دخمه یا دخنه دگرگون واژه دخ خنه (دژ خانه) می باشد که به مرور زمان بدین وجه درامده و به معنای سرای پلیدی است و امروزه به مکان هایمکان‌های ترسناک و نامناسب اطلاق می گرددمی‌گردد.<ref> فرهنگ مهرازی - دکتر جودت - دکتر رنجبر </ref> .
در [[زبان فارسی]] به دخمه استدان و دخمه‌دان هم می‌گویند.<ref>http://www.loghatnaameh.com/dehkhodasearchresult-fa.html?searchtype=0&word=2K/YrtmF2Yc=</ref>
واژه‌یواژهٔ «دخمه» در اوستا «دَخمَه» و در پهلوی «دَخمَک»، به معنی داغ‌گاه آورده شده است. ریشه‌یریشهٔ این واژه «دَگ» از [[فارسی باستان]] به معنی سوزاندن است و کلمه «داغ» از همین ریشه به دست آمده استآمده‌است. استفاده از این واژه مربوط به زمانی است که اقوام آریایی اجساد را می سوزانده اندمی‌سوزانده‌اند و بدین ترتیببدین‌ترتیب دخمه به معنای مکان سوزاندن بوده استبوده‌است.<ref>رضایی،مهدی، 1382، "آیین هایآیین‌های تدفین اقوام باستان"، نشریه کتاب ماه هنر، فروردین و اردیبهشت 1382 - شماره 55 و 56 - صص 120 تا 134</ref> شاید رسم سوزاندن اجساد از هنگام پیدایش [[دین زرتشت]] منسوخ شد ولی لفظ دخمه به مفهوم محل قرار دادن متوفی یا [[محل دفن]] از گذشته باقی‌مانده است.
== وصف دخمه ==
دخمه یا '''برج خاموشان''' مکانیست بی دربی‌در و پیکر که زرتشتیان [[نسا]] یا مردار آدمیان را که بنا بر عقاید آنها نجس و پاریار است در آن می گذاردندمی‌گذاردند تا گوشت مردار توسط درندگان و پرندگان خورده شود آنگاه باقی‌مانده [[استخوان ها]] را درون چاه میانه دخمه انبار می کردندمی‌کردند. بنا بر عقاید زرتشتیان دفن مردار موجب آلودگی عنصر مقدس خاک می گردیدمی‌گردید و لازم به ذکر است که در دین زرتشتیان بیتابی از برای مرگ عزیزان شدیداً منع شده استشده‌است.<ref>اردیفنامه - نقل از کتاب حکومت دینی ساسانیان - دکتر عبد الرفیع حقیقت</ref>
دخمه از ۳ بخش زنانه، مردانه و بچه‌گانه تشکیل شده که مردها را در انتهای دخمه، زنها را در بخش میانی و بعد از آن کودکان را دفن می‌کردند و بعداز مدتی دخمه را کاملا ضدعفونی کرده و دوباره مورد استفاده قرار می دادندمی‌دادند. <ref name="برج خاموشان دخمه">[http://hamgardi.com/place/10376 سایت همگردی]، برج خاموشان.</ref>
دخمه هادخمه‌ها خواه ساخته شدهساخته‌شده بدست انسان خواه برآمده از عوارض طبیعی بگونه ایبگونه‌ای آرایش میافتندمی‌یافتند تا دسترسی گوشتخواران به مردار را ساده میسر نمایند بدین منظور اکثر آنها فاقد سقف یا میان فضا و در خارج سکونتگاهسکونت‌گاه شهری و روستایی و معمولاً بر فراز بلندی‌ها ساخته می‌شده‌اند.<ref>http://www.iranview.ir/index.aspx?tm=2&cat=2&subcat=9¬e=301</ref> با گذر زمان و تغییرات دبن زرتشت عملکرد دخمه ها پیچیده ترپیچیده‌تر شد و وظیفه متلاشی کردن گوشت و نسج مردارها از درندگان به پرندگان (با تدابیری مانند مرتفع کردن دخمه و یا محدود کردن دسترسی درندگان) مانند دخمه [[داریوش کبیر]] در [[نقش رستم]] شیراز و از پرندگان به نور عوامل طبیعی (مانند [[گنبد کاووس]] در استان گلستان) تغییر یافت.
* [[خاکسپاری آسمانی]] - مراسمی در آیین [[وجره‌یانه|بوداگرایی وجره‌یانه]] که در آن اجساد مردگان را بر بالای کوه‌ها می‌گذارند تا بر اثر هوای آزاد متلاشی شوند یا اینکه پرندگان گوشت‌خوار، گوشت آنها را بخورند.
