ایلبگی جاف: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ویرایش به وسیلهٔ ابزار خودکار ابرابزار |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱:
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
| نام = ایل بگی جاف{{سخ}}ئێل بەگی جاف
| تصویر =
| توضیح تصویر =
| نام اصلی =
| زمینه فعالیت = [[دین]]
| ملیت = {{پرچم|کردستان عراق}}، {{پرچم|عراق}}
| تاریخ تولد = [[۸۹۸ (قمری)|۸۹۸ قمری]]، [[۱۴۹۲ (میلادی)|۱۴۹۲]]
| محل تولد = [[شهرزور]]، [[کردستان عراق]]
| والدین =
| تاریخ مرگ = [[۹۶۱ (قمری)|۹۶۱ قمری]]، [[۱۵۵۳ (میلادی)|۱۵۵۳]]
| محل مرگ = [[اورامان|هورامان]]
| علت مرگ =
| محل زندگی = [[اورامان|هورامان]]
| مختصات محل زندگی =
| مدفن =
|در زمان حکومت = [[صفویان]]
|اتفاقات مهم =
| نام دیگر =
|لقب =
|بنیانگذار =
| پیشه =
| سال‌های نویسندگی =
|سبک نوشتاری =
|کتاب‌ها = پیشگویی ها
|مقاله‌ها =
|نمایشنامه‌ها =
|فیلم‌نامه‌ها =
|دیوان اشعار =
|تخلص =
|فیلم(های) ساخته بر اساس اثر(ها)=
|همسر =
|شریک زندگی =
|فرزندان =
|تحصیلات =
|دانشگاه =
|شاگرد =
|استاد =
|علت شهرت =
| تأثیرگذاشته بر =
| تأثیرپذیرفته از =
| وب‌گاه =
| جوایز =
|گفتاورد =
|امضا =
}}
ایل بگی جاف(898-961ق) از شاعران کرد [[یارسان]]<ref>سلطانی، محمدعلی ، ''حدیقه سلطانی: احوال و آثار شاعران برجسته کرد و کردی سرایان کرمانشاه از عهد تیموری تا عصر حاضر'' ، جلد یکم ، تهران: نشر سها ، چاپ یکم ۱۳۸۴ ، ص۱۲۳.</ref><ref>صفیزاده (بوره ک‍ه‌ئ‍ی)، صدیق ، ''پێشبینیەکانی عێلبەگی جاف (پیشبینی های ایل بگی جاف)'' ، ناشر مؤلف ، چاپ یکم ۱۳۶۰ ، ص۶.</ref><ref>[http://www.kurdipedia.org/default.aspx?q=10835 پایگاه اینترنتی کوردیپدیا، مدخل ایل بگی جاف.] بازدید در ۸ اکتبر ۲۰۱۳.</ref> در عصر [[صفوی]] است. وی اشعاری دارد که در آن ها حوادث آینده را به مانند [[شاه نعمت الله ولی]]، [[تیمور بانیارانی]] و [[نوستر آداموس]] به زبان [[کردی]] [[پیشگویی]] کرده است.
== زمان زندگی ==
ایل بگی در سال [[۸۹۸ (قمری)|۸۹۸ قمری]] در [[شهرزور]] زاده شد و در سال [[۹۶۱ (قمری)|۹۶۱ قمری]] یعنی در عهد [[صفویه]] درگذشت. وی مقارن با سلطنت [[شاه اسماعیل]] و [[شاه طهماسب اول]] زندگی می کرده است.<ref>سلطانی، محمدعلی ، ''حدیقه سلطانی: احوال و آثار شاعران برجسته کرد و کردی سرایان کرمانشاه از عهد تیموری تا عصر حاضر'' ، جلد یکم ، تهران: نشر سها ، چاپ یکم ۱۳۸۴ ، ص۱۲۴.</ref> دوران مذکور دوران اعتلای [[یارسان]] بوده است.<ref>سلطانی، محمدعلی ، ''حدیقه سلطانی: احوال و آثار شاعران برجسته کرد و کردی سرایان کرمانشاه از عهد تیموری تا عصر حاضر'' ، جلد یکم ، تهران: نشر سها ، چاپ یکم ۱۳۸۴ ، ص۱۲۴.</ref> با این حال [[وحید دستگردی]] در تصحیح خود بر اشعار [[ادیبالممالک فراهانی]] که اشعار ایل بگی را به [[فارسی]] ترجمه نموده است، زمان زیستن وی را پس از [[تیمور بانیارانی]] و وی را جانشین تیمور معرفی کرده است.<ref>ادی‍ب ال‍م‍م‍ال‍ک، م‍ح‍م‍دص‍ادق ب‍ن ح‍س‍ی‍ن ، دیوان کامل م‍ی‍رزا ص‍ادق‌خ‍ان ام‍ی‍ری ادیبالممالک فراهانی ق‍ائ‍م‌م‍ق‍ام‍ی ، به ت‍دوی‍ن و تصحیح و ح‍واش‍ی وحید دستگردی ، تهران: فروغی، ۱۳۴۵ ، ص۶۷.</ref> [[محمدعلی سلطانی]] این گفته را غلط دانسته است.<ref>سلطانی، محمدعلی ، ''حدیقه سلطانی: احوال و آثار شاعران برجسته کرد و کردی سرایان کرمانشاه از عهد تیموری تا عصر حاضر'' ، جلد یکم ، تهران: نشر سها ، چاپ یکم ۱۳۸۴ ، ص۱۲۴.</ref> [[علاءالدین سجادی]] نیز در کتاب خود با عنوان «تاریخ ادبیات کرد» که در سال [[۱۹۵۲ (میلادی)|۱۹۵۲ میلادی]] ([[۱۳۳۱]] خورشیدی) به چاپ رسیده، زمان زندگی وی را «چنان که می گویند، چهارصد سال پیش از این» ذکر کرده است که دوران [[صفویان]] را نشان می دهد.<ref>سجادی، علاءالدین ، ''مێژووی ئەدەبی کوردی (تاریخ ادبیات کردی)'' ، سنندج: انتشارات کردستان ، چاپ یکم ۱۳۸۹ ، ص۵۵۹.</ref>
==نسخه های موجود==
تنها تصحیح موجود از اشعار ایل بگی جاف توسط [[صدیق صفیزاده (بوره ک‍ه‌ئ‍ی)]] انجام گرفته است و تا کنون سه بار با مشخصات زیر به چاپ رسیده است:
* ای‍ل‌ب‍ی‍گ‍ی‌ج‍اف ، ''پێشبینیەکانی عێلبەگی جاف (پیشبینی های ایل بگی جاف)'' ، گردآوری و شرح از صدیق صفیزاده (بوره ک‍ه‌ئ‍ی) ، ناشر مؤلف، چاپ یکم ۱۳۶۰.
* ای‍ل‌ب‍ی‍گ‍ی‌ج‍اف، ''پیشگوئيهای ایل بیگی جاف'' ، ترجمه و شرح صدیق صفی زاده ، تهران: عطایی، ۱۳۷۳.
* ای‍ل‌ب‍ی‍گ‍ی‌ج‍اف، ''پیش بینی ی‍ه‌ک‍ان‍ی ع‍ی‍ل بەگی جاف (پیشبینی های ایل بگی جاف)'' ، [گ‍ردآورن‍ده] صدیق ب‍وره‌ک‍ه‌ی‍ی (صفیزاده) ، سنندج: ناشر مؤلف، ۱۳۸۲.{{سخ}}
وی در رابطه با نسخه های مورد استفاده خود در تصحیح این کتاب ها به چهار نسخه زیر اشاره کرده است:
* نسخه فریدون پالیزی، مربوط به [[۱۲۷۱ قمری]] ([[۱۲۳۳]] خورشیدی)
* نسخه کاکاردایی، مربوط به [[۱۳۲۵ قمری]] ([[۱۲۸۶]] خورشیدی)
* نسخه محمد لواوبری، مربوط به سال [[۱۳۴۳]] خورشیدی
* نسخه ای بی نام، مربوط به سال [[۱۳۴۶]] خورشیدی<ref>ای‍ل‌ب‍ی‍گ‍ی‌ج‍اف ، ''پێشبینیەکانی عێلبەگی جاف (پیشبینی های ایل بگی جاف)'' ، گردآوری و شرح از صدیق صفیزاده (بوره ک‍ه‌ئ‍ی) ، ناشر مؤلف، چاپ یکم ۱۳۶۰، ص۷.</ref>
صفیزاده تاکید کرده که نسخه نخست از بقیه کامل تر بوده و مبنای کار تصحیح قرار گرفته است، اما هیچ یک از چهار نسخه کامل نبوده اند. وی مکان یافتن این نسخه ها را اطراف [[کرمانشاه]] و [[تکاب|افشار]] ذکر کرده و مکان دقیقی برای آن ها ذکر ننموده است.<ref>* ای‍ل‌ب‍ی‍گ‍ی‌ج‍اف ، ''پێشبینیەکانی عێلبەگی جاف (پیشبینی های ایل بگی جاف)'' ، گردآوری و شرح از صدیق صفیزاده (بوره ک‍ه‌ئ‍ی) ، ناشر مؤلف، چاپ یکم ۱۳۶۰، ص۷.</ref> محمدعلی سلطانی این نسخه ها را معتبر نمی داند و تصحیح صفیزاده را نیز دارای تحریف و تصرف عنوان می کند.<ref>سلطانی، محمدعلی ، ''حدیقه سلطانی: احوال و آثار شاعران برجسته کرد و کردی سرایان کرمانشاه از عهد تیموری تا عصر حاضر'' ، جلد یکم ، تهران: نشر سها ، چاپ یکم ۱۳۸۴ ، ص۱۲۵.</ref>
== اشعار ==
وی به کردی [[سورانی]] شعر می‌سرود. شعرهای وی به صورت هجایی و در قالب مصراع های [[هشت هجایی]] سروده شده است. به گفته محمدعلی سلطانی، اشعار وی توسط [[ادیبالممالک فراهانی]] به صورت شعر به فارسی ترجمه شده و در دیوان کلیات اشعار وی، به تصحیح وحید دستگردی به چاپ رسیده است.<ref>سلطانی، محمدعلی ، ''حدیقه سلطانی: احوال و آثار شاعران برجسته کرد و کردی سرایان کرمانشاه از عهد تیموری تا عصر حاضر'' ، جلد یکم ، تهران: نشر سها ، چاپ یکم ۱۳۸۴ ، ص۱۲۴.</ref>
== ترجمه برخی از اشعار وی ==
اشعار زیر گزیده ای از مجموعه ۳۴ بیتی است که صدیق صفیزاده (بوره ک‍ه‌ئ‍ی) در نسخه خود منتشر ساخته است:
{{شعر}}
{{ب|ئێران پر لە ئاگر دەبێ|حوکمی سۆلتان قاھر دەبێ}}
{{ب|ستەم لە خەڵق سادر دەبێ|دەورە دەورەی نادر دەبێ}}
{{پایان شعر}}
{{وسط‌چین}}
ھەر وا بووە و ھەر وا دەبێ
{{پایان}}
ترجمه: ایران پر از آتش خواهد شد. حکم سلطان قاهر خواهد شد. ستم از سوی مردم صادر خواهد شد. دور دور نادر (شاه) خواهد شد.
{{شعر}}
{{ب|خاسان وە بێ وەتەن دەبێ|مورغان دوور لە چەمەن دەبێ}}
{{ب|شاھان وە بێ کەفەن دەبێ|دەوران وە کامی زەند دەبێ}}
{{پایان شعر}}
{{وسط‌چین}}
ھەر وا بووە و ھەر وا دەبێ
{{پایان}}
ترجمه: نیکان بی وطن خواهند شد. شاهان بی کفن خواهند شد. و دوران به کام زند خواهد چرخید.
{{شعر}}
{{ب|دەوران بە دەست قەجەر دەبێ|تەیموور لە خەو خەبەر دەبێ}}
{{ب|گەلێ سەران بێ سەر دەبێ|ئاشووب و شۆڕ و شەڕ دەبێ}}
{{پایان شعر}}
{{وسط‌چین}}
ھەر وا بووە و ھەر وا دەبێ
{{پایان}}
ترجمه: دوران به دست قاجار می‌افتد. [[تیمور بانیارانی|تیمور]] به پا خواهد خاست. بسی سرها بی سر می‌شوند. آشوب و شور و هنگامه بر پا می‌شود.
{{شعر}}
{{ب|نیوەی ئێران ھی رووس دەبێ|ئاوای ھیچ بێ نامووس دەبێ}}
{{ب|ئەوسا زەڕیان لە مس دەبێ|دین و ئیمان زۆر سس دەبێ}}
{{پایان شعر}}
{{وسط‌چین}}
ھەر وا بووە و ھەر وا دەبێ
{{پایان}}
ترجمه: نیم ایران به روس‌ها واگذار می‌شود. آنچه اهمیت نداشته باشد ناموس خواهد شد. آنگاه تقلب رواج می یابد و دین و ایمان ضعیف می شود.
{{شعر}}
{{ب|چابوک سوارێ دەنگ دەکا|سەید و شکار پەڵەنگ دەکا}}
{{ب|ھەر ساعەتێ سەد رەنگ دەکا|دنیا و خەڵق پڕ شەنگ دەکا}}
{{پایان شعر}}
{{وسط‌چین}}
ھەر وا بووە و ھەر وا دەبێ
{{پایان}}
ترجمه: چابک‌سواری به فریاد مردم می‌رسد. و پلنگ‌ها را صید و شکار می‌کند. و هر ساعت با صد رنگ و سیاست می‌آید. و دنیا و خلق را بسی شنگ و شادمان می‌کند.
{{شعر}}
{{ب|مەردان مەردی گەزاف دەکەن|ھەم بە راستی خەلاف دەکەن}}
{{ب|قسان بە تیر قەڵاف دەکەن|بە رێگەی دوور مەساف دەکەن}}
{{پایان شعر}}
{{وسط‌چین}}
ھەر وا بووە و ھەر وا دەبێ
{{پایان}}
ترجمه: مردم سخنانشان را به وسیله مفتول آهن (سیم) خواهند گفت. و با راه دور گفتگو خواهند کرد.
{{شعر}}
{{ب|گەلێ دڵم بە تەنگ دەبێ|سەدای تۆپ و تفەنگ دەبێ}}
{{ب|شەڕی سەرباز بە شەنگ دەبێ|ئێران دیلی فەرەنگ دەبێ}}
{{پایان شعر}}
{{وسط‌چین}}
ھەر وا بووە و ھەر وا دەبێ
{{پایان}}
ترجمه: دلم به تنگ می‌آید. صدای توپ و تفنگ می‌آید. جنگ سرباز با فشنگ خواهد شد. ایران گرفتار فرنگ خواهد شد.
{{شعر}}
{{ب|رەخشی روستەم ئیزھار دەبێ|ئەسپی ئاسن رەھوار دەبێ}}
{{ب|دوڵدڵ شەودێز بە کار دەبێ|گەلێ شت ھەن ئاشکار دەبێ}}
{{پایان شعر}}
{{وسط‌چین}}
ھەر وا بووە و ھەر وا دەبێ
{{پایان}}
ترجمه: رخش رستم ظاهر می‌شود. اسب آهن راهور می‌شود.
{{شعر}}
{{ب|دەورە دەورەی رەزا دەبێ|لە دوای رەزا غەزا دەبێ}}
{{ب|لە دوای غەزا فەزا دەبێ|مەردوم دەست بە نزا دەبێ}}
{{پایان شعر}}
{{وسط‌چین}}
ھەر وا بووە و ھەر وا دەبێ
{{پایان}}
ترجمه: دوره دوره رضا (شاه) خواهد شد. و پس از رضا (شاه) جنگ و غزا خواهد شد.
{{شعر}}
{{ب|تەیرێ وەک رەعد و بەرق دەبێ|گوێچکەی لە دووکەڵ غەرق دەبێ}}
{{ب|دەشت و دەری پێ لەق دەبێ|بە رووی ھەوا مۆلەق دەبێ}}
{{پایان شعر}}
{{وسط‌چین}}
ھەر وا بووە و ھەر وا دەبێ
{{پایان}}
ترجمه: پرنده‌ای مانند رعد و برق پیدا خواهد شد. و دود از گوشش به تندی به آسمان می‌رود. با چابک‌سواری گام بر می‌دارد و بر روی هوا معلق خواهد شد.
{{شعر}}
{{ب|ئێران وەکوو فەرەنگ دەبێ|پڕ نەقش و رەنگاڕەنگ دەبێ}}
{{ب|کوڕ وەکوو کچ قەشەنگ دەبێ|مایل بە شۆخ و شەنگ دەبێ}}
{{پایان شعر}}
{{وسط‌چین}}
ھەر وا بووە و ھەر وا دەبێ
{{پایان}}
ترجمه: ایران مانند فرنگ خواهد شد. همه جا پر نقش و رنگارنگ خواهد شد. پسر مانند دختران زیبا خواهند شد.
{{شعر}}
{{ب|ھەمووی شاھان بێڕا دەبێ|لە پڕ شەڕ و ھەرا دەبێ}}
{{ب|کەم خەڵق وە حوکمی شا دەبێ|چەرخ و چرا وە پا دەبێ}}
{{پایان شعر}}
{{وسط‌چین}}
ھەر وا بووە و ھەر وا دەبێ
{{پایان}}
ترجمه: ناگاه جنگ و نبرد آغاز خواهد شد. و کمتر کسی از مردم به فرمان شاه فرمانبردار خواهد شد.
{{شعر}}
{{ب|تاعەت بە مەجبووری دەبێ|دی بازاڕی بلووری دەبێ}}
{{ب|چینی و فەغفووری دەبێ|گوڵبانگی جەمھووری دەبێ}}
{{پایان شعر}}
{{وسط‌چین}}
ھەر وا بووە و ھەر وا دەبێ
{{پایان}}
ترجمه: طاعت و عبادت به اجبار انجام خواهد شد. بازار پر از بلور می‌شود. و گلبانگ جمهوری گردد.
{{شعر}}
{{ب|کاری مەردان نامەردی بۆ|دەورانەکەی رەنگ زەردی بۆ}}
{{ب|دەواکەیشی دڵدەردی بۆ|رۆزگاری دڵسەردی بۆ}}
{{پایان شعر}}
{{وسط‌چین}}
ھەر وا بووە و ھەر وا دەبێ
{{پایان}}
ترجمه: کار مردان به نامردی گراید. چهره مردم به زردی گراید. و روزگار افسردگی خواهد شد.
{{شعر}}
{{ب|دیوانی گورگ و مەڕ دەبێ|دەشتی بەغداد بە شەڕ دەبێ}}
{{ب|گشتی بۆ زێو و زەڕ دەبێ|شەڕی سەرباز بە شەنگ دەبێ}}
{{پایان شعر}}
{{وسط‌چین}}
ھەر وا بووە و ھەر وا دەبێ
{{پایان}}
ترجمه: در دشت بغداد جنگ به وجود خواهد آمد. همه اش برای نقره و زر خواهد بود.
{{شعر}}
{{ب|ھەفتا و دوو دین یەک دین دەبێ|سەردەفتەری ئەمین دەبێ}}
{{ب|زاڵم لە زاری و شین دەبێ|دڵی گەلێ بە کین دەبێ}}
{{پایان شعر}}
{{وسط‌چین}}
ھەر وا بووە و ھەر وا دەبێ
{{پایان}}
ترجمه: سرانجام هفتاد و دو دین یکی خواهد شد. سردفتر و رهبر آن مردی امین خواهد شد. ظالم به شیون و زاری خواهد پرداخت. و دلش پر از قهر و کین خواهد شد. اینچنین بوده است و چنین خواهد شد.
== جستارهای همانند ==
سطر ۵۳ ⟵ ۲۰۵:
{{پانویس}}
==
===فارسی===
* {{یادکرد|نویسنده =محمدعلی سلطانی|ترجمه=|کتاب=حدیقه سلطانی: احوال و آثار شاعران برجسته کرد و کردی سرایان کرمانشاه از عهد تیموری تا عصر حاضر، جلد یکم| ناشر =سها|شهر=تهران|صفحه = ۳۹۶|تاریخ =۱۳۸۴|شابک=ISBN 964-6254-04-7}}
* {{یادکرد|نویسنده =م‍ح‍م‍دص‍ادق ب‍ن ح‍س‍ی‍ن ادی‍ب ال‍م‍م‍ال‍ک، به ت‍دوی‍ن و تصحیح و ح‍واش‍ی وحید دستگردی|ترجمه=|کتاب=دیوان کامل م‍ی‍رزا ص‍ادق‌خ‍ان ام‍ی‍ری ادیبالممالک فراهانی ق‍ائ‍م‌م‍ق‍ام‍ی| ناشر =فروغی|شهر=تهران|صفحه = |تاریخ =۱۳۴۵|شابک= }}
===کردی===
* {{یادکرد|نویسنده =عێلبەگی جاف(ایلبگی جاف)|ترجمه=صدیق صفیزاده (بوره ک‍ه‌ئ‍ی)|کتاب=پێشبینیەکانی عێلبەگی جاف (پیشبینی های ایل بگی جاف)| ناشر =مؤلف|شهر= |صفحه = ۴۴|تاریخ =۱۳۶۰|شابک= }}
* {{یادکرد|نویسنده =عەلائەددین سەججادی(علاءالدین سجادی)|ترجمه=|کتاب=مێژووی ئەدەبی کوردی (تاریخ ادبیات کردی)| ناشر =کردستان|شهر= سنندج|صفحه = ۶۷۹|تاریخ =۱۳۸۹|شابک=ISBN 978-9649-800-981}}
[[رده:شاعران کرد]]
سطر ۶۵ ⟵ ۲۱۷:
[[رده:شاعران کرد اهل عراق]]
[[رده:اهالی شهرزور]]
[[رده:کردهای اهل عراق]]
[[رده:پیشگویان]]
[[رده:زادگان ۸۹۸ (قمری)]]
[[رده:درگذشتگان ۹۶۱ (قمری)]]
[[رده:زادگان ۱۴۹۲ (میلادی)]]
[[رده:درگذشتگان ۱۵۵۳ (میلادی)]]
| |||