هورمون گیاهی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
قلی زادگان (بحث | مشارکت‌ها) |
ابرابزار |
||
خط ۵:
هورمون‌ها با آنزیم‌ها و تیامین‌ها و DNA در این خاصیت مشترکند که به غلظت بسیار کم یا ناچیزباعث ایجاد اثرات فیزیولوژیکی عمیق می‌شوند. اصولاً واژه هورمون باید به ترکیباتی محدود شود که به طور طبیعی در درون موجود زنده ساخته می‌شود لذا در تعریف هورمون گیاهی می‌توان گفت مواد آلی می‌باشد که مواد غذایی نبوده و توسط گیاهان تولید می‌شود و در غلظت‌های کم فرایند فیزیولوژیکی را تنظیم می‌کند. آنها در درون گیاه، از محل تولید به محل اثر، انتقال می‌یابد اما گاهی موادی که معلوم نیست در گیاه وجود داشته باشد اثرات مشابه و بعضی اوقات عیناً نظییر یکی از هورمونهای طبیعی گیاهی را دارندکه از نام نهادن هورمون گیاهی می‌بایست خود داری نمود بلکه واژه برتر برای این چنین ترکیباتی که اثر هورمون مانندروی گیاه دارند تنظیم کننده رشد می‌باشد و در تعریف آن می‌توان گفت ترکیبات سنتزشده یا هورمونهای گیاهی هستند که فرایندهای فیزیولوژیکی را تغییر می‌دهد این مواد تقلید کردن از هورمون‌ها، تاثیر روی (سنتزشدن) هورمون‌ها و از بین بردن و یا انتقال و یا (به احتمال) تغییر دادن محل تاثیر هورمونی رشد را تنظیم می‌کند. با این وصف برای متمایز کردن آنها می‌توان گفت تمام هورمون‌ها، تنظیم کننده رشد هستند اما تمام تنظیم کننده‌های رشد هورمون نیستند.
در حال حاضر در دنیا پنج گروه مختلف هورمونهای گیاهی شناخته شده که بسیاری از آنها دارای کاربردهای عملی
'''• [[آکسین]]:
'''
اولین گروه هورمون گیاهی هستند که کشف شدند و مورد استفاده قرار گرفته. ماهیت هورمونی آنها بطور روشن در آزمایشی که برای اولین بار توسط وانت در سال ۱۹۲۸ انجام گرفت در کولئوپتیل یولاف از گیاهان تیره غلات نشان داده شده و در غلظت کمتر از ۱۰*۱مولار می‌توان به کار برد طبیعی ترین ترکیبی که در گیاهان شاخته شده است [[اسید ایندول -۳- استیک]] (IAA) می‌باشد که احتمالاًدر گیاهان از اسید آمینه
از آکسین‌های مصنوعی می‌توان به اسید -نفتالین- استیک، اسید ایندول -۳- بوتیریک، اسید ۲-۴-در کلرو فنواکسی استیک، اسید نفتاکسی استیک و اسید تریو یدوبنزوئیک اشاره نمود. اسید ایندول استیک بعنوان هورمون طبیعی در اثر آنزیم‌هایی ازقبیل اکسیدازها و فنولازها تجزیه می‌شود. قابل ذکر است بکار بردن غلظت‌های نسبتاً زیاد آکسین‌ها همچنین منجر به نقایصی در گیاهان از قبیل تغییر شکل برگ، ساقه و ریشه، رنگ پریدگی
'''• نقش اکسین در گیاه:
'''
اولین اثر آکسین‌ها می‌باشد که افزایش غلظت آکسین شدت طویل شدن سلولها را به همراه دارد. اما اثر بازدارندگی نیز دارد یعنی آکسین با همان غلظتی که سبب تشدید طویل شدن اندامها هوایی را دارد طویل شدن ریشه را کند می‌سازد.
این اثر که بیشتر بصورت خمیدگی در گیاه می‌باشد بعلت توزیع نامتقارن اکسین در اندام مربوط قابل ملاحظه می‌باشد خمیدگی مزبور ناشی از این است رشد در سمت نزدیک به نور تا حدودی کند و رشد سمتی که به دور از آن است شدید تر است.
در ریشه
فعالیت لایه زاینده بوسیله آکسین‌ها که در درون ساقه از بالا به پایین و از جوانه‌های در حال رشد حرکت می‌کند تجدید می‌شود.
