جوانی سید روح‌الله خمینی: تفاوت میان نسخه‌ها

== خانواده ==

{{اصلی|سید مصطفی خمینی (پدر روح‌الله خمینی)}}

 

 

 

[[پرونده:Pasandideh.jpg|بندانگشتی|200px|چپ|سید روح‌الله خمینی و برادرش سید مرتضی]]

 

== تولد ==

 

== کودکی و نوجوانی ==

{{اصلی|کودکی و نوجوانی سید روح‌الله خمینی}}

=== کودکی ===

 

روح‌الله در کودکی به وضوح از کودکان هم‌سن‌وسال خود خاص‌تر به نظر می‌رسید. در آن زمان بازی محبوب و رایج بین کودکان، بازی «دزد و وزیر» بود که او هم مانند بسیاری از کودکان هم‌سن خود به این بازی علاقه داشت. حتی کودکان دیگر هم متوجه خاص بودن شخصیت او شده بودند، به‌گونه‌ای که با ورود او به بازی نقش شاه و یا نهایتاً وزیر به او داده می‌شد. فرزندش سیداحمد بعدها در این مورد می‌گوید: «پدرم با وجود این‌که کودکی خردسال بیش نبود، اما همیشه در بازی‌ای که انجام می‌داد اصرار داشت نقش شاه را داشته باشد.»<ref name="baqer2">{{یادکرد |فصل= The Orphan - Childhood in Khomein|کتاب= Khomeini: Life of the Ayatollah|نویسنده = Baqer Moin|ناشر =I.B.Tauris & Co Ltd |شهر= Victoria House, Bloomsbury Square, London WC1B 4DZ, 175 Fifth Avenue, New York NY 10010|زبان=en| صفحه= 2|سال=1999|شابک=ISBN 1-85043-128-0}}</ref>

 

 

==== شرایط تربیتی ====

 

«روح‌الله که آخرین و کوچک‌ترین فرزند بود، تحت تربیت عمه‌اش صاحبه خانم قرار گرفت و گویا بارها خاطرات مربوط به زندگی و شهادت پدرش را از زبان او شنیده بود... ننه خاور دایهٔ روح‌الله نیز از زنان نادر روزگار بود. او که در [[شیر دادن]] به خمینی به هاجر یاری می‌رساند، [[اسب سواری]] ماهر بود و حتی از روی اسب تیراندازی می‌کرد و به هدف می‌زد.»

 

در قرن سیزدهم خورشیدی در بیشتر مناطق ایران و از جمله [[خمین]] تقریباً مدرسه به شکل امروزی وجود نداشت و آن گروه از مردم که به تربیت و تحصیلات فرزندان خود اهمیت می‌دادند، آنها را به [[مکتب خانه]] می‌فرستادند، تا [[خواندن و نوشتن]] و [[قرآن]] و [[ادبیات فارسی]] بیاموزند. تبعاً خمینی نیز به مکتب فرستاده شد و نزد «ملا ابوالقاسم» به فراگیری «[[عم جز]]»، [[گلستان سعدی|گلستان]] و [[بوستان سعدی]] و چند کتاب ادبی دیگر پرداخت.

 

 

 

 

 

{{شعر}}

{{ب|هان ای ایرانیان، ایران اندر بلاست|مملکت داریوش اندر نیکولاست}}

{{پایان شعر}}

 

 

روح‌الله در ادامه تحصیلات مقدماتی خود را نزد میرزامحمد افتخارالعلماء و سپس عموی مادر خود، حاجی میرزا محمد مهدی ادامه داد. اولین استاد درس [[منطق]] او، شوهر خواهرش میرزا رضا نجفی خمینی بود.<ref name="alislam"/> از اساتید دیگر او در این دوران می‌توان از شیخ علی محمد بروجردی، شیخ محمد گلپایگانی، و عباس اراکی نام برد.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://ocsserver.imam-khomeini.ir/portal/page/portal/IK/IM1| عنوان = زندگی‌نامه - تولد | تاریخ بازدید = ۹ اوت ۲۰۱۱| ناشر = پرتال امام خمینی}}</ref>

او هم‌چنین بخشی از تحصیلات پایه‌ای خود در خمین را نزد برادر بزرگ‌تر خود، [[سید مرتضی پسندیده|مرتضی]]<ref group = "پانویس">با این‌که سیدمرتضی، که بعدها و به دنبال قانون انتخاب یک نام خانوادگی در سال ۱۳۰۷، نام «پسندیده» را برای خود انتخاب کرد، برای مدتی در اصفهان مشغول به تحصیل بود، اما هیچ‌گاه تحصیلات دینی خود را در رده‌های بالاتر کامل نکرد و بعد از مدتی کار در دفتر ثبت و احوال در خمین، به قم مهاجرت کرد و باقی عمر خود را در آن شهر گذراند.</ref> گذراند<ref>{{یادکرد|کتاب= The Making of Iran's Islamic Revolution: From Monarchy to Islamic Republic |نویسنده = Mohsen Milani|ناشر = Westview Press|صفحه=85|سال=1994|شابک=ISBN 0-8133-8476-1 |زبان=en}}</ref> و با او کتاب نجم‌الدین کتیب قزوینی – المطول البدیع و المعانی - و شرحی بر معانی و لغت کتاب [[جلال‌الدین سیوطی#آثار|السیوطی]] را کار کرد.<ref name="hawze"/>{{مدرک|منبع معتبر}}

 

 

==== شرایط سیاسی و اجتماعی ====

من از بچگی در جنگ بودم… ما مورد هجوم «زلقی‌ها» بودیم، مورد[هجوم] «رجبعلی‌ها» بودیم و خودمان تفنگ داشتیم و من در عین حال که تقریباً شاید اوایل بلوغم بود، بچه بودم، دور این سنگرهایی که بسته بودند در محل ما و اینها می‌خواستند هجوم کنند و غارت کنند، آنجا می‌رفتیم، سنگرها را سرکشی می‌کردیم… ما در همان محلی که بودیم یعنی خمین که بودیم، سنگربندی می‌کردیم. من هم تفنگ داشتم. منتها من بچه بودم به اندازه بچگی‌ام. بچه شانزده هفده ساله، ما تفنگ دستمان بود و تعلیم و تعلم هم می‌کردیم… ما سنگر می‌گرفتیم و با این اشراری که بودند و حمله می‌کردند و می‌خواستند بگیرند و چه کنند [مقابله می‌کردیم]. هرج و مرج بود… یک دفعه هم یک محله خمین را گرفتند و مردم با آنها معارضه کردند و تفنگ دست گرفتند. ما هم جزء آنها بودیم.»<ref name=autogenerated4/>

 

==== جنگ جهانی اول و مرگ عمه و مادر ====

روح‌الله خمینی سیزده سال داشت که [[جنگ جهانی اول]] آغاز شد و هرچند [[ایران]] اعلام بیطرفی کرده بود، لشکریان [[روسیه]]، [[بریتانیا]] و [[عثمانی]] از شمال، جنوب و غرب وارد ایران شدند و کشور را مورد تاخت و تاز قرار دادند و وی شاهد بود، چگونه در نبود حکومت مقتدر مرکزی فوجی از سپاه روس در مسیر خود خمین را مورد تاخت و تاز قرار دادند. وی خود خاطره [[جنگ جهانی اول]] را به یاد می‌آورد. او می‌گوید:

 

در شرایطی که دو سال و نیم از شروع جنگ جهانی اول می‌گذشت، اجساد کشته‌شدگان جنگ باعث شیوع [[وبا]] در شهر شده بود. در آن زمان موثرترین داروی موجود که کمی از کشتار ناشی از وبا می‌کاست، [[ماست]] بود. اما سربازان روس ماست‌ها را از خانهٔ مردم می‌گرفتند و خود مصرف می‌کردند. مادر روح‌الله، هرچند وقت یک‌بار فرزند خود را با مشکی پر از ماست به خانهٔ بیماران می‌فرستاد تا به درمان آن‌ها کمک کرده باشد. با این‌حال خانهٔ آن‌ها نیز از گزند بیماری وبا مصون نماند و در پانزده‌سالگی روح‌الله در سال ۱۲۹۷، ابتدا صاحبه خانم، عمهٔ او و اندکی پس از او هاجر، مادرش قربانی این بیماری شده و هر دو درگذشتند.<ref name="hawze"/><ref name="imam-khomeini"/><ref name="notablebiographies">{{یادکرد وب| نشانی = http://www.notablebiographies.com/Jo-Ki/Khomeini-Ayatollah.html| عنوان = Ayatollah Khomeini Biography| تاریخ بازدید = ۹ اوت ۲۰۱۱| ناشر = notablebiographies.com - Encyclopedia of World Biography | زبان = انگلیسی}}</ref><ref>[http://www.sharghnewspaper.com/840312/html/spc17.htm باقی، عمادالدین، جوانی امام، یادنامه روزنامه شرق، ۱۲ خرداد ۱۳۸۴]</ref>{{مدرک|منبع معتبر}}

 

=== نوجوانی ===

 

 

 

«من از بچگی در جنگ بودم... ما مورد هجوم «زلقی‌ها» بودیم، مورد[هجوم] «رجبعلی‌ها» بودیم و خودمان تفنگ داشتیم و من در عین حال که تقریباً شاید اوایل بلوغم بود، بچه بودم، دور این سنگرهایی که بسته بودند در محل ما و اینها می‌خواستند هجوم کنند و غارت کنند، آنجا می‌رفتیم، سنگرها را سرکشی می‌کردیم... ما در همان محلی که بودیم یعنی خمین که بودیم، سنگربندی می‌کردیم. من هم تفنگ داشتم. منتها من بچه بودم به اندازه بچگی‌ام. بچه شانزده هفده ساله، ما تفنگ دستمان بود و تعلیم و تعلم هم می‌کردیم... ما سنگر می‌گرفتیم و با این اشراری که بودند و حمله می‌کردند و می‌خواستند بگیرند و چه کنند [مقابله می‌کردیم]. [[هرج و مرج]] بود... یک دفعه هم یک محله خمین را گرفتند و مردم با آنها معارضه کردند و تفنگ دست گرفتند. ما هم جزء آنها بودیم.»

 

 

==== علاقه و توجه به نهضت جنگل ====

 

=== هجرت به اراک و ادامهٔ تحصیل ===

 

در آن سال‌ها اراک به دلیل حضور [[عبدالکریم حائری یزدی|آیت‌الله عبدالکریم حائری یزدی]] به مرکز مهمی برای یادگیری علوم دینی تبدیل شده بود، به‌گونه‌ای که روح‌الله که پیش از عزیمت به اراک قصد داشت تحصیلات خود را در اصفهان ادامه دهد، به دلیل وجود این شخص در اراک به این شهر مهاجرت کرد.<ref name="baqer22">{{یادکرد |فصل= In the Seminary: Student Years in Qom|کتاب= Khomeini: Life of the Ayatollah|نویسنده = Baqer Moin|ناشر =I.B.Tauris & Co Ltd |شهر= Victoria House, Bloomsbury Square, London WC1B 4DZ, 175 Fifth Avenue, New York NY 10010|زبان=en| صفحه=22|سال=1999|شابک=ISBN 1-85043-128-0}}</ref>

 

 

زمانی که او در اراک مشغول تحصیل بود حوادث زیادی در ایران رخ داد. مهم‌ترین آن‌ها کودتای [[رضاشاه]] در ۱۲۹۹ و دستگیری [[سید حسن مدرس]] بود.<ref name="hawze"/>{{مدرک|منبع معتبر}}

 

 

«پیشنهاد شد منبر بروم، استقبال کردم. آن شب کم خوابیدم، نه از ترس مواجه شدن با مردم، بلکه با خود فکر می‌کردم فردا باید روی منبری بنشینم که متعلق به رسول‌الله است. از خدا خواستم مدد کند که از اولین تا آخرین منبری که خواهم رفت، هرگز سخنی نگویم که جمله‌ای از آن را باور نداشته باشم... و این خواستن عهدی بود با خدا بستم، اولین منبرم طولانی شد، اما کسی را خسته نکرد... و عده‌ای احسنت گفتند، وقتی به دل مراجعه کردم از احسنت گویی‌ها خوشم آمده بود، به همین خاطر دعوت دوم و سوم را رد کردم و چهار سال هرگز به هیچ منبری پا نگذاردم.»

[[پرونده:خمینی در حیاط.JPG|بندانگشتی|200px|چپ|سید روح‌الله خمینی در منزل قم]]

 

 

 

 

 

 

 

==== ادامهٔ تحصیل در قم ====

او در قم بی‌درنگ تحصیلات خود را از سر گرفت و زمان خود را وقف کامل کردن بخش مقدماتی [[تحصیلات حوزوی]] – موسوم به [[سطح (حوزه علمیه)|سطوح]] – و هم‌چنین [[فقه]] و شریعت<ref>{{یادکرد|کتاب= Political Leaders of the Contemporary Middle East and North Africa: A Biographical Dictionary|نویسنده = Bernard Reich|ناشر = Greenwood Press|زبان=en|صفحه= 311|سال= 1990|شابک= ISBN 0-313-26213-6}}</ref> کرد. قسمت‌های پایانی کتاب مطول را نزد آقا [[میرزا محمدعلی]] ادیب تهرانی آموخت و دروس سطح را از محضر [[محمدتقی خوانساری|آیت‌الله محمدتقی خوانساری]] و بیشتر نزد آیت‌الله سیدعلی یثربی کاشانی فراگرفت.<ref name="hawze"/>{{مدرک|منبع معتبر}}

 

 

 

 

 

 

==== آشنایی با مدرس ====

قم برای خمینی علاوه بر این‌که فرصت مناسبی برای تحصیل و افزایش درجات علمی محسوب می‌شد، موقعیت مناسبی بود تا بتواند با بزرگان دیگر هم ارتباط برقرار کند. یکی از کسانی که خمینی در قم با آن‌ها ملاقات کرد، [[سید حسن مدرس]] است. این آشنایی به چند گفتگوی علمی یا سیاسی ختم نشد و بعد از آن نیز خمینی بارها در تهران و [[مجلس شورای ملی]] با او ملاقات و گفتگو کرد.<ref name="hawze"/>{{مدرک|منبع معتبر}}

 

 

 

 

==== رابطه با شاه‌آبادی ====

 

 

 

 

==== علاقه به عرفان ====

 

 

 

 

==== آغاز تدریس ====

 

 

 

 

 

=== ازدواج ===

 

 

 

 

حاصل این ازدواج، سه پسر و پنج دختر بود که از میان آن‌ها، یک پسر و دو دختر اندکی پس از تولد فوت کردند.<ref name="hawze"/>

 

== فرزندان و نوه‌ها ==

از ازدواج [[روح‌الله خمینی]] و [[خدیجه ثقفی]] در سال ۱۳۰۸ خورشیدی، دو پسر و سه دختر بجا ماندند؛ [[مصطفی خمینی|مصطفی]] (متولد ۱۳۰۹ ش)، [[احمد خمینی|احمد]] (متولد ۱۳۲۴ ش)، [[زهرا مصطفوی|زهرا]]، [[فریده خمینی|فریده]] و [[صدیقه خمینی|صدیقه]].<ref name=autogenerated5>[http://www.khandaniha.eu/items.php?id=700 خواندنیها - Khandaniha - فرزندان و نوه‌های خمینی چه می‌کنند<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref> از وی همچنین ۱۵ نوه برجا ماند: از مصطفی خمینی: [[حسین خمینی]] و [[مریم خمینی]]، از احمد خمینی: [[حسن خمینی]]، [[یاسر خمینی]] و [[علی خمینی]]، از زهرا خمینی: [[مسیح بروجردی]] و [[لیلی بروجردی]]، از فریده خمینی: [[فرشته اعرابی]]، و از صدیقه خمینی: [[علی اشراقی]]، [[نعیمه اشراقی]]، [[زهرا اشراقی]] و چهار فرزند دیگر.<ref>[http://www.asriran.com/fa/pages/?cid=63773 گزارش فایننشال تایمز از نوه‌های امام (ره)<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref><ref name=autogenerated5/>

 

[[پرونده:Khomeini-shrine.JPG|بندانگشتی|200px|چپ|[[آرامگاه سید روح‌الله خمینی]]]]

 

 

مراسم تشییع وی در روز ۱۶ خرداد با حضور بیش از یک میلیون نفر برگزار شد<ref name=Said/> و در همانروز در [[بهشت زهرا|بهشت زهرای]] تهران دفن گردید.<ref name="imam-khomeini">[http://www.imam-khomeini.com/ShowItem.aspx?id=11463&cat=11462&lang=fa امام خمینی از ولادت تا رحلت] سایت امام خمینی</ref> که امروزه محل [[آرامگاه سید روح‌الله خمینی|آرامگاه وی]] می‌باشد.