان ولسوالی سانچارک به مراکز صحی، رادیو آزادی، 2۲ عقرب 1391۱۳۹۱]</ref>

{{پانویس|2۲}}

* میر حسینی، سید علی نقی (1388۱۳۸۸)، ''سانچارک در بستر زمان''، قم: اشراق.

* یمین، محمد حسین (1380۱۳۸۰)، ''افغانستان تاریخی''، کابل: انتشارات کتاب.