مالکیت فکری: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱:
{{مالکیت فکری بالا}}
{{دانش اطلاعات}}
'''مالکیت فکری (معنوی)''' یا '''حقوق فکری (معنوی)''' (intellectual property یا intangible property) به [[حق|حقوقی]] گفته میشود که به صاحبان آن حق بهرهوری از فعالیتهای فکری و ابتکاری انسان را میدهد و ارزش اقتصادی و قابلیت دادوستد دارد ولی موضوع آن شیء معین مادی نیست. حقوق پدیدآورندگان آثار ادبی یا هنری یا ''مالکیت ادبی و هنری'' معروف به [[حق مؤلف]] یا [[حق تکثیر]]، [[حق اختراع]]، حقوق بر مشتری مانند [[سرقفلی]] حق تاجران و صنعتگران نسبت به نام، [[نشانه تجاری|علائم تجارتی]] و صنعتی و [[اسرار تجاری]] معروف به ''مالکیت تجارتی و صنعتی'' از انواع مالکیتهای فکری است.<ref>صفایی، ص ۲۲۷؛ کاتوزیان، ص ۲۳</ref>
برخی نویسندگان نام «مالکیتهای فکری» را برای این حقوق ترجیح میدهند از آن جهت که منشاء این حقوق فکر و اندیشهٔ انسان است اما برخی دیگر واژهٔ «مالکیت معنوی» را مناسبتر میٔانند از این جهت که برخی از این حقوق مانند سرقفلی بر اثر فکر و اندیشه تولید نمیشوند بلکه فقط به دلیل این که وجود مادی ندارد در قلمرو این حقوق جای میگیرند.<ref>[http://www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=39284#_ftnref3 مبانی حقوق مالکیت فکری] پژوهشکدهٔ باقرالعلوم</ref> مشخصات مشترک انواع
تفاوت این نوع مالکیت با [[مالکیت]] کلاسیک در آن است که موضوع آن یک اثر فکری و تراوشهای ذهنی انسان است و نه یک پدیدهٔ معین مادی. مالکیت فکری ماهیتی مرکب از حقوق مالی و حقوق غیرمالی و مربوط به شخصیت انسان دارد. این ماهیت ترکیبی بهویژه در زمانی که نویسندهای حق انتشار اثر خود را به ناشر واگذار میکند مشخص میشود. چیزی که با این قرارداد منتقل میشود حق انتشار مادی و بهرهبرداری مالی از اثر است اما حق شخصی نویسنده برای دفاع از اثر و تجدیدنظر در آن باقی است و این بخش از حقوق وی که به [[حقوق معنوی]] یا حقوق اخلاقی شهرت دارد همچون دیگر حقوق مادی قابل انتقال نیست.<ref>صفایی، صص ۲۳۸-۲۲۷؛ کاتوزیان ص ۲۳-۲۴</ref>
نسبت به واژهٔ مالکیت در نام این حقوق نیز این ایراد وارد شده که حقوق مربوط به پدیدههای موضوع مالکیت فکری هرچند به مالکیت شباهت دارد ولی اوصاف مالکیت را ندارد.<ref>کاتوزیان، ص ۲۴</ref>{{سخ}}
بعضی محققان ادعا
== تاریخچه ==
سطر ۱۴ ⟵ ۱۵:
{{اصلی|مالکیت فکری در ایران}}
مقررات مختلفی در ایران در مورد مالکیت فکری وجود دارد. «قانون ثبت علائم و اختراعات» مصوب ۱۳۱۰ و آئیننامهٔ اصلاحی آن مصوب ۱۳۳۸ به حق مخترع و مالکیت فکری در حوزهٔ صنعت و تجارت میپردازند. یک پیمان بینالمللی معروف به «اتحادیهٔ پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی و تجارتی و کشاورزی» مصوب ۱۸۸۳، که ایران در سال ۱۳۳۷ به آن ملحق شده، از دیگر اسناد قانونی ایران در این زمینهاست. در زمینهٔ حق مؤلف و هنرمند نیز [[قانون حمایت از حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان]] مصوب ۱۳۴۸ و آئیننامهٔ اجرائی آن مصوب ۱۳۵۰ در کنار «قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی» مصوب ۱۳۵۲ از منابع قانونی در حقوق ایران در این زمینهاست.<ref>صفایی، ص ۲۲۸</ref>
== منابع ==
|