آکسین گل دادن بعضی از گیاهان روز بلند به شرط آنکه دوره فتوپریود به اندازه کافی برای گلدهی گیاهان طولانی باشد تسریع می‌نماید. مانند سیلن و بذرالبنج. از طرفی گلدهی در برخی گیاهان روز کوتاه در صورت استعمال آکسین در دوره تاریکی متوقف
== جیبرلین ==
ژیبرلا فوجیکوری از گروه آسکومیستها (کیسه دار) بود و در سال ۱۹۳۸ ماده متبلوری از این عصاره بدون قارچ محیط کشتی که این قارچ در آن رشد کرده بوده کشف شد که اثر این محلول جیبرلین نامیده شد. نواحی عمده ساخته شدن جیبرلین در گیاهان برگهای مریستمی، نوک ریشه، بذرهای در حال رشد می‌باشد و انتقال این هورمون در گیاهان کاملاً بطور آزاد و هم در آوند آبکش و هم در آوند چوبی روی می‌دهد. جیبرلین‌ها گروه‌های مشخصی از هورمونهای گیاهی است که بسیار به هم شبیهند و فرمول اسید جیبرلیک GA یکی از بهترین و معروفترین این گروه می‌باشد.
== نقش جیبرلین در گیاه ==
۱- طویل شدن سلولها: جیبرلین‌ها همانند اکسین در طویل شدن اندامهای گیاهی نقش بازی می‌کنند
۲- اثر روی گل دادن: برخی از جالبترین اثرات جیبرلین‌ها روی گل دادن گیاهان است بطوری که همانند اکسین‌ها در گیاهان روز بلند باعث تولید گل و از طرفی در روی گیاهان روز کوتاه باعث توقف گلدهی می‌شود.
۳- طویل شده وتشکیل ریشه‌ها: برخی جیبرلین‌ها به غلظت مناسب لااقل در بعضی گونه‌ها به طویل شده ریشه کمک می‌کنند و از طرفی دیگر در اثر جیبرلین‌ها از تشکیل ریشه روی قلمه‌ها جلوگیری می‌کند که علت آن خنثی کردن اثر اکسین‌ها است.
۴- رشد برگ: با توجه به اینکه طول موج‌های کوتاه ناحیه قرمز در ایجاد رشد برگ موثرترین است این هورمون می‌تواند جایگزین نور قرمز شود.
۶- شکستن دوره خواب جوانه: شکستن دوره خواب بعضی از گونه‌های گیاهان چوبی مناطق معتدل تحت کنترل فتوپریود است لذا این هورمون می‌تواند جایگزین خوبی برای فتوپریود به طول کافی باشد.
۷- افزایش طول میان گره‌ها: استفاده از این هورمون در گیاهان می‌تواند منجر به افزایش طول میان گره‌ها شود.
== کابرد جیبرلین در باغبانی ==
۱- مهمترین کاربرد این هورمون در بالابردن میزان محصول انگور است که این عمل بسته به زمان کاربرد هورمون به دوصورت انجام می‌گیرد.
الف- هورمون پاشی پیش از عمل باروری یعنی حدود ۱۰ روز قبل از ریزش گلبرگها یا کلاهک گلها صورت می‌گیرد که این عمل باعث از بین بردن مادگی و تولید حبه‌های بدون دانه ناشی از بکرزایی می‌شود ضمناً این عمل با ریزش تعدادی از حبه‌ها همراه است و در انگورهای دارای تراکم زیاد است مانند یاقوتی باعث بازشدن خوشه و بالا رفتن کیفیت محصول می‌گردد.
سطر ۶۵ ⟵ ۶۲:
ب- محلول پاشی پس از انجام عمل باروری و تشکیل حبه‌ها یعنی از زمان ریزش حدود ۷۵ درصد کلاهک‌ها به بعد انجام می‌گیرد در این حالت تک حبه‌های درشت تر شده و محصول ازدیاد می‌یابد.
== [[سیتو کینین]] ==
در سال ۱۹۵۵ دانشمندی بنام میلر موفق شدکه از DNA تجزیه شده اسپرم شاه ماهی اولین انگیزننده تقسیم یاخته‌ای را جدا کندو آن را کینین نام نهاد و بعدها معلوم شد که این ماده مصنوعی در گیاه وجود ندارد و اولین ماده طبیعی استخراج شده از گیاه که در واقع سیتو کینین طبیعی می‌باشد از بذر ذرت به دست آمده که آن را زآتین نامیده شد. زآتین یکی از فعالترین سیتوکینین شناخته شده است که دارای اثرات رونق بخشی دارد که مهمترین آن تقسیم سلولی است. سیتوکینین‌ها بطور عمده در مریستم‌های انتهایی ریشه، گل آذین‌ها ومیوه‌های در حال رشد ساخته می‌شود. سیتوکینین ساخته شده در نوک ریشه بوسیله شیره خام آوندهای چوبی و در بخش‌های بالایی گیاه توسط آوندهای آبکشی بسمت پایین انتقال می‌یابد.
== نقش سیتوکینین در گیاه ==
۱- بزرگ شدن و طویل شده سلولها: سیتوکینین‌ها در مرحله طویل شدن سلول یا بزرگ شده آن رشد تاثیر می‌گذارد ولی اینکه اثر رونق بخشی یا باز دارنده است بستگی به اندام مربوط نوع بخصوص سیتوکینین و غلطت آن دارد.
۲- ایجاد جوانه گل و نمو آن: در برخی از گیاهان افزایش نسبت سیتوکینین به اکسین سبب پیدایش جوانه‌ها و در نتیجه شاخه‌های برگدار می‌شود.
۳- تشکیل ریشه: سیتوکینین با غلظت خیلی کم به تشکیل ریشه کمک کرده ولیکن در غلظت زیاد از تشکیل آن جلو گیری می‌کند.
۵- پارتنوکارپی:سیتوکینین همانند هورمونهای گروه اکسین و ژیبرلین باعث پارتنوکارپی می‌شوند.
۶- تاثیر روی گل دادن: سیتوکینین باعث تولید گل در گیاهان روز بلند شرایط روز کوتاه و برعکس می‌شود.
۷- شکستن دوره خواب بذر: سیتوکینین‌ها در غلظت مناسب با ژیبرلین‌ها و نور قرمز خاصیت شکستن دوره خواب بذر حساس به نور را دارد.
== کاربرد در باغبانی ==
۱- کاربردسیتوکینین در کشت بافت جهت تولید گیاهانی مانند داودی، میخک که هم اکنون بطور تجاری در سطح بزرک انجام می‌گیرد.
۲- بکار گیری جهت بی اثر کردن چیرگی اتنهایی در گلکاری مانندحسن یوسف، فلفل زینتی، و تولید بوته‌های منشعب و متراکم و بازار پسند.
۳- طولانی کردن عمر گلهای بریدنی و سبزیها برگی در مراحل بعد از برداشت.
۴- استفاده از این هورمون در اوایل تابستان می‌تواند باعث شاخه زایی می‌شود.
۶- خیساندن بذر در محل سیتوکینین یک روز قبل باعث افزایش جوانه زنی می‌شود.
۷- محلول پاشی با سیتوکینین روی برگها نسبت رشد ریشه به شاخه را کاهش می‌دهد در حالی که کاربرد آن روی ریشه این نسبت را افزایش می‌دهد.
۸- جایگزین سرمای مورد نیاز درختانی باشد ریشه هایشان در معرض سرما قرار نگرفته‌اند.
۹- رشد اولیه تخمدان در میوه‌ها را باعث می‌شود.
۱۰- ریزش میوه در نهالهای جابجا شده می‌تواند به علت کمبود سیتوکینین باشد.
۱۱- بوجود آوردن جوانه‌های اتفاقی روی شاخه‌های درختان میوه و همچنین وتبدیل پیچک به خوشه در درخت انگور.
۱۲- سیتوکینین دوره نونهالی را را در در ختان میوه کو تاه می‌کند.
۱۳- هورمون سیتوکینین رقابت بین رشد مریستم انتهایی شاخه و رشد میوه را می شکندوباعث رشد بهتر میوه‌ها می‌شود.
۱۴- سیتوکینین‌ها فعالیت جوانه‌های جانبی را در شاخه‌ها را افزایش داده و باعث تولید و ایجاد شاخه‌های فرعی در درختان میوه شده که این ناشی از شکستن غالبیت انتهایی و نتیجتاً کاهش رشد طولی می‌باشد.
۱۵- هومورن سیتوکینین در حرکت بخشیدن مواد غذایی موثر است بطوری که این ماده به عضوهایی میوه‌ها و برگها و غده‌های جوان که خود تولید کننده هورمون هستند انتقال می‌یابد.
== [[اتیلن]] ==
این هورمون که هورمون پیری نام گرفته است معلوم شده است که بصورت گاز اتیلن در بافتهای گیاهی شاخه شده و مانع از رشد ریشه و ساقه گردیده و پیری و ریزش برگهای را تسریع می‌کند و از طرفی نمو جوانه‌های جانبی را به تاخیر انداخته و اصولاً همه صفات خاص یک هورمون را دارا می‌باشد. اتیلن در شرایط عادی یعنی درجه حرارتهای معمول بصورت گاز است. اتیلن همچنین ممکن است از گیاه خارج شود و رشد و فعل انفعال‌های فیزیولوژیکی گیاهان را مجاور را تحت تاثیر قرار دهد و برخلاف سایر هورمونهای گیاهی که در نقاط خاصی تولید می‌شود این هورمون به صورت موضعی در هر نقطه‌ای از گیاه ممکن است تولید شود و حرکت آن در داخل بافتها بصورت انتشار گاز می‌باشد و تحت تنش‌های فیزیکی در قسمتهای زیادی از گیاه ساخته می‌شود.
== اثرات اتیلن در گیاه ==
برگ بسیاری از گونه‌ها در معرض غلطت‌های بسیار کم اتیلن اپینایتی (گرایش به پایین) از خود نشان می‌دهد. اصولاً غلظت لازم برای ایجاد اپیناستی خیلی کمتر از غلظتی است که برای ریزش برگ می‌شود.
== کاربرد در باغبانی ==
۱- رسیدن کامل و توسعه رنگ میوه روی درخت و داخل انبار.
۲- در غلظت بالا باعث تحریک و ریزش برگ و میوه می‌شود.
۳- آغاز تشکیل جوانه گل را تحریک می‌نماید.
۴- باعث تولید صمغ در بعضی از گونه‌ها و هم آهنگ با آکسین از نمو جوانه جانبی جلوگیری می‌نماید.
۵- بکاربردن اتیلن در روی میوه‌هایی که هنوز به حد کامل نرسیده‌اند مانند خرمالو، موز و طالبی باعث تسریع در رسیده می‌شود و از طرفی باعث ترکیدن پوست میوه‌ها می‌شود و مصرف آن باعث رنگ پذیری بهتر در گوجه فرنگی، مرکبات، هلو، انگور، گیلاس، آلوو آلبالو می‌شود.
۶- استفاده از اتیلن حدود ۱۰ روز قبل از برداشت در غلظت بالا باعث تحریک ریزش میوه می‌شود مانند میوه‌های سیب، گلابیٍ، گیلاس، آلو و هلو.
۷- اتیلن در آناناس باعث تولید گلدهی وبروز جنسیت در خیاربصورت عکس هورمون جیبرلین باعث افزایش تولید گل ماده نسبت به گل نر می‌شود.
۹- اتیلن بازار پسندی محصولات مختلف را افزایش داده ودر گوجه فرنگی از مرحله گرده افشانی تا زمانیکه سبز و بالغ می‌شود باعث افزایش محصول می‌شود.
۱۰- نظر به اینکه صرفه جویی در نیروی کار لازم در برداشت مکانیزه و رسیدن همزمان محصول یک امر مهم و موثر می‌باشد استفاده از این هورمون مفید و حائز اهمیت می‌باشد مانندگردو، آلبالو، گیلاس و هلو...
۱۱-مصرف این هورمون در اوایل پائیز در میوه‌هایی هسته دار مانند هلو، گیلاس، شکفتن جوانه‌های را به تعویق انداخته و از سرمای بهاره محفوظ می‌دارد.
۱۲- این هورمون می‌تواند جایگزین در طول روز باشد بطور مثال درپیاز خوراکی که جهت تولید پیاز نیاز به روز بلند دارد با مصرف این هورمون می‌توان آن را در شرایط روز کوتاه وادار به گلدهی کرد.
۱۳- باتوجه به اینکه در صورت کمپوت سازی باید میوه‌های بدون دم باشند لذا استفاده از این هورمون در میوه‌هایی مانند گیلاس و آلبالو حائز اهمیت است.
* سایر موارد:
* اتیلن باعث افزایش میزان شیرابه در ختان کائوچو که در صنایع لاستیک سازی اهمیت دارد.
سطر ۱۸۳ ⟵ ۱۷۴:
'''
دسته‌ای ازهورمون‌های گیاهی هستند که به دو دسته طبیعی و مصنوعی تقسیم می‌گردند. گروه طبیعی تنها شامل [[اسید آبسیزیک]] است که در تمام گیاهان وجود دارد و گروه مصنوعی خود به چهار دسته گروه:
== ۱- اسید آبسیزیک ==
در حدود دهه ۱۹۶۰ دو ماده به طور همزمان بنام‌های دورمین و آبسایزین از بافتهای مختلف گیاهی استخراج گشت بررسی‌ها نشان داد که اولاً هر دو آنها در حقیقت یکی هستند که اسید آبسیزیک نامیده شد ثانیاً مهمترین قسمت بازدارنده‌های بتا را تشکیل می‌دهند. اسید آبسیزیک از سایر بازدارنده‌های طبیعی گیاهان حدود یکصد مرتبه قویتر است و فرایندهایی مانند رکود بذرها، جوانه‌ها و نیز ریزش اندامها را کنترل می‌کند. این اعمال مشخصاً با همراهی سایر هورمون‌ها انجام می‌پذیرد. بدین معنا که عوامل محیطی مانند کمبود مواد معدنی، خشکی خاک، روزهای کوتاه و سردی هوا که باعث ایجاد رکود می‌شوند باعث افزایش اسید آبسیزیک و کم شدن جیبرلین‌ها نیز می‌شوند و عواملی ماند روزهای بلند و سرمای زمستانه که رکود را از بین می‌برند عکس این عمل را انجام می‌دهند.
(میزان اسید آبسیزیک در گیاه تحت تاثیر کمبود آب، اکسیژن و مواد غذایی مورد نیاز گیاه می‌باشد
== کاربرد آبسایزیک در گیاه ==
۱ -کمک به ریزش: بررسی‌ها نشان داده است که هورمونهای دیگر بخصوص IAA (اسید اندول استیک) و اتیلن در کنترل ریزش با ABA عکس العمل متقابل دارند.
۲- کمک به خواب جوانه: اسید آبسیزیک عامل داخلی در ایجاد خواب جوانه‌های لااقل بعضی از گیاهان چوبی مناطق معتدل است.
۳- جلوگیری از سبز شدن بذر: اسید آبسیزیک اثر هورمونهای جیبرلین و سیتو کنین را در کمک به سبز شده بذر خنثی می‌کند.
۴- کند ساختن رشد و پیری: اسید آبسیزیک رشد انواع بسیاری از بافتها و اندامهای گیاهی مانند برگها، کولئپتیل‌ها، ساقه‌ها، محور زیرلپه‌ای و ریشه‌های را کند نموده؛ و پیری اندامهای گیاهی را به لحاظ تسریع و تجزیه کلرفیل به تاخیر اندازد.
۵- تسریع در تشکیل ریشه: اسید آبسیزیک با خنثی کردن اثر اثر جیبرلین که مانع ریشه زایی می‌شود باعث تسریع در ریشه زایی می‌شود.
۶- اثر درگل دادن: این هورمون در گیاهان روز بلند باعث توقف در گلدهی شده و در گیاهان روز کوتاه و دارای اثرات متفاوت می‌باشد.
== کاربرد اسید آبسیزیک در باغبانی ==
۱- در ریزش برگها و میوه‌ها رابطه با آکسین‌ها وجود دارد.
۲- خنثی کردن چیرگی انتهایی و جلوگیری از رشد جوانه‌های انتهایی در مواردی که بر اثر اسید آبسیزیک حاصل می‌گردد به دلیل اثر متقابل این ماده با آکسین می‌باشد.
۳- اسید آبسیزیک در گیاهانی که در طول روز کوتاه غده‌های خود را گسترش می‌دهند اثر مفیدی در تحریک غده زایی ایفاد می‌نماید.
۴- اسید آبسیزیک با سایتو کنین‌ها به دلیل اثر متقابل در یاخته‌های محافظ بسته شدن روزنه‌های را ایجاد می‌کند که هورمون تنش به هم دلیل به آن گفته می‌شود.
== مواد بازدارنده رشد ==
موادتشکیل دهنده این هورمون از رشد گیاهان بطور کامل جلوگیری نموده و باعث مرگ گیاه می‌شود به همین دلیل در حال حاضر اکثر آنها برای کنترل شیمیایی علفهای هرز و بعنوان علفکش به کاربرده می‌شوند؛ ولیکن اثر کشندگی علف کش‌ها معمولاً همراه با ایجاد تغییرات ظاهری در گیاه می‌باشد که از این نظر با کند کننده‌های رشد متفاوت می‌باشد. در این گروه علاوه بر علفکش‌ها ماده‌ای بنام مالئیک هیدرازید وجود داردکه هرچند در غلظت‌های بالا دارای خاصیت علف کشی می‌باشد دارای کاربردهای مهمی می‌باشد که عبارتند از:
۱- جلوگیری از جوانه زدن پیاز، سیب زمینی در انبار یکماه قبل از برداشت با غلظت ۵/۲ در هزار یا ۲۵۰۰ قسمت در میلون
== مواد کند کننده رشد ==
این مواد بدون اینکه تغییری در شکل ظاهری گیاه ایجاد نماید باعث کند شدن رشد گیاه می‌شود از مهمترین مواد این گروه که در باغبانی امروزه استفاده می‌شود آلار درجه اول، سایکوسل(ccc) و فسفون- دی(phophon-D) و آمو ۱۶۱۸ (Amo1618) در درجات بعدی قرار دارند. این مواد تقسیم و رشد یاخته‌ای در ناحیه زیر مریستمی انتهای شاخه‌ها جلوگیری به عمل می آوردولی برروی خود مریستم تاثیر ندارد؛ که این امر باعث تولید طبیعی شاخه‌ها، برگ و میوه، کوتاه ماندن درخت و افزایش تولید گل در سال بعد مصرف و کاهش هرس می‌شود. آلار در غلطت‌های مختلف برحسب نوع گیاه متفاوت است ولی می‌توان در غلظت ۵/۰ الی ۸ در هزار از اواسط بهار تا اواسط تابستان بکار برد.
== کاربرد آلار در باغبانی ==
۱- در درختانی مانند انجییر و گلابی و بعضی از سیب‌ها که میوه‌های نرم تولید می‌کند باعث تولید بافت محکمتر باقابلیت نگهداری و ترابری بیشتر می‌شود.
۳- محلول پاشی بیدرنگ با آلار پیش یا پس از شکفتن گلها بر گیاهانی مانند گوجه فرنگی و انگور افزایش تعدادمیوه را موجب می‌شود.
۴- بسیاری از گیاهان باغبانی و زراعی که با کند کننده‌های رشد محلول پاشی شده‌اند در برابر خشکی مقاومت نشان داده‌اند که در ایران کمبود آب از عوامل عمده محدود یت کشاورزی است می‌توان از این پدیده بهره جست.
== مورفکتین‌ها ==
این گروه از اوایل دهه ۱۹۶۰ که از مشتقات ماده به نام [[۹- کربوکسیک اسید فلورین]] می‌باشند. به خاطر خواص بیولوزیکی ویژه‌ای که داشته مورد توجه قرار گرفته مهمترین مورفکتین‌ها موجود آی تی ۳۴۵۶، آی تی۳۲۳۳، نام دارند که در غلظت‌های زیاد برای کشتن علفهای هرز و جلوگیری از رشد گیاهان چوبی به کار می‌روند علاوه براین باعث اختلال در سوخت و ساز و ساختن شدن هورمون آکسین می‌شود و باعث نابسامانی در نورگرایی زمین گرایی می‌شود.
== کاربرد مورفکتین‌ها در باغبانی ==
۱- انگیزش گلدهی و میوه دهی.
۲- کمک و سهولت به برداشت مکانیکی میوه‌ها با سست کردن میوه‌ها رسیده روی شاخه‌های درخت.
۳- ریزش حبه‌های اضافی و تنک شدن خوشه‌های متراکم انگور که این امر در بالا بردن کیفیت محصول مهم است.
۴- در گیاهان چوبی زینتی موفکتین‌ها از طریق خثنی کردن چیرگی جوانه انتهایی باعث رشد جوانه‌های جانبی می‌شود.
== مواد شاخه زا ==
این مواد که بنام هرس کننده(pruning agants) شناخته شده و متعلق به گروه‌های شیمیایی مختلف می‌باشند که از مهمترین آنها می‌توان [[بوترالین]](Butralin)، استرهای متیل اسیدها و الکل‌های زنجیره‌ای طویل و مشتقات پیچیده اسید استیک را نام برد که اثر آنها بدین صورت است که با خشک کردن جوانه‌های انتهایی گیاه جوان، مشابه هرس عمل می‌کنند و نهال را در همان سال وادار به تولید شاخه‌های فرعی می‌سازد و زمان کاربرد این مواد در اواخر بهار است.
== منابع ==
۱- مبانی فیزیولوژی گیاهی – ترجمه حسین لسانی و مسعود مجتهدی- انتشارات دانشگاه تهران
{{پانویس}}
| |||