مال: تفاوت میان نسخه‌ها

== تعریف مال در اقتصاد اسلامی ==

مال عبارت است از چیزی که دارای ارزش مبادلاتی باشد. در اینجا توضیح چند نکته را در رابطه با تعریف فوق بیان می‌کنیم:

 

=== ارزش مصرفی و مبادلاتی ===

 

''' ثانیاً: ''' به حدی زیاد نباشد که بدون کار و یا گرفتن از دیگران، در دسترس همه باشد. و لذا هوا و آفتاب در عین حال که نیاز اساسی را تأمین می‌کنند و دارای ارزش مصرفی هستند، مال نمی‌باشند. که از آن در کتاب‌های فقهی به «عزّة الوجود» تعبیر می‌شود<ref>نهج الفقاهه، ص 325</ref>.

 

=== ارزش و فایده از امور نسبی است ===

 

به عنوان مثال: یک مؤسسه‌ی داروسازی، حیواناتی را که از نظر نوع مردم بی‌فایده است خریداری کرده و در برابر آن پول می‌پردازد. و یا اینکه عکس فردی برای فرزندانش ارزشمند است و لذا آنان حاضر می‌شوند برای دستیابی به آن عکس پول قابل توجهی بپردازند، در حالی که دیگران هیچ گونه تقاضا و تمایل خاصّی به آن ندارند و لذا هرگز حاضر نیستند در برابر آن وجهی بپردازند<ref>مصباح الفقاهه، ج 2، ص 24</ref>.

 

=== عمومیت ارزش مصرفی ===

تأمین نیاز و به درد خوردن، که ملاک مالیّت است، انحصاری به نیازهای اولیه و یا ضروری ندارد، همانطور که مواد غذایی و پوشاک و مسکن مال است، تابلوی نقاشی، یک دسته گل، کار کارگر و ... هم به دلیل اینکه به درد می‌خورد و فایده عقلایی دارد، مال قلمداد می‌شود<ref>نهج الفقاهه، ص 325</ref>.

 

=== بی‌اعتبار شدن بعضی از ارزش‌ها در مکتب ===

== انواع مال در اقتصاد اسلامی ==

مال دارای انواع مختلفی است که از یک نظر به عین، منفعت و حق و از جهت دیگر به عینی و اعتباری تقسیم می‌گردد که به ترتیب توضیحاتی در مورد هر یک داده می‌شود:

 

=== عین ===

 

''' ب- ''' «وجود کلّی»: یعنی کالایی که در روابط مبادلاتی، آن را اعتبار می‌کنند و یک طرف، نسبت به آن متعهد می‌گردد. و بر اساس همین تعهد، مبادله انجام می‌شود. مثل اینکه در معاملات «سلف» که تحویل کالا، مدت‌دار و پرداخت پول به صورت نقد، انجام می‌گیرد کالایی که هنوز حتی ممکن است تولید نشده باشد خریداری می‌گردد. به این صورت که بهای آن پرداخت می‌شود و فروشنده تعهد می‌نماید در زمانی مشخصی، کالا را تحویل دهد. مثل تحویل گندم به هنگام درو و یا تحویل اتومبیل پس از تولید. در اینجا آنچه خریداری و مبادله می‌شود در عین حال که جنبه‌ی فیزیکی و مادی دارد و دارای ابعاد سه‌گانه می‌باشد، اما تعیّن خارجی آن مورد توجه نیست بلکه به صورت کلّی در «ذمّه و عهده»ی اعتبار شده و موضوع مبادله می‌باشد که در اصطلاح به آن «کلی فی الذمّه» می‌گویند.

 

=== منفعت ===

(ر.ک: عروه، ص 531، مسأله‌ی 32. کتاب البیع، ج 1، ص 20 و ص 383. حاشیه‌ی سید بر مکاسب، ج 1، ص 110. مستمسک، ج 11، ص 42. مصباح الفقاهه، ج 2، ص 36. تحریر الوسیله، ج 2، ص 158، مسأله‌ی 5 و ص 161، م 12).

}}

 

=== حق ===

== منابع ==