معجون: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز Taranet صفحهٔ معجون مسهل را بدون برجای‌گذاشتن تغییرمسیر به معجون منتقل کرد |
به نسخهٔ 12480003 ویرایش Taranet واگردانده شد: ادغام شده. (توینکل) |
||
خط ۱:
'''معجون'''، به [[دارو]]یی سنتی گفته می‌شود که با [[عسل]] یا [[فانید]] مخلوط شده باشد. در [[عربی]]، جمع آن معاجین خوانده می‌شود.{{سر خط}}معجون‌ها در [[قرابادین]] های پزشکی سنتی بخش بزرگی را به خود اختصاص داده‌اند.
معجون‌ها را نمی‌شود با توجه به خواص آنها دسته‌بندی کرد. چرا که بعضی از معجون‌ها خواص متعددی دارند، مثلاً: معجون سوطیرا. در بعضی کتاب‌های قرابادین بعضی دسته‌بندی‌هایی در این خصوص انجام داده‌اند که جامع نمی‌باشد.
== فهرست معجون‌های مشهور ==
# معجون ابوماهر
# معجون اثاناسیا الصغری
# معجون اثاناسیا المعموله
# معجون اذاراقی
# معجون ارسطو
# معجون از ابن هبل
# معجون اصطمحیقون
# معجون اصفر سلیم
# معجون [[اطریفل]] اسطوخودوس
# معجون اطریفل افتیمونی
# معجون اطریفل زمانی
# معجون اطریفل صغیر
# معجون اطریفل کبیر
# معجون اطریفل کشنیزی
# معجون اطریفل ماهان
# معجون اطریفل مسهل
# معجون اطریفل مقل ملین
# معجون اطریفل مقل
# معجون اعظم (اسود ـ کندری)
# معجون افسنتین
# معجون البنداریقون
# معجون الخبث
# معجون الصرع
# معجون الضبغه العرجاء
# معجون القفطارغان الاصغر
# معجون القفطارغان الاکبر
# معجون الکمونی
# معجون اللولو
# معجون المشک
# معجون امروسیا: معجونی از تالیفات [[بقراط]] بوده است. امروسیا به لغت یونانی به معنی حابس‌المواد است. ترکیب آن: تخم [[هویج]] بیابانی، [[زیره]] کرمانی، [[چوب بلسان|عیدان البلسان]]، [[سلیخه]]، [[قردمانا]]، [[فقاح اُذخر]]، تخم [[کرفس]]، [[دارفلفل]]، [[قسط تلخ]]، [[فلفل سفید]]، [[مرّ]] صاف، [[حب الغار]]، [[وج]]، [[زعفران]]، [[عسل]]
# معجون انقردیا
# معجون برتراشه
# معجون برشعشاء
# معجون برشعشاء
# معجون بزور
# معجون تریاق المعده
# معجون تریاق برأ الساعه
# معجون تمری
# معجون ثوم
# معجون جالینوس
# معجون جلالی
# معجون جنطیانا
# معجون چوب چینی
# معجون حافظ الاجساد
#معجون حب القطن
#معجون حلتیت
# معجون خیارشنبر
# معجون دبیدالورد
# معجون دحمرثا
# معجون دواء الخطاطیف
# معجون دواء السنه
# معجون دواء الکبریت
# معجون دواء الکرکم صغیر
# معجون دواء الکرکم کبیر
# معجون دواء اللّک الاکبر
# معجون دواء اللّک الصغیر
# معجون دواء المشک بارد
# معجون دواء المشک تلخ
# معجون دواء المشک شیرین
# معجون راح المومنین
# معجون ربع
# معجون ربع دیگر
# معجون ربع
# معجون رشته
# معجون ریاح بواسیر و...
# معجون زبیب
# معجون زرعونی
# معجون زوفا
# معجون سرور
# معجون سفرجلی مسهل
# معجون سفرجلی
# معجون سقراط
# معجون سنجرنیا
# معجون سورنجان
# معجون سوطیرا یا رهایی‌بخش بزرگ، یک معجون همه‌کاره بوده است و از [[سلیخه]] ([[دارچین ختایی]])، [[اذخر]] ([[گورگیاه]])، [[گند بیدستر]]، بذر [[کرفس کوهی]]، [[کاشم رومی]]، [[کوشنه]]، [[دارچین]]، [[قرص ادرومعموا]]، [[میعه سایله]]، [[اسارون]] ([[برباله]])، [[انیسون]] ([[رازیانه شامی]])، [[تریاک]]، [[فلفل سفید]]، [[دارفلفل]] ([[فلفل دراز]])، [[سنبل]]، [[هل]]، [[زعفران]] و [[عسل]] تهیه می‌شد.
# معجون سیسالیوس
# معجون شلیثا
# معجون شهریاران
# معجون صرع
# معجون عقرب
# معجون عود غیر ملین
# معجون عود ملین
# معجون فلاسفه
# معجون فلونیای خاصه
# معجون فلونیای رومی
# معجون فلونیای فارسی
# معجون فلونیای مجرب
# معجون فلونیای محمودی
# معجون فیقرا
# معجون قابض
# معجون قباد الملک
# معجون قفی
# معجون کاسکبینج
# معجون کاکنج
# معجون کلکلان الاکبر
# معجون کلکلانج الاصغر
# معجون للقولنج الریحی
# معجون ماسل البول
# معجون مبهّی
# معجون مخلص اکبر (سوطیرا)
# معجون مصطکی: برای بیماری‌های روده استفاده می‌کردند و از [[برگ سنا|سنا]] مکّی،[[مصطکی]]، و [[عسل]] ترکیب می‌شد.
# معجون مقل
# معجون ملوکی
# معجون منقول
# معجون نجاح
# معجون نوش داروی لولوی
# معجون نوش داروی هندی
# معجون یدالله
=== معجون‌های مسهل یا ایارج ===
'''ایارج'''، نامی کلی برای هر داروی [[اسهال]] دهنده‌ٔ درمانی بود. معنی تحت‌اللفظی ایارج، داروی خدایی است. اتلاق کلمه ایارج در اول، فقط مخصوص ایارج [[روفس]] بود، ولی بعدها این نام بر دیگر معجون‌های مسهل نیز تسرّی یافت. ایارج‌ها از آن جهت بوجود آمده و توسعه یافتند که داروهای اسهالی مفرد، زیان‌هایی در برداشتند. مثلاً اسهال پیه [[هندوانه‌ابوجهل]] شدید بود و داورهایی لازم بود که همراه آن باشد تا اثر آن را تعدیل نماید.
ایارج‌های مشهور:
# ایارج ارکاغانس بن داوود
# ایارج اندروماخس
# ایارج بقراط
# ایارج ثیادریطوس الاکبر
# ایارج جالینوس
# ایارج روفس
# ایارج فیقرا
# ایارج لوغاذیا: ترکیب اصلی در این معجون ریشه گیاه [[خربق سیاه]] بود<ref>{{پک|ابن سینا|۱۳۶۷|ک=قانون در طب|ج=۵|ص=۲۳۲}}</ref>. موطن اصلی این گیاه کوههای آلپ بوده و اکثراً از طریق [[روسیه]] وارد ایران می‌شود<ref>{{پک|میر حیدر|۱۳۷۲|ک=معارف گیاهی (دوره ۸ جلدی)|ج=۴|ص=۱۴۰}}</ref>. دیگر ترکیبات آن عبارت بودند از: [[پیه]] [[هندوانه ابوجهل]]، [[عنصل|پیاز دشتی]] برشته، [[قارچ چمنی]]، [[سقمونیا]]، [[خربق سیاه]]، [[اشه]]، [[سیر صحرایی]]، [[افتیمون]]، [[کمادریوس]]، [[مقل|مُقِّل]]، [[صبر زرد]] ، [[آویشن]]، [[هوفاریقون]] (هزارچشم)، [[ساذج]] هندی، [[گندنا]]ی بیابانی، [[مریم نخودی]] کوهی، [[دارچین ختایی]]، [[فلفل سیاه]]، [[فلفل سفید]]، [[فلفل دراز]]، [[زعفران]]، [[دارچین]]، [[بسپایک]]، [[جاوشیر]] ([[گاوشیر]])، [[سکبینه]]، [[جند بیدستر]] ([[خایه]] [[سگ آبی]])، [[مرّ]]، بذر [[کرفس کوهی]]، [[زراوند دراز]]، افشره [[افسنطین]] (خاراگوش)، [[فرفیون]]، [[سنبل الطیب]]، [[هل]]، [[زنجبیل]]، [[جنطیانا]]، [[اسطوخودوس]]، [[عسل]]
== جستارهای وابسته ==
*
== منابع ==
{{پانویس}}
* {{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =مومن حسینی| نام =محمد| پیوند نویسنده = | عنوان = [[تحفه حکیم مومن]]| ترجمه= | سال = ۱۳۷۳|چاپ = دوم| ناشر =انتشارات مصطفوی | مکان انتشارات =تهران | شابک =| صفحه =۳۷۶ | پیوند = | تاریخ بازبینی =۱۳۹۰/۱۱/۱۱}}
{{الگو:پزشکی سنتی}}
[[رده:پزشکی سنتی]]
[[رده:معجون‌ها]]
| |||