مردم لر: تفاوت میان نسخه‌ها

|poptime =حدود ۹٬۰۰۰٬۰۰۰۸٬۰۰۰٬۰۰۰ نفر<ref>[http://www.joshuaproject.net/people-selector.php?RegionCode=All&PeopleID1=All&lr=All&bible=0&rog3=All&PeopleID2=327&unengaged=All&NTOnline=All&window=All&indigenous=All&relgn=6&jppscale=0&jfilm=All&popop=%3D&popl=All&adherents=0&evangelical=0&audio=0&respp=All&btnSubmit=Submit Joshua Project - User-Defined Ethnic Peoples Data Selection<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.amar.org.ir/ostani/default-395.aspx |عنوان =اطلاعات استانی-به تفکیک استان | ناشر =مرکزآمار ایران |تاریخ = |تاریخ بازدید =‎۲۲ اسفند ۱۳۸۹|زبان=فارسی}}</ref>{{سخ}}<small>مجموع تقریبی جمعیت سرزمین‌های لر زبان</small>

|popplace =[[استان لرستان|لرستان]]، [[استان همدان|همدان]]،[[چهارمحال و بختیاری]]، [[خوزستان]]{{سخ}}[[کهگیلویه و بویراحمد]]، [[استان ایلام|ایلام]]، [[بوشهر]]{{سخ}}و بخش‌هایی از استان‌های ، [[استان فارسهمدان|فارسهمدان]]، [[استان اصفهانفارس|اصفهانفارس]]، [[استان اصفهان|کرمانشاهاصفهان]]، [[استان مرکزی|مرکزی]]، [[استان قزوین|قزوین]] و [[استان تهران|تهران]]

|langs =[[گویش‌های متعدد لری شامل: ([[گویش بختیاری|بختیاری]]، [[لکی|لکی]]، [[فیلی|فیلی]])

|rels =اسلام ([[شیعه]])}}

'''لُر''' نام قومی [[ایرانی]] است که در [[باختر]] و جنوب باختری [[ایران]] زندگی می‌کنند. [[لری|زبان لری]] خویشاوند نزدیک زبان [[فارسی]] و به همراه فارسی از شاخه فارسی‌تبار دسته جنوب باختری زبان‌های ایرانی است. ویژگی‌های زبان لری نشان می‌دهد که چیرگی زبان‌های ایرانی در منطقه کنونی [[لرستان]] در دیرینه‌شناسی باستان از سوی ناحیه [[پارس]] صورت گرفته و نه از سوی ناحیه [[ماد]].<ref>Yar-Shater, Ehsan. ۱۹۸۲. EncyclopædiaEncyclopaedia Iranica. London: Routledge & Kegan Paul. V, p. ۶۱۷a.</ref> لرها مردمانی هستند که از نظر قومی جزئی از [[مردم کرد]] به شمار نمی‌آیند.<ref>[http://www.ir-psri.com/Show.php?Page=ViewWriter&WriterID=6&SP=Farsi مصطفی تقوی مقدم] در کتاب دیرینه‌شناسی سیاسی کهگیلویه، تهران: مؤسسه مطالعات دیرینه‌شناسی معاصر ایران، ۱۳۷۷. ص۴۰.</ref> اما از این روی خویشاوندی لرها با مردمان کردتبار تنها در [[ایرانی]] بودنشان است.<ref>{{یادکرد وب |نام= The Origin and Appearance of The Kurds In Pre-Islamic Iran|ناشر=Iranian Studies|نشانی=http://www.jstor.org/pss/4309997|نویسنده= John Limbert|زبان= |دیرینه شناسی بازدید=مارس ۲۰۱۰}}</ref>

لرستان نامی تاریخی برای سکونتگاه مردم لر بوده است. نخستین مردمی که بر مناطقی از [[لرستان]] حاکمیت داشته است [[عیلامیان]] بوده‌اند. عیلامی‌ها از نژاد مردم بومی ایران بوده‌اند اما اطلاع درستی از چگونگی تشکیل جوامع و ابتدای تاریخ آنها در دست نیست اما توانسته بودند پیش از ورود [[آریایی|اقوام آریایی]] به [[ایران]] و در حدود هزاره چهارم پیش از میلاد مسیج در بخش‌هایی از غرب ایران کنونی دولتی بنا کنند.{{سخ}}

[[اتابکان لر کوچک]] سلسله کوچکی از [[هزاراسپیان]] هستند که در فاصلهٔ سال‌های ۵۸۰ تا ۱۰۰۶(ه. ق) در قسمت‌های شمالی و غربی [[لرستان]] ناحیه [[لر کوچک]] حکومت می‌کرده‌اند و عمدتا شامل طوایف [[مردم لک|لک]] و [[فیلی|فیلی]] بودند.

== زبانگویش ==

{{اصلی|زبانگویش‌های لری}}

گویش‌های زبان لری نزدیک‌ترین گویش‌های ایرانی به زبان [[فارسی]] هستند.<ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/iran-vi2-documentation Iranica: IRAN vi. IRANIAN LANGUAGES AND SCRIPTS (2) Documentation]</ref> زبان لری همانند [[فارسی|زبان فارسی]] نواده‌ای از زبان [[پارسی میانه]] است و واژه‌های آن همانندی بسیاری با [[فارسی]] دارد.<ref>Erik John Anonby , Update on Luri: How many languages? Journal of the Royal Asiatic Society (Third Series) , Volume 13 , Issue 02 , Jul 2003 , pp 171-197</ref>. ریشه زبانهای ایرانی لری ([[گویش بختیاری|بختیاری]]، [[لکی|لکی]]، [[گویش فیلی|فیلی]])-بختیار مانند زبان فارسی به [[پارسی میانه]](پهلوی ساسانی) و از طریق پارسی میانه به پارسی باستان (زبان هخامنشیان) برمی‌گردد<ref>

While the modern SWI languages, for instance, Persian, Lori-Baḵtiāri and others, are derived directly from Old Persian through Middle Persian/Pahlavi</ref>. ویژگی‌های زبان لری نشان می‌دهد که چیرگی زبان‌های ایرانی در منطقه کنونی [[لرستان]] در تاریخ باستان از سوی ناحیه [[پارس]] صورت گرفته و نه از سوی ناحیه [[ماد]].<ref>Yar-Shater, Ehsan. 1982. EncyclopædiaEncyclopaedia Iranica. London: Routledge & Kegan Paul. V, p. 617a</ref><ref>Houtsma, M. T. , 1987. E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913-1936. Published by BRILL. [http://books.google.nl/books?id=jJY3AAAAIAAJ&pg=PA821&lpg=PA821&dq=media+Iranicised&source=bl&ots=ed6E0edHZI&sig=tJIrI7dkvFPF7K0dJZiOfzoKq64&hl=nl&ei=1rOVS6nQCYeF-Qbj5PTTCg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CAkQ6AEwAA#v=onepage&q=media%20Iranicised&f=false Lur]. p. 41. (and p. 281) ISBN 90-04-08265-4, ISBN 978-90-04-08265-6</ref> زبان‌شناسانی دیگر لری را یک [[پیوستار زبانی]] از [[گویش‌های ایرانی جنوب غربی]] بین گونه‌های [[فارسی]] و [[کردی]] دانسته‌اند.<ref name="zaban">{{یادکرد وب|عنوان=لری چند زبان است؟|نشانی=http://zagrus.iranblog.com/?mode=DirectLink&id=557987|تاریخ بازدید=}}</ref>

==== جغرافیای زبانگویش لُری ====

[[لر بزرگ]] دارای بخش‌بندی‌های گوناگونی است ولی به طور کلی می‌توان [[مردم بختیاری]]، [[بویراحمد|بویراحمدی‌ها]] و [[ممسنی|ممسنی‌ها]] را [[لر بزرگ]] نامید. در مورد [[لر کوچک]] می‌توان اینگونه بیان کرد که شامل مردم لر ساکن منطقه‌های [[پیشکوه]] و [[پشتکوه]] و بعبارتی طوایف [[مردم لک|لک]] و [[فیلی|فیلی]] (استانهای [[استان لرستان|لرستان]]، [[استان ایلام|ایلام]]، جنوب [[استان کرمانشاه|کرمانشاه]]، جنوب و شرق [[استان همدان|همدان]]) می‌شود.

بزرگترین قبیله ایل بویراحمد [[تامرادی]] است، جمعیت این ایل حدود ۲۰۰ هزار نفر و بخشی از مردم ایل تامرادی در استان خوزستان ساکن می‌باشند.و بعد از آن ایل بزرگ بهمئی که درمناطق گرمسیر و سردسیر استان گهگلویه و بویراحمد و تعداد زیادی در خوزستان سکونت دارند تشکیل شده است <ref>R. Loffler, E. Friedl, and A. Janata, “Die materielle Kultur von Boir Ahmad, Südiran. Zweite ethnographische Sammlung,” Archiv für Völkerkunde 28, 1974, pp. 61-142.</ref> سرزمین بویراحمد از سه بخش مجزاء از هم بخش می‌شود که گروه‌هایی از ایل بویراحمد در آن ساکن هستند که عبارتند از: