استان چهارمحال و بختیاری: تفاوت میان نسخه‌ها

| استاندار = [[قاسم سلیمانی دشتکی‏دشتکی]]

|فرخ شهر||[[فرخ شهر|فرخ شهر]]

نام چهارمحال و بختیاری اشاره به دو بخش <big>''منطقه چهارمحال''</big> <small>و</small> <big>''منطقه بختیاری''</big> دارد. ''چهارمحال'' بخشی روستانشین میان [[اصفهان]] و منطقه ایل نشین ''[[بختیاری]]'' بود. محال جمع مکسر کلمه محل به معنی ناحیه و مکان است و چهار محال یعنی چهار ناحیه که عبارت بودند از: لار، کیار، میزدج و گندمان. در تقسیمات کنونی استان، لار و کیار در [[شهرستان شهرکرد]]، میزدج در [[شهرستان فارسان]] و گندمان در [[شهرستان بروجن]] قرار می‌گیرد. منطقه بختیاری نیز که از دیر باز کوچ گاه ایل بزرگ یختیاری بوده و هست، هم اکنون شامل شهرستان‌های [[کوهرنگ]]، [[فارسان]]، [[اردل]] و [[لردگان]] می‌باشد.

هرچند معمولاً دلیل این کار سادگی در نوشتار و گفتار است اما در برخی موارد هم از روی [[تعصب|تعصب‌های]]‌های قومی است که از طرف برخی افراطیون هر دو طرف چهار محالی و بختیاری انجام می‌شود تا نام طرف دیگر از اسم استان حذف شود. باید دانست نقش هیچ‌کدام از اقوام ساکن این استان در تاریخ و شکل گیری فرهنگ و هویت مردمان آن قابل چشم پوشی نیست. گاه چهار محالی‌ها و شهرکردی‌ها به سبب روابط نزدیک با اصفهان کانون توجه بوده‌اند و گاه بختیاری به دلیل نفوذ زیاد در حکومت [[پهلوی]] و روابط قوی با [[انگلیس|انگلیسی‌ها]] مود توجه بیشتری فرار گرفته‌اند. چهارمحال، و بختیاری دو واقعیت تاریخی و اجتماعی غیرقابل انکار هستند که به سبب مراودات و ارتباط‌های تنگاتنگی که از دیرباز بین این دو بخش برقرار بوده‌است، همواره به مثابه دو بال یک پیکر یکدیگر را کامل کردند اما در هیچ زمانی یکی به دیگری تعلق نداشته‌اند و کاربرد تعبیرهای چهار محال، چهارمحال بختیاری یا بختیاری نادرست و چالش آفرین می‌باشد. در گذشته نیز این منطقه با هر نامی که خوانده شده‌است به هر دو گروه عمده ساکن این منطقه اشاره داشته‌است مانند

برخی از اهالی استان و مسئولین استانی و کشوری معتقد به تغییر نام این استان هستند. دلیل اصلی این گروه طولانی بودن نام استان است. طولانی بودن نام استان سبب حذف یکی از بخشهای نام استان می‌شود، گاه چهار محال خوانده می‌شود و گاه بختیاری و در هر صورت باعث می‌شود که مقصد اصلی از آن حاصل نشود. در برخی موارد هم در مکاتبات از نام مختصر شده <big>چ و ب</big> استفاده می‌کنند که چوب خوانده می‌شود. برخی دیگر بر این عقیده‌اند که نام استان باعث ایجاد شکاف بین مردم استان می‌شود و با وجود کوچکی استان، آن را به دو قسمت تقسیم می‌کند. این عده معتقدند هویت یک استان باید همانند هویت یک کشور از وحدت کامل برخوردار باشد و مردم آن بر اساس نژاد تقسیم بندی نشوند.<ref name="name37">[http://ibnanews.com/vdcg.x9xrak9xypr4a.html آژانس خبری بختیاری، تاریخ خبر:چهارشنبه ۱۷ تیر ۱۳۸۸، آخرین بازدید: اوت ۲۰۱۲]</ref>

تغییر نام استان به دلیل نگرانی از واکنش بختیاری‌ها استان هنوز عملی نشده‌است.<ref name="name37"/>

| label4 = نمی دانمنمی‌دانم

|style="text-align:right"|ردیف{{سخ}}||اقوام (به ترتیب الفبایی) {{سخ}}||شهر(%){{سخ}}||روستا(%){{سخ}}||مرد(%){{سخ}}||زن(%){{سخ}}||کل استان(%)

مردم استان چهار محال و بختیاری به دو قسمت ''چهارمحالی ها'' و ''بختیاری''ها تقسیم می‌شوند. چهار محالی‌ها عموماً به زبان فارسی و ترکی و با لهجه خاص خودشان صحبت می‌کنند و بختیاری‌ها هم به گویش [[بختیاری]] که شاخه‌ای از [[زبان لری]] است صحبت می‌کنند.<ref name=زبان مردم استان چهار محال و بختیاری>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.miraschb.ir/index.php/Introducing_our_province/Anthropology/Languages_dialects.html| عنوان =زبان مردم استان چهار محال و بختیاری| تاریخ بازدید = ۲۰ آوریل ۲۰۱۴| ناشر =اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان چهارمحال و بختیاری| زبان = فارسی}}</ref> در ۵ شهرستان از ۷ شهرستان این استان زبان [[گویش بختیاری]] رایج است که این شهرستان‌ها عبارتند از اردل، کوهرنگ، فارسان، لردگان و کیار. در شهرستان‌های شهرکرد و بروجن لهجه‌های محلی فارسی و ترکی رایج است. به طور خاص مردم شهرهای [[شهرکرد]]، [[بروجن]] و [[فرخ‌شهر]] و برخی دیگر مناطق به زبان فارسی صحبت می‌کنند،<ref>[http://farrokhshahr.com/ وب‌گاه فرخ‌شهر] به نقل از: آمارنامه‌استان چهارمحال بختیاری- مرکزآمارایران ۱۳۸۰-۱۳۷۰.</ref>،<ref>[http://www.chbnews.ir/gardeshgary.htm گردشگری استان چهارمحال بختیاری]</ref>.<ref>[http://www.shahrekordpl.ir/Portal/Home/Default.aspx?CategoryID=7614da71-e262-4e62-aebf-3a03aaeda1fd نهاد کتاب‌خانه‌های عمومی استان چهارمحال بختیاری]</ref> مردم مناطق [[لردگان]]، [[اردل]]، [[کوهرنگ]] و [[فارسان]] به گویش بختیاری [[زبان لری]] تکلم می‌کنند و زبان ترکی قشقایی در برخی از روستاها و شهرها (شهرهای [[کیان]]، [[بلداجی]]، [[شهر سامان|سامان]]، [[بن (شهرکرد)|بن]]، [[فرادنبه]]، [[جونقان]]) رایج است،<ref name="name66">[http://chb.irib.ir/news1/284-farhangi/6413-1390-11-17-12-00-04 واحد مرکزی خبر، چهار محال و بختیاری-بازدید: می ۲۰۱۲]</ref>.<ref name="name67">[http://www.parsacity.com/ایرانگردی/41-چهارمحال-بختیاری/3544-چهارمحال-و-بختیاری-شهرکرد-سامان-شهر.html پورتال جهانگردی پارسا-بازدید: می ۲۰۱۲]</ref>

| [[بن (شهرکرد)| بن]]|| [[زبان ترکی قشقایی|ترکی قشقایی]]

استان چهار محال و بختیاری با داشتن منابع آبی غنی از استان‌های مطرح در پروش ماهی است به طوری که مطابق آمار سال ۱۳۹۰، ۲۰ درصد ماهی سردآبی کشور در استان چهارمحال و بختیاری تولید شده‌است.<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=تولید ۲۰ درصد ماهی سردآبی کشور در چهارمحال و بختیاری |نشانی= http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13900804000752|خبرگزاری= خبرگزاری فارس |تاریخ بازبینی=می ۲۰۱۲ |تاریخ انتشار= ۹۰/۰۸/۰۴ |کد خبر=۱۳۹۰۰۸۰۴۰۰۰۷۵۲}}</ref> استان چهار محال و بختیاری برای پنج سال متوالی است که به عنوان قطب تولید ماهیان سردآبی ایران شناخته می‌شود.،<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=چهار محال و بختیاری قطب تولید ماهیان سردابی|نشانی=http://www.yjc.ir/fa/news/3859768/چهار-محال-و-بختياري-قطب-توليد-ماهيان-سردابي |خبرگزاری= سرویس اقتصادی باشگاه خبرنگاران|تاریخ بازبینی=می ۲۰۱۲ |تاریخ انتشار= ۲۰ فروردین ۱۳۹۱ |کد خبر=۳۸۵۹۷۶۸}}</ref><ref>{{یادکرد روزنامه|عنوان=ایران دارای رتبه دوم جهان در آبزی‌پروری است|نشانی= http://www.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100873498077|روزنامه= جام جم |تاریخ بازبینی=می ۲۰۱۲ |تاریخ انتشار= ۰۵ اردیبهشت ۱۳۸۹|کد خبر=۱۰۰۸۷۳۴۹۸۰۷۷}}</ref>

استان چهار محال و بختیاری با مجموع تولیدات گوشت قرمز به اندازهٔ ۳۵ هزار تُن در سال، ۲٫۵ درصد از مجموع تولیدات گوشت قرمز کشور ایران را به خود اختصاص داده‌است.<ref>{{یادکرد روزنامه|عنوان=چهارمحال و بختیاری سالانه ۳۵ هزار تن گوشت تولید می‎کند|نشانی= http://www.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100813237340newsnum=100873498077|روزنامه= جام جم |تاریخ بازبینی=می ۲۰۱۲ |تاریخ انتشار= ۰۹ خرداد ۱۳۹۱|کد خبر=۱۰۰۸۱۳۲۳۷۳۴۰}}</ref>

استان چهارمحال و بختیاری به سبب موقعیت جغرافیایی ویژه و در اختیار داشتن منابع آبی غنی یکی از مساعدترین مناطق برای کشت، پرورش و تولید بادام در کشور ایران است.<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=چهارمحال و بختیاری بهترین مکان کشت بادام|نشانی= http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13900716000367|خبرگزاری= خبرگزاری فارس |تاریخ بازبینی=می 2012 |تاریخ انتشار= 90/07/16 |کد خبر=13900716000367}}</ref> استان چهار محال و بختیاری با تولید بیش از ۲۰ درصد از مجموع محصول بادام کشور، رتبه اول تولید بادام در ایران را به خود اختصاص داده‌است.<ref>{{یادکرد روزنامه|عنوان=تولید 20 درصد بادام کشور در چهارمحال و بختیاری|نشانی=http://www.magiran.com/npview.asp?ID=2366216|روزنامه= جام جم|صفحه: 15 (ایران)|تاریخ بازبینی=می 2012 |تاریخ انتشار=6/7/90|کد خبر=100813237340}}</ref> بیشتر باغ‌های بادام این استان در [[شهرستان شهرکرد]] و اطراف شهر [[سامان]] قرار دارند.

ریزشهای جوی و برف و باران درکوه‌های این استان منشاء معروفترین رودخانه‌های دائمی جنوب غربی و مرکزی ایران یعنی [[کارون]] و [[زاینده رود]] هستند و آبخیزهای این دو [[رودخانه]] را به ترتیب ۱۳۸۰۰ و ۲۷۲۰ [[کیلومتر مربع]] شامل می‌شود.

رود کارون زمانی پرآبترین و طولانی ترین رود ایران بود اما طی دو دهه گذشته مقادیر بسیار زیادی از آب این رود عظیم به زاینده رود انتقال یافت (عمدتاً به صورت مخفیانه و بدون آنکه رسانه‌ای شوند) و این امر سبب کم آبی شدید در پایین دست کارون شده است. در حقیقت زاینده رود سابقاً رودی فصلی بوده و کتب و نقشه‌های مربوط به دو یا سه دهه پیش بهترین گواه بر این امر هستند.{{مدرک}}

بر اساس آمار و ارقام{{کدام؟}} می‌توان گفت بیش از نود در صد آب زاینده رود در اصل آب کارون بزرگ می‌باشد.

جنگلهای [[استان چهار محال و بختیاری]] در گروه جنگلهای غرب و جنوب غرب کشور قرار می‌گیرند. بخش زیادی از این جنگل‌ها در پنج منطقه [[بازفت]]، [[اردل]]،[[ناغان]]، [[لردگان]]، [[دوراهان]] و [[فلارد]] قرار گرفته‌اند. این جنگل‌ها با مساحتی در حدود ۳۰۷ هزار هکتار به صورت نواری از کوه‌های بازفت در [[شهرستان کوهرنگ]] به سمت کوه‌های فلارد در [[شهرستان لردگان]] کشیده شده‌اند. پوشش عمدهٔ جنگلی این مناطق، تقریباً ۹۸ درصد، بلوط غرب است.

=== [[تونل کوهرنگ |آبشار تونل کوهرنگ]] ===