شکم‌پایان: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ترجمه از ویکی‌پدیای انگلیسی |
جز ویکی‌سازی رباتیک(۶.۷) >دانشگاه بوعلی، دستگاه گوارش، کربنات کلسیم، امعا و احشا+تمیز (۸.۰۱) |
||
خط ۱۲:
| subdivision_ranks = زیرگونه‌ها
| subdivision =
[[آغازشکم‌پایان]]{{سخ}}[[راست‌شکم‌پایان]]}}
'''شکم‌پایان''' (Gastropoda) یکی از رده‌های جانوری از شاخه نرم‌تنان هستند.
[[رده (زیست‌شناسی)|رده]] شکم‌پایان پس از حشرات از نظر تنوع بزرگ‌ترین رده جانوری است.
[[حلزون|حلزون‌ها]]، [[لیسه (حلزون)|لیسه‌ها]]، [[حلزون زمین|حلزون‌های
تاریخ سنگواره‌ای شکم‌پایان به [[کامبرین]] پسین می‌رسد. در رده شکم‌پایان ۶۱۱ خانواده وجود دارد که ۲۰۲ خانواده منقرض شده و تنها از طریق بازمانده‌های سنگواره‌ها شناخته شده‌اند.<ref>Bouchet P. & Rocroi J.-P. (Ed.); Frýda J., Hausdorf B., Ponder W., Valdes A. & Warén A. 2005. ''Classification and nomenclator of gastropod families''. Malacologia: International Journal of Malacology, 47(1-2). ConchBooks: Hackenheim, Germany. ISBN 3-925919-72-4. 397 pp. [http://www.vliz.be/Vmdcdata/imis2/ref.php?refid=78278 vliz.be]</ref> امروزه بین ۶۰ هزار تا ۸۰ هزار گونه حلزون و لیسه زنده شناسایی شده‌اند.<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/226777/gastropod/35708/Distribution-and-abundance Britannica online: abundance of the Gastropoda]</ref>
سطر ۲۳ ⟵ ۲۲:
جانوران شکم‌پا به طور کلی در زیر تن خود دارای ماهیچه‌های دراز و نیرومندی هستند که به کمک آن‌ها به آرامی جابجا می‌شوند.
صدف شکم‌پایان مانند دیگر نرم‌تنان دارای یک پوشش نازک پروتئینی و آلی در بیرون است که در زیر آن لایه ستبری از [[کربنات کلسیم]] در شبکه‌ای نازک از پروتئین‌ها جا دارد.
بر پایه چگونگی چرخش پوسته شکم‌پایان به چپ یا راست، آن‌ها را می‌توان شناسایی و جدا نمود. به هر گونه بیشتر پوسته‌ها به سوی راست چرخش دارند. شکم‌پایان تنها نرم‌تنانی هستند که می‌توانند تن خود را درون پوسته ۱۸۰ درجه بچرخانند.
== کالبدشناسی ==
از ویژگی‌های مهم کالبدشناسی حلزون‌ها فرایندی به نام [[تابیدگی]] <sup>torsion</sup> است که در زمان رشد آن‌ها روی می‌دهد. در این فرایند توده [[امعا و احشا]] آن‌ها به هنگام رشد، ۱۸۰ درجه به یک طرف می‌چرخد به طوری که مقعد جانور کمابیش در بالای سر آن‌ها قرار می‌گیرد. این فرایند با روند پیچ‌خوردگی صدف حلزون تفاوت دارد و این دو پدیده‌هایی جداگانه هستند. تابیدگی در همه شکم‌پایان دیده می‌شود اما شکم‌پایان [[پشت‌آب‌ششان|پشت‌آب‌شش]] <sup>opisthobranch</sup> در درجات مختلف مقداری واتابیدگی ثانویه از خود نشان می‌دهند.<ref name="Southern Synthesis">{{cite book|last=Kay|first=A.|title=Mollusca: The Southern Synthesis. Fauna of Australia|year=1998|publisher=CSIRO Publishing|isbn=0-643-05756-0|pages=565–604|coauthors=Wells, F. E.; Poder, W. F.|editor=Beesley, P. L.; Ross, G. J. B.; Wells, A.|chapter=Class Gastropoda}}</ref><ref name="Brusca&Brusca">{{cite book|last=Brusca|first=R. C.|title=Invertebrates|year=2003|publisher=Sinauer Associates, Inc.|isbn=0-87893-097-3|pages=701–769|coauthors=Brusca, G. J.|chapter=Phylum Mollusca}}</ref>
باور بر این است که علت وجود تابیدگی در بدن حلزون ایجاد توانایی برای به درون کشیده شدن بهتر بدن در صدف به هنگام احساس خطر است.
شکم‌پایان سرهایی مشخص دارند که بر روی آن‌ها دو یا چهار شاخک حسی و چشم قرار دارد. شکم آن‌ها به عنوان پا استفاده می‌شود و به همین خاطر شکم‌پا نام دارند. جلویی‌ترین بخش پای آن‌ها '''پیش‌پا''' <sup>propodium</sup> نام دارد و کارکرد آن پس زدن رسوبات به هنگام خزیدن جانور بر روی زمین است. به صدف لاروی شکم‌پا [[پیشین‌صدف]] <sup>protoconch</sup> گفته می‌شود.
شکم‌پایان تک‌پایه <sup>monoecious</sup> یا دوپایه <sup>dioecious</sup> هستند و بازآوری جنسی دارند. [[دستگاه گوارش]] آن‌ها از دهان آغاز و به چینه‌دان، معده، روده و مجرای دفعی پایان می‌یابد.
آن‌ها همچنین دارای غده‌های بزاقی و گوارشی ویژه‌ای هستد که برخی آنزیم‌های گوارشی در آن‌ها ساخته می‌شوند.
جانوران این رده در صورت داشتن پوسته، پوسته‌ای معمولاً پیچ‌خورده دارند. در اثر پیچ‌خوردگی، بدن آن‌ها تقارن خود را از دست داده‌است. بعضی [[تک‌جنسی]] یا هرمافرودیت هستند.<ref>رده بندی نرم تنان در سطح زیر رده: [http://aryashare.com/?show=article&maj=article&type2=showz&catid=184&c1=33&c2=&no=2 کافی‌نت آریا]، بازبینی: ۳۰ ژوئیه ۲۰۰۸.</ref>
{{پاک‌کن}}
== منابع ==
*بیولوژی و بیوشیمی خاک: دکتر علی‌اکبر صفری سنجانی. [[دانشگاه بوعلی]] سینا
<small>Wikipedia contributors, "Gastropoda," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Gastropoda&oldid=216698779
سطر ۴۹ ⟵ ۴۷:
{{نرم‌تنان}}
{{جانوران}}
{{نرم‌تنان-خرد}}
سطر ۵۴ ⟵ ۵۳:
{{Link FA|sl}}
[[رده:ویکی‌سازی رباتیک]]
| |||