خط فقر: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
گسترش مقاله
خط ۱:
'''خط فقر''' یا '''آستانه فقر''' حداقل [[درآمد]]ی است که برای زندگی در یک کشور خاص در نظر گرفته می‌شود. پیشتر '''خط بین‌المللی فقر''' یک [[دلار]] [[امریکاآمریکا]] در نظر گرفته می‌شد. اما در سال ۲۰۰۸ [[بانک جهانی]] این رقم را ۱/۲۵ دلار بر اساس [[برابری قدرت خرید]] سال ۲۰۰۵ تغییر داد.
 
== شاخص فقر ==
خط ۱۹:
"سطح مرجع" یا "حد قابل قبول" در تعریف خط فقر منجر به ایجاد دو مفهوم فقر مطلق و فقر نسبی می‌شود. با توجه به اینکه فقر در مفهوم مطلق یا نسبی آن بررسی می‌شود، خط فقر نیز به دو روش مطلق و نسبی محاسبه می‌شود. انتخاب هر یک از این دو روش حائز اهمیت است، چرا که شاخص‌های فقر مبتنی بر هر یک، حساسیت‌های متفاوتی در مقابل تغییرات اقتصادی-اجتماعی از خود نشان می‌دهند.<ref group="">راغفر، ح و ابراهیمی، ز. فقر در ایران طی سالهای ۱۳۶۸-۱۳۸۳. فصلنامهٔ علمی ‍‍پژوهشی رفاه اجتماعی، سال ششم، شمارهُ۲۴</ref>
 
=== خط فقر مطلقخشن ===
خط فقر خشن یا گرسنگی، پایین‌ترین دهک درآمدی یک جامعه را شامل می‌شود، خط فقر خشن هنگامی کاربر دارد که معیارهای خط فقر نسبی و حتی فقر مطلق پاسخگو نباشد.<ref>{{یادکرد وب | عنوان=15 میلیون ایرانی زیر خط فقر | وب‌گاه=Fararu | تاریخ=2015-03-07 | سال=2015 | پیوند=http://fararu.com/fa/news/10735/15-میلیون-ایرانی-زیر-خط-فقر | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2015-03-07}}‏</ref>
عبارت است از مقدار درآمدی که برای تامین حداقل نیازهای فردی در یک جامعه لازم است و عدم تامین آن موجب می‌شود فرد مورد بررسی به عنوان فقیر در نظر گرفته شود.<ref group="">راغفر، ح. و ابراهیمی، ز. فقر در ایران طی سالهای ۱۳۶۸-۱۳۸۳. فصلنامهٔ علمی ‍پژوهشی رفاه اجتماعی، سال ششم، شمارهُ۲۴.</ref>
 
=== خط فقر مطلق و شدید ===
عبارت است از مقدار درآمدی که برای تامین حداقل نیازهای فردی در یک جامعه لازم است و عدم تامین آن موجب می‌شود فرد مورد بررسی به عنوان فقیر در نظر گرفته شود.<ref group="">راغفر، ح.ح؛ و ابراهیمی، ز. فقر در ایران طی سالهای ۱۳۶۸-۱۳۸۳. فصلنامهٔ علمی ‍پژوهشی رفاه اجتماعی، سال ششم، شمارهُ۲۴.</ref> افرادی که زیر خط فقر مطلق قرار دارند توانایی تامین حداقل نیازهای اساسی خود را ندارند و به طور مطلق فقیر محسوب می‌شوند.<ref>{{یادکرد وب | عنوان="خط فقر" کجاست؟ | وب‌گاه=Fararu | تاریخ=2015-03-07 | سال=2015 | پیوند=http://fararu.com/fa/news/182058/خط-فقر-کجاست | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2015-03-07}}‏</ref>
 
=== خط فقر نسبی ===
خط فقر نسبی عموماً به صورت در صد معینی از [[میانه (آمار)]] [[توزیع درآمد]] (یا هزینهُ) جامعه در نظر گرفته می‌شود و افرادی که درآمد (یا هزینهُ) آنها پایین‌تر از این آستانه قرار می‌گیرد فقیر محسوب می‌شوند. افرادی که زیر این خط فقر قرار می‌گیرند فقیر مطلق نیستند؛ بلکه در مقایسه با دیگران فقیر محسوب می‌شوند.<ref>{{یادکرد وب | عنوان="خط فقر" کجاست؟ | وب‌گاه=Fararu | تاریخ=2015-03-07 | سال=2015 | پیوند=http://fararu.com/fa/news/182058/خط-فقر-کجاست | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2015-03-07}}‏</ref>
 
برای ارزیابی فقر بهتر است فقر مطلق مبنا قرار بگیرد چراکه فقر نسبی بیشتر با توزیع نابرابر درآمد مرتبط است.<ref>{{یادکرد وب | عنوان="خط فقر" کجاست؟ | وب‌گاه=Fararu | تاریخ=2015-03-07 | سال=2015 | پیوند=http://fararu.com/fa/news/182058/خط-فقر-کجاست | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2015-03-07}}‏</ref> طبقه‌بندی‌های متعدد و گوناگون دیگری (مانند دهک‌های پردرآمد و یا خط کفاف به‌معنی حدمیانی بین اغنیاء و فقرا) نیز در این رابطه وجود دارند.<ref>{{یادکرد وب | عنوان= «خط کفاف» جایگزین «خط فقر» شود | وب‌گاه=ایسنا | تاریخ=2015-03-07 | سال=2015 | پیوند=http://www.isna.ir/fa/news/93121608933/-خط-کفاف-جایگزین-خط-فقر-شود | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2015-03-07}}‏</ref><ref>{{یادکرد وب | عنوان=گزارش فارس/ حذف یارانه ۳ دهک بالا یا ۲۲ میلیون نفر؟ / کارشناسان اقتصادی راهکار می‌دهند | وب‌گاه=Fars News Agency | تاریخ=2013-10-27 | سال=2013 | پیوند=http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13920803000065 | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2015-03-07}}‏</ref><ref>{{یادکرد وب | عنوان=ماجرای حذف یارانه ثروتمندان شریعتمداری: حذف پردرآمدها شروع شده و به تعدادی اطلاع دادیم/ جهانگیری: به راهکاری برای تفکیک افراد نیازمند و دارا نرسیدیم | وب‌گاه=Fars News Agency | تاریخ=2014-10-14 | سال=2014 | پیوند=http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13930721000258 | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2015-03-07}}‏</ref>
 
== شرط سازگاری ==
مسالهُ مهم دیگری که در مورد روش تعیین خط فقر مهم است مسالهُ سازگاری است. راوالیون و بیدانی (۱۹۹۴) معتقدند اگر دو خانواده با سطح زندگی یکسان، اما محل زندگی متفاوت را در نظر بگیریم، روشی که یکی از این خانوارها را فقیر می داندمی‌داند و دیگری را غیر فقیر، روش ناسازگار است.
شرط سازگاری نیازمند این است که "خط فقر" واقعی در همه جا ثابت باشند. خط فقر واقعی نیز خط فقر اسمی است که بر اساس هزینهٔ زندگی در مناطق مختلف تعدیل شده است. یعنی تفاوت خطوط فقر منطقه‌ای (برای افراد با نیازهای یکسان) باید تنها مربوط به تفاوت هزینهٔ زندگی در مناطق مختلف باشد. بعلاوه دید مطلق به [[اندازه‌گیری]] فقر منجر به این می‌شود که خط فقر واقعی در طول زمان نیز ثابت باشد و تنها برای تغییرات ایجاد شده در [[قیمت]]ها تعدیل شود.شود؛ بنابراین سطح زندگی که خط فقر مطلق بر اساس آن تهیه شده است حداقل در کوتاه مدت تغییر نمی‌کند و تغییرات آن در بلند مدت کند است.<ref group="">راغفر، ح.ح؛ و ابراهیمی، ز. فقر در ایران طی سالهای ۱۳۶۸-۱۳۸۳. فصلنامهٔ علمی ‍پژوهشی رفاه اجتماعی، سال ششم، شمارهُ۲۴.</ref>
 
==شرط سازگاری==
مسالهُ مهم دیگری که در مورد روش تعیین خط فقر مهم است مسالهُ سازگاری است. راوالیون و بیدانی (۱۹۹۴) معتقدند اگر دو خانواده با سطح زندگی یکسان، اما محل زندگی متفاوت را در نظر بگیریم، روشی که یکی از این خانوارها را فقیر می داند و دیگری را غیر فقیر، روش ناسازگار است.
شرط سازگاری نیازمند این است که "خط فقر" واقعی در همه جا ثابت باشند. خط فقر واقعی نیز خط فقر اسمی است که بر اساس هزینهٔ زندگی در مناطق مختلف تعدیل شده است. یعنی تفاوت خطوط فقر منطقه‌ای (برای افراد با نیازهای یکسان) باید تنها مربوط به تفاوت هزینهٔ زندگی در مناطق مختلف باشد. بعلاوه دید مطلق به [[اندازه‌گیری]] فقر منجر به این می‌شود که خط فقر واقعی در طول زمان نیز ثابت باشد و تنها برای تغییرات ایجاد شده در [[قیمت]]ها تعدیل شود. بنابراین سطح زندگی که خط فقر مطلق بر اساس آن تهیه شده است حداقل در کوتاه مدت تغییر نمی‌کند و تغییرات آن در بلند مدت کند است.<ref group="">راغفر، ح. و ابراهیمی، ز. فقر در ایران طی سالهای ۱۳۶۸-۱۳۸۳. فصلنامهٔ علمی ‍پژوهشی رفاه اجتماعی، سال ششم، شمارهُ۲۴.</ref>
== منابع ==
{{پانویس}}