بایگانی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''بایگانی'''یا '''آرشیو''' {{به فرانسوی|Archive}} به کلیه سوابق واسناد ومدارک عمومی یا تاریخی که توسط دولت یا یک [[سازمان دولتی]] یا اداره یا مؤسسه و یا تأسیساتی از این قبیل نگهداری می‌شود و نیزاسناد ومدارکی که خانواده یا فرد در ارتباط با کار خود تهیه و یا دریافت می‌کند وآن‌ها را تحت نظر خود محافظت یا نگهداری می‌نماید، گفته می‌شود.

== تاریخچه آرشیوبایگانی ==

از زمانی که بشر توانست مدارک مربوط به زندگانی و فعالیت‌های اقتصادی و نیز جزئیاتی از زندگی شخصی خود را برروی مواد و اجسام با دوام ثبت کند؛ و در مکانی گرد آورد، آرشیوبایگانی به وجود آمد.

== تفاوتاصول بایگانی و آرشیو ==

در غیر اینصورت، مفهوم منابع که درک آن محتاج تخصص و دقت نظر است از بین می‌رود. نظم اولیه مشخص می‌کند که فرد یا سازمان تولیدکننده، چگونه اسناد خود را سندآرائی کرده‌است. آرشیویستها،بایگانی کننده‌ها، نظم اولیه اسناد را به عنوان مدرکی برای چگونگی استفاده از آنها در سازمان تولیدکننده، به پژوهشگران ارائه می‌نمایند.

البته گاهی آرشیویست،بایگانی کننده، می‌تواند به دلایلی در نظم نخستین اسناد دست ببرد؛ مثلاً هنگامی که نظم درستی بر اسناد حاکم نباشد و اغلب آنها به صورت تصادفی کنار هم قرار گرفته باشند یا نظم اولیه، فاقد قاعده بوده باشد و نظام پرونده‌ای آن برای افراد دیگر قابل درک نباشد یا اینکه عملاً بسیار پیچیده باشد، یا اینکه پیشینه‌ها از نظم چندین ساله خود خارج شده باشند.

به عنوان نمونه، چناچه یک آرشیویست،بایگانی کننده، پرونده‌ای دریافت نماید که به شکل شماره‌ای و بر حسب کدپستی تنظیم شده‌است، حفظ نظم اولیه به همان شکل، ضروری است. در حقیقت می‌توان بیان داشت که در مورد آرشیوها،بایگانی‌ها، ابزار اصلی نظم بخشی و رویکرد به مدارک، سرمنشاء اداری آنهاست. اسناد، منابع منحصربه‌فردی با ویژگیهای استنادی و اطلاعاتی هستند. رعاین این دو اصل سبب خواهد شدتا پژوهشگرانی که به اسناد مراجعه می‌کنند، با همان نظم اولیه اسناد را بازیابی نمایند و مورد استفاده قرا دهند و به همان ترکیب اصلی، نسبت به بررسی و تفسیر اطلاعات سند اقدام کنند.

دیانی (۱۳۷۷: ۹) معتقد است که مراکز آرشیویبایگانی از بایگانی نهادها پدید می‌آیند؛ بنابراین بایگانی، منشاء و خاستگاه اسناد آرشیوی است؛ لیکن عکس این قضیه درست نیست. بدین معنا که به واسطه گزینش، ساماندهی و نگهداری بایگانیهای راکد، می‌توان مراکز آرشیویبایگانی راشکل داد. عادلی و امیرخانی (۱۳۸۷: ۱۰۶) عقیده دارند که با استفاده از توصیف آرشیوی، می‌توان به شناسائی و توصیف زمینه و محتوای مواد آرشیوی، به منظور دسترس‌پذیر ساختن آنها پرداخت. توصیف، فرایند برقراری نظارت فکری و مدیریتی بر موجودی آرشیوبایگانی کننده است.<ref>{{یادکرد|نویسنده =محمدحسین دیانی/مقدمه‌ای بر آرشیو| ناشر دانشگاه فردوسی = |صفحه = |تاریخ = ۱۳۷۷}}</ref>

آرشیویستبایگانی کننده در جهت [[مجموعه سازی]]، سازماندهی، اشاعه و حفاظت [[منابع اطلاعاتی]] جامعه پیشرفت کوشش می‌کند. در واقع آرشیویستبایگانی کننده پلی می‌سازد بین گذشته و حال و آینده که جامعه را در زمان و مکان سیر می‌دهد. آرشیویستبایگانی کننده در [[نمایه سازی]] بیشتر بر جنبه تاریخ-اطلاعاتی سند تکیه می‌کند و هر چه سند تاریخی تر باشد، قابلیت استناد و ارزش آن افزایش می‌یابد. آرشیویستبایگانی کننده باید ذهنی کاملاً خلاق داشته باشد و آموزه‌های کتابداری خود را در قالب منابع مختلف دیگر که هیچ شباهتی به کتاب ندارد، پیاده کند چرا که در منابع آرشیوی علی‌رغم منابع کتابخانه‌ای شاید بتوان چندین موضوع برای هر رکورد اختصاص داد. آرشیویستبایگانی کننده باید اطلاعات تاریخی زیادی در زمینه خاص آرشیوبایگانی خود داشته باشد و شاید از جهاتی بتوان گفت همچون کتابدار [[کتابخانه تخصصی]] است.

به افرادی که در آرشیوهابایگانی‌ها ـ اعم از آرشیوبایگانی اسناد تاریخی، تحقیقی، حقوقی و اداری ــ مشغول انجام کار هستند و در این وظیفه از تخصص لازم برخوردارند و وظایف یک آرشیویستبایگانی کننده را انجام می‌دهند، آرشیویستبایگانی کننده اطلاق می‌گردد.

== وظایف آرشیویستبایگانی کننده ==

یک آ‎رشیویستبایگانی کننده دو وظیفه اساسی دارد:

طبق نظر آرشیویستبایگانی کننده مشهور، سرهیلاری جنکینسون، در کتاب «مدیریت اسناد آرشیوی»، جای وظیفه اول و دوم نباید با هم عوض شود: «طبق قانون و به‌عنوان نگهدارنده اسناد دولتی اولین وظیفه من این است که هرگونه اقدام لازم را جهت حفظ و نگهداری اسناد به عمل آورم. دراین‌صورت آیا من چیزی بیش از یک انباردار واقعی تلقی می‌شوم؟ پاسخ قطعاً منفی است؛ زیرا وظایف قانونی من تنها با حفظ و نگهداری اسناد پایان نمی‌یابد.»

ارائه رهنمود، ایجاد هماهنگی، رعایت نظر و ترتیب اولیه اسناد دولتی، ارزشیابی و انتخاب اسناد باارزش نیز از اهم وظایف یک آرشیویست محسوب می‌شود؛ بنابراین وظایف آرشیویستهابایگانی کننده‌ها را چنین می‌توان خلاصه کرد:

تمام وظایف آرشیویستهابایگانی کننده‌ها از نظر اهمیت با هم برابرند و نمی‌توان هیچ‌کدام را نادیده گرفت. امکان دارد نیازهای کوتاه‌مدت ایجاب کند در هر زمان برای یکی از وظایف اولویت قائل شویم، ولی در یک تحلیل نهایی می‌توان گفت چنانچه نتوان اسناد را جهت استفاده متقاضیان آماده ساخت، ارزشیابی، گزینش و حفظ و نگهداری اسناد هم بی‌معنی و بی‌هدف خواهد بود.

== وظایف آرشیویستبایگانی کننده دیداری وشنیداری ==

بازبینی یا بازشنوایی، آماده‌سازی، [[رده‌بندی]]، مهارت‌های کار با ابزار و دستگاه‌های فنی چه به منظور مرمت مواد دیداری و شنیداری و یا کار با آنها به منظور استفاده، بررسی و مرمت فیلم‌ها، نوارهای مغناطیسی و دیسک‌های نواری از جمله مهارت‌های آرشیویست‌هایبایگانی کننده های دیداری و شنیداری است.