تقی بختیاری: تفاوت میان نسخه‌ها

▲[[گم نامی ]]

▲ گم‌نامی (رمان)

▲كابل، انتشارات تاک، چاپ اول، 1391، 1000 نسخه، 272 صفحه

▲خلاصه: یک مرد سرخورده از دین، محکوم به اعدام می‌شود اما او نه تنها به دین که به بی‌دینی خودش نیز مشکوک است.

▲داستان از زبان "میرجان" یکی از شخصیت‌های محوری رمان روایت می‌شود. میرجان در زندان است و با شنیدن حکم قطعی مرگ خویش به گذشته‌اش می‌رود. او از زادگاهش "کُندلو" آغاز می‌کند. کندلو منطقه‌ای دورافتاده در ارزگان جنوبی است. میرجان در "قلعه‌ شیروبیگ" بدنیا آمده و به نو جوانی می‌رسد. قلعه شیروبیگ با چهار برج نیمه فروریخته‌اش درست در مقابل "قلعه پنج برجه مندوخان" موقعیت دارد. مندوخان یک ارباب زمین‌دار است. او شش زن گرفته است با این وجود "کامل خان" آخرین فرزندش با شیر پستان "دردانه" مادر اندر میرجان زنده می‌ماند، زیرا آخرین زن مندوخان حین زایمان مرده است. میرجان و کامل خان در مدرسه‌ای که توسط مولوی تورگل اداره می‌شود درس می‌خوانند. بعدها این مدرسه به شعبه ارزگان مدرسه حقانیه ارتقا می‌یابد. علی‌رغم آنکه مولوی تورگل اهل ارزگان نیست و از پشاور آمده است اما خیلی زود سررشته امور مردم را بدست می‌گیرد. او از فراز جابه سنگ قبرستان کندلو خطبه می‌خواند و زن شربت گل را در ملأ عام اعدام می‌کند. زیرا گوربز خان که سال‌ها آب تن این زن را بوی کشیده بوده اخیرا توسط شربت گل شوهر این زن کشته شده است.

▲روزی میرجان در مسجد با مولوی تورگل درگیر می‌شود. کار بجایی می‌رسد که او دیگر نمی‌تواند درکندلو زندگی کند. مندوخان به شکرانه شیر پستان دردانه و اینکه پسرش در قلعه شیروبیگ از دست مادراندرها نجات یافته بود، میرجان را بر اسپ خودش تا مالستان فراری می‌دهد. میرجان از مالستان به ایران می‌رود. او در اصفهان درس دین می‌خواند. اما نیمه شبی مدرس آیت الله حاج سید ابراهیم اصفهانی را می‌بیند که کنار او دراز به دراز افتیده وسعی دارد به او تجاوز کند. میرجان فریاد می‌کشد و آیت الله با آلت نعوذ کرده‌اش از حجره می‌براید. میرجان شب‌هنگام از مدرسه بیرون می‌شود. او در تهران به کارگری می‌پردازد و پول‌هایش را کتاب می‌خرد. سال‌ها بعد قصد وطن می‌کند اما محمدعلی ماما به او می‌گوید که مولوی تورگل دیگر قوماندان قدرتمندی شده و بر ارزگان حکومت می‌راند. میرجان ناگزیر بجای ارزگان به پشاور می‌رود. آنجا زبان خارجه می‌خواند و فقر را تجربه می‌کند. میرجان در پشاور کامل خان را می‌بیند که همچون پدرش لنگی بسته است و همچون استادش مولوی تورگل از فراز مینی بس فرسوده برای سه مرد گنه‌کار حکم شرع را ابلاغ می‌کند. میرجان می‌ترسد و خود را به او نزدیک نمی‌تواند.

▲وقتی افغانستان از جنگ‌های تنظیمی و سیطره طالبان رهایی می‌یابد، میرجان برای اولین بار به کابل می‌رود. او برای یک آژانس خبری از نبرد انگلیس‌ها در هلمند و تریاک‌رزارهای جنوبی گزارش تهیه می‌کند. در بهبوحه نخستین انتخابات در تاریخ کشور از ارزگان می‌نویسد: «تنها ولایتی که هیچ نامزد زن ندارد.» این گزارش باعث می‌شود با دختری بنام مرجان آشنا شود. مرجان تنها با عمه پیرش در عمارتی اعیانی زندگی می‌کند.

▲در یک انفجار بزرگ در مرکز شهر بیست و هشت تن کشته می‌شوند. میرجان اگرچند جان سالم بدر می‌برد اما بشدت دیگرگون می‌گردد زیرا در می‌یابد که کامل خان پسر مندوخان عامل اصلی این انفجار بوده است. این رویداد او را بیشتر به یاد ارزگان می‌برد و کشته شدن پدرش بدست مولوی قوماندان تورگل را به یاد می‌آورد.

▲کار رسانه‌ای دل میرجان را می‌زند. به کمک مرجان به شغل ترجمه می‌گراید. زمانی که نخستین مبلغ حق‌الترجمه را از دستان سپید مرجان دریافت می‌کند دیگر آشنایی آنان نه تنها به دوستی که به دلبستگی می‌انجامد. عشق مرجان او را بیشتر از پیش به تأمل در باره زنان وامی‌دارد. ازان به بعد هردو تمامی سوراخ سمبه‌های شهر را می‌گردند. به پغمان می‌روند و شبانگاه در بند قرغه آب تنی می‌کنند. مدت‌ها می‌گذرد و طی آن مرجان همواره از میرجان می‌خواهد که برای او از ارزگان بگوید. اما هربار که میرجان از قلعه پنج برجه و شش زن مندوخان قصه می‌کند، مرجان اشک می‌ریزد و چیزی نمی‌گوید. میرجان چنان به زن علاقمند می‌شود که لوحه سنگی برای قبر شیروبیگ می‌خرد و این جمله‌ را برآن حک می‌کند: ‌»ما از زنان بوده‌ایم و باید به سوی آنان باز‌گردیم.»‌

▲محرم فرا می‌رسد و مرجان از میرجان در باره دهه عاشورا می‌پرسد. میرجان پاسخ می‌دهد: در عاشورا اغلب مردم عقده‌های شان را تخلیه می‌کنند. و از مرجان می‌خواهد که ما نیز ازین فرصت استفاده کنیم. به این ترتیب هردو در شام غریبان زمانی که شهر در تاریکی فرورفته و آواز نوحه و سینه زنی از هر طرف به گوش می‌رسد، آن دو نخستین رابطه جنسی شان را برقرار می‌کنند. مردم عزادار بالای آنان یورش می‌برند. مرجان توسط مالک رستورانت نجات می‌یابد ولی میرجان پس از لت و کوب فراوان دستگیر و زندانی می‌شود.

▲در زندان از لوحه سنگی که آیه قرآن برآن تحریف شده است تا سینه بند یک زن، شواهد کافی وجود دارد که ارتداد، کفر و فحشای او را ثابت کند. مولوی تورگل که اکنون از اراکین حکومت است برای کامل خان و میرجان حکم اعدام همزمان را ثابت می‌کند. میرجان در آخرین روز زندگی‌اش می‌فهمد که مرجان همان کتوری دختر مندوخان و عمه پیر او همان دردانه مادر اندر خودش بوده است. اکنون کار از کار گذشته است و میرجان لحظاتی پس از اعدام را مجسم می‌کند که دو زن دو تابوت را تحویل می‌گیرند. دردانه پسر رضاعی‌اش کامل خان و مرجان عشقش میرجان را.