|
'''کلات''' نام موارد زیر است:
* [[کلات (خراسان رضوی)|کلات]]، شهری است در [[استان خراسان رضوی]] [[ایران]].
شهرستان کلات نادر
* [[شهرستان کلات]]، یکی از شهرستان‌های [[استان خراسان رضوی]] [[ایران]] است.
* [[بخش کلات (شهرستان آبدانان)|بخش کلات]]، یکی از بخش‌های تابعه [[شهرستان آبدانان]] در [[استان ایلام]] در غرب [[ایران]] است.
* [[قلعه کلات اهرم|کلات]] نام [[قلعه|قلعه‌ای]] تاریخی در شهر [[اهرم (شهر)|اهرم]] از [[استان بوشهر]] جنوب [[ایران]].
==روستاها==
* [[کلات (گناباد)]]، روستایی است در [[شهرستان گناباد]] از [[استان خراسان رضوی]] [[ایران]].
* [[کلات (بندر لنگه)]]، روستایی است در [[شهرستان بندر لنگه]] از [[استان هرمزگان]] [[ایران]].
* [[کلات (لارستان)]]، روستایی که در [[بخش جویم]] از [[شهرستان لارستان]] در جنوب [[استان فارس]] در ایران واقع شده‌است.
* [[کلات (تنگستان)|روستای کلات]]، روستایی است در [[بخش دلوار]] [[شهرستان تنگستان]] از [[استان بوشهر]] [[ایران]].
* [[کلات (شهرستان گراش)|روستای کلات]]، روستایی است در [[شهرستان گراش]] از [[استان فارس]] [[ایران]].
* [[کلات (کنگان)|روستای کلات]]، روستایی در [[بخش عسلویه]] از [[شهرستان کنگان]] در [[استان بوشهر]] ایران.
{{ابهام‌زدایی}}
معرفی شهرستان :
دژ خدای آفرین :
اگر در عالم جغرافیا اصل بر این باشد که هیچ پدیده ای مصون از تعرض عوامل طبیعت نیست ، قلعه کلات از این جهت در جغرافیای ایران یک استثناست . در طول هزار سالی که شاهد تاریخ ، وقایع دنیا را زیر نظر دارد از قلعه ها و حصارها و دژ ها و باروهای بسیاری نام برده اند که اینک نشانی از آن ها نمانده است اما کلات این قلعه پدید آمده از چنبر سلسله ی هزار مسجد ، هنوز استوار است و پابرجا. کنگره ی مضرس و بلند بالای حصار کلات در مقابل بادها و باران ها ، مردها و منجنیق ها کوچکترین خللی نیافته است .
حصار کلات از آغاز تاریخ مکتوب ایران تا امروز ، بیشتر از هر قلعه ای به محاصره در آمده است تیمور جهانگشا که قبضه ی تیغش را نیام از ابر آسمان می بود ، دست کم چهارده بار به هوای گشودن این قلعه لشکر کشید ، اما حتی یکبارهم در تسخیر کلات کامیاب نبود . بدین قرار بسی از سلحشوران بلند آوازه ، ماندگاری شهرت خود را در گرو فتح کلات می دانستند و کلات خواهی نخواهی صحنه ی این آزمون ها بود .
موقعیت نظامی کلات به این صورت است که قلعه ای است در میان کوه های سر به فلک کشیده هزارمسجد ، این دژ طبیعی و بیضی شکل که قطر بزرگ آن حدود 30 و قطر کوچک آن تقریبا 10 کیلومتر است دارای دو دروازه اصلی به نام دروازه ارغوان شاه و دروازه نفته و چند دروازه فرعی به نام های دروازه دهچه ، چوب بست و کشتنی نیز دارد که در دوره سلجوقی و مخصوصاً افشاری تمام رخنه ها و راه های نفوذی آن با ساییدن کوه و یا دیوار و برج های نگهبانی مسدود کرده اند . بیشترین دیوارها و برج های نگهبانی از دروازه ارغوان شاه تا قلعه تاریخی فرود است . بدین ترتیب کلات با عده ای قلیل از نگهبانان محافظت می شد .
امروزه قلعه کلات با توجه به پیشرفت تجهیزات دیگر از آن اهمیت ویژه گذشته برخوردار نیست ولی در حال حاضر کلات یکی از مناطق خوش آب و هوا و تاریخی خراسان بشمار می رود که آثار و یادمانهای تاریخی فراوان و مناطق بکر و ییلاقات جذاب آن جایگاه ویژه ای را برای این شهر ایجاد کرده است .
فضل الله روز بهان خنجی در کتاب مهمان نامه بخارا درباره قلعه کلات چنین نوشته است :
از حصون حصین جهان ، وز قلاع متینه عالم کون و مکان ، قلعه نامدار فلک مدار کلات است و آن قلعه در ازمنه سابقه و دهور سالفه محل استظهار و موطن سکون قرار پادشاهان ایران زمین بوده و وضع او چنانچه بعضی مشاهده گشته و بعضی از ارباب اعتماد اخبار استماع رفته آنکه حضرت حق و جل و علاء در اوساط جبال مملکت طوس کوهی چند راسخ خلق فرمود . تمام آن جبال به مثابت دیوارهای حصار ، هر کوهی سر ارتفاع به اوج گردون رسانیده ، و پایه ی قدر از چرخ برین گذرانیده ، و در اوساط آن جبال موازی چندین فرسخ زمینهای هموار که تمامی قابل زراعت و عمارت است و آبهای سنگین در اوساط آن جبال پیدا می گردد . از چشمه ها و بارانهای آن کوه ها انواع شکاری که مدد قوت اهل قلعه می گردد موجود است .
فی الجمله در حصانت و متانت او عقل حیران و در مغاک خندق اطراف او وهم سرگردان است . صید قلل شامخ او با جدی فلک شاخ مبارات زده ، و کنگره حصارش بر ارتفاع قلعه کیوان خندیده ، در تسخیر او کمند عقل بیکار است ، چه در او نه مجال صله و نه محال پیکار است . چون دیوار حصار کوه شامخ راسخ است ، در مداخل او بنقب زدن چاره نمی توان کرد و چون احکام جبال کسر احجار را دافع است .
منجنیق و توپ در او ضایع است و در طول امتداد ایام حصار اصلاً اضرار به اهل او نمی رساند چرا که قوت ایشان به زراعت و شکار مهیا می گردد و از ضیق آب اصلاً تنگی ایشان متصور نیست و هرکس که در آن قلعه تحصن کرده و در اوان غفلت می تواند که ممالک حوالی آن قلعه را پایمال غارت سازد و اساس بنیان ساکنان آن دیار از بیخ براندازد .
[http://kalat.ir/style/images/gsth.png دژ خدای آفرین]
این بار دروازه های دژ خدای آفرین بر خلاف گذشته بر روی همگان گشوده است تا بیایند و زیبائی هایش را به نظاره بنشینند .
| 