ابن ابی الحدید: تفاوت میان نسخه‌ها

▲او در [[۱ ذیحجه]] [[۵۸۶ (قمری)|۵۸۶]] قمری ([[۳۰ دسامبر]] [[۱۱۹۰ (میلادی)|۱۱۹۰]]) در [[مداین]] به‌دنیا آمد. پدرش [[قاضی]] بود. در شهر زادگاهش بزرگ شد و [[علم کلام]] و [[علم اصول|اصول]] را فراگرفت.<ref name=cgie>{{یادکرد وب |نشانی=http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=123&avaid=794 |عنوان=ابن ابی الحدید |تاریخ بازدید=۸ بهمن ۱۳۸۶ |نویسنده=محمد آصف فکرت |ناشر=دائرةالمعارف بزرگ اسلامی |زبان=فارسی}}</ref> در جوانی به [[بغداد]] رفت و در آن شهر در محضر دانشمندان و بزرگان مشهور بغداد که بیشتر آنها [[شافعی]] مذهب بودند، به کسب علم و دانش پرداخت. در محافل ادبی و علمی شرکت می‌کرد و تا اینکه در زمره عالمان آن زمان درآمد.<ref name=tahoor/>

▲از [[ابوالبقاء عکبری]] و [[ابوالخیر مصدق]] بن شبیب واسطی ادب آموخت<ref>عباس، ''تاریخ الادب العربی فی العراق''، ۱۳۸۱ق/ ۱۹۶۱م، ۷/۳۴۲</ref> و به مناسبت نزدیکی عقیدتی با [[ابن علقمی]] وزیر ادیب و دانشمند مستعصم آخرین خلیفه عباسی در شمار کاتبان دیوان دارالخلافه درآمد<ref>ابن کثیر، ۱۳/۱۹۹-۲۰۰</ref>. از این رو ابن ابی الحدید [[قصاید السبع]] و [[شرح نهج‌البلاغة]] را به نام او نوشت<ref name=cgie/>، و در همان زمان و کتاب خود را به نام ''ابن علقمی'' نوشت.<ref name=tahoor/>

▲بررسی [[شرح نهج‌البلاغه]] او نشان می‌دهد که برخلاف نظر [[ابن کثیر]] که وی را ''شیعی غالی'' شمرده است<ref>ابن کثیر، ''البدایة و النهایة''، قاهره، ۱۳۵۱ق، ۱۳/۱۹۹</ref>، می‌توان او را [[معتزلی]] معتدلی دانست. او در آغاز کتابش اتفاق همه شیوخ معتزلی خود را بر صحت شرعی بیعت با [[ابوبکر]] نقل می‌کند و تصریح می‌نماید که از [[پیامبر اسلام]] نصّی بر آن بیعت وارد نشده، بلکه تنها انتخاب مردم که هم به اجماع و هم به غیراجماع راه تعیین پیشوا شمرده شده، موجب صحت آن است.<ref>ابن ابی الحدید، عبدالحمید، ''شرح نهج البلاغة''، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۷۸-۱۳۸۴ق/۱۹۵۹- ۱۹۶۴م، ۱/۷</ref><ref name=cgie/>

▲بنابراین او در اصول، [[معتزلی]] و در فروع، [[شافعی]] بود <ref>[http://www.valiasr-aj.com/fa/page.php?bank=question&id=727]موسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصر: آيا ابن ابي الحديد، شيعه بوده است يا سني معتزلى؟</ref><ref>[http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=31341]تبیان:ابن ابی الحدید معتزلی دانشمند سنی مذهب و شارح نهج البلاغه</ref> و مشربی بین [[تسنن]] و [[تشیع]] برای خود انتخاب کرده بود.<ref name=tahoor/> در مباحث عقیدتی خود در [[شرح نهج البلاغه]]، به موافقت با «جاحظ» تصریح دارد به همین جهت او را معتزلی جاحظی می‌دانند.<ref name=tahoor/>

▲اهل سنت بر این باورند که ابن ابی الحدید شیعه بوده‌است. یکی از دلایل اصلی آنها این است که ابن ابی الحدید، معتزلی بوده‌است و حال آنکه هیچ‌کدام از علمای اهل سنت معتزلی‌ها را اهل سنت نمی