'''فرهنگ آنَنْدراج''' یکی از [[فرهنگ لغت|فرهنگ‌های]] [[زبان فارسی]] نوشته‌شده در [[سده ۱۹ (میلادی)|سده نوزدهم میلادی]] و از کامل‌ترین و منظم‌ترین فرهنگ‌های زبان فارسی عصر خود است.
این فرهنگ را [[محمد پادشاه]] متخلص به «شاد» فرزند غلام محیی‌الدین، میرمنشی مهاراجه میرزا آنند گجپتی راج‌منه سلطان بهادر، راجه‌ی ایالت [[ویجی‌نگر]] از ایالات [[دکن]] [[هندوستان]]، بر اساس چند کتاب لغت دیگر گردآوری کرده‌است. این کتاب به اشاره ابن راجه و به نام او آنندراج‌آنندراج) نوشته شده است. کار تألیف کتاب در [[۱۲۵۴]] خورشیدی (برابر با [[۱۲۹۱ (قمری)|۱۲۹۱]] قمری و [[۱۸۷۵ (میلادی)|۱۸۷۵]] میلادی<ref name = nh>[http://books.google.com/books?id=qjJmzdJFOHwC&printsec=frontcover&dq=Dictionary+Of+Indo-Persian+Literature&source=bl&ots=XfjS3-YmWB&sig=O5mrjplM-MLNtePm4-_-f46hxAE&hl=en&sa=X&ei=9BtXUNboAY7Zsgac34HQDA&ved=0CDgQ6AEwAQ#v=onepage&q=Dictionary%20Of%20Indo-Persian%20Literature&f=false Dictionary Of Indo-Persian Literature, P 374, 1995, Nabi Hadi, India]</ref> به پایان رسید و یک سال بعد، در سه جلد بزرگ به [[قطع رحلی]] به هزینهٔ مهاراجه آنندراج در چاپخانه‌ی نولکشور [[لکنو|لکهنو]] به چاپ رسید.
این فرهنگ در سال [[۱۳۳۵]] خورشیدی در هفت جلد به‌کوشش [[محمد دبیرسیاقی]] در تهران منتشر شد و در [[۱۳۶۳]] تجدید چاپ شد.
محمّد پادشاه چون بر [[زبان انگلیسی]] احاطه داشته، فرهنگهایفرهنگهای معتبر انگلیسی را سرمشق خویش قرار داده و با تألیف فرهنگ مرادفات (نوشته شده در [[۱۲۶۷]] خورشیدی (برابر با [[۱۳۰۶ (قمری)|۱۳۰۶]] قمری و [[۱۸۸۸ (میلادی)|۱۸۸۸]] میلادی<ref name = nh></ref>) و فرهنگ آنندراج در عرصه [[فرهنگنویسیفرهنگنویسی]] به زبان فارسی خدمتی درخور توجّه کرده‌است؛ زیرا هر یک از این دو فرهنگ ویژگیهاییویژگیهایی دارد که پیش از آن در فرهنگهایفرهنگهای فارسی سابقه نداشته‌است.<ref>[[محسن ذاکرالحسینی|ذاکرالحسینی، محسن]]، افزوده‌های فرهنگ آنندراج. «نامه فرهنگستان» زمستان ۱۳۷۶ - شماره ۱۲. (از صفحه ۵۳ تا ۶۳).</ref> این فرهنگ مشتمل بر واژه‌های فارسی، ترکی و عربی است و شواهدی از شعر و نثر در بر دارد. بسیاری از لغات فارسی با شواهد شعری آراسته شده‌اند. همچنین در این کتاب به برخی اصطلاحات مفید و متداول عامه اشاره شده و مترادفات بسیاری از کلمات آورده شده‌اند. گاهی نیز از مباحث دستوری و صرف و نحوی آن‌ها سخن به میان آمده.
فرهنگ آنندراج نخستین‌بار در حیات مؤلّف در سه جلد در هند به چاپ رسیده و نسخه‌ای از آن در کتابخانۀکتابخانۀ [[آستان قدس رضوی]] نگهداری میشودمیشود که در آغاز نخستین جلد آن چند برگ هست که در بیشتر نسخه‌های دیگر موجود نیست.<ref>همان.</ref>
