زبان ارمنی: تفاوت میان نسخه‌ها

{{کاربردهای دیگر|ارمنی}}

[[پرونده:Armenian language in the Armenian alphabet.png|بندانگشتی|230px|زبان ارمنی]]

ارمنیان تا پایان سدهٔ چهارم میلادی از [[الفبای سریانی|خط سریانی]] یا [[الفبای یونانی|یونانی]] استفاده می‌کردند و ازاین‌رو [[ادبیات]] و [[تاریخ]] آنان به خط و زبانی غیرارمنی نوشته می‌شود. پس از رسمیت یافتن [[دین]] [[مسیح]] در ارمنستان و مسیحی شدن ارمنیان، چون ''[[کتاب مقدس]]'' این دین به [[زبان یونانی]] یا [[سریانی]] بود، در مراسم مذهبی [[کلیسا|کلیساها]] نیز به این زبان‌ها سخن گفته می‌شد. در برخی از کلیساها ''کتاب مقدس'' را درهنگام مراسم به زبان ارمنی ترجمه و تفسیر می‌کردند و برای حضار بازگو می‌نمودند.<ref>آرپی درنرسسیان، ارمنیان، ترجمهٔ مسعود رجب‌نیا، انتشارات مرکز اسناد فرهنگی آسیا، تهران، ۱۳۵۷، ص۷۲</ref>

 

== زبان ارمنی ==

در گذشته جایگاه زبان ارمنی نامعین بود و به گفتهٔ روبرت آفوکس<ref>robert a fachs</ref> بزرگ‌ترین اشتباه دانشمندان این بود که برای تعیین جایگاه زبان ارمنی در خانوادهٔ زبان‌ها، فقط به مجموعه واژگان این زبان استناد می‌کردند.

نظریهٔ رایجِ آن زمان این بود که زبان ارمنی یکی از [[زبان‌های ایرانی]] است.

 

 

== دوره‌های زبان ارمنی ==

'''دورهٔ ارمنی باستان''' یا "گرابار": این دوره به سه دورهٔ فرعی تقسیم می‌شود.

* دورهٔ ارمنی متأثر از گرابار کلاسیک (نیمهٔ اول سدهٔ پنجم){{سخ}}

در این دوره، گونه‌های گفتاری و نوشتاری یکی است و گرایشی به سبک آشوری (سریانی) در زبان پدیده آمده‌است که دلیل آن تماس نزدیک میان روحانیون آشوری و ارمنی، ترجمهٔ بعضی از متون آشوری به ارمنی، نزدیکی روابط فرهنگی و مذهبی، و اعزام روحانیون برای تحصیلات عالیه به آن سرزمین بوده‌است.{{سخ}}

'''دورهٔ میانه'''

در این دوره زبان گفتاری همپایه زبان ادبی می‌شود. اساس زبان ادبی دوره میانه گویش ارمنی منطقه کیلیکیه است، لیکن گویش‌های دیگر نیز در آن بی تاثیر نبوده است. البته در این دوره، گرابار نیز اهمیت خود را حفظ کرده است. بدین نحو که زبان دوره میانه به عنوان زبان مکاتبات رسمی، احکام دولتی، نوشته‌های علمی، هنری، تاریخی و زبان گرابار به عنوان زبان کتابت در مراسم دینی و بعضی از تحقیقات علمی درزمینهٔ فلسفه و منطق به‌کار می‌رود. از نمونه‌های سبک این دوره می‌توان به آثار "ماتئوس اورهایتسی"<ref>mateos urhayetsi</ref> اشاره کرد.

 

زبان گرابار این دوره را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد:

 

== اقتباس زبان ارمنی از زبان‌های ایرانی ==

اقتباس زبان ارمنی از زبان‌های ایرانی بیشتر به زبان [[پهلوی اشکانی]] در دوره [[اشکانیان]] باز می‌گردد. بعضی از کلمات پهلوی اشکانی یا ساسانی در زبان ارمنی حفظ شده و هنوز به کار برده می‌شوند در صورتی که در فارسی کنونی آن کلمات دیگر کاربرد ندارند. به این ترتیب می‌توان از طریق زبان ارمنی برخی از واژه‌های متروک و منسوخ پهلوی را یافت.

 

* هایرابد، به معنی سرکرده کلیسا یا یکی از مقامات کلیسا است.

* یرواند، از نامهای پهلوی وبه معنی سریع است.

 

== جستارهای وابسته ==

* [[تاریخ ارمنستان]]

 

== منابع ==

{{موضوعات ایران}}

{{کد زبان‌های معرفی‌شده در ایزو ۶۳۹-۳ که حرف اول عنوان بین‌المللی آنها حرف H است}}

 

[[رده:زبان ارمنی|*]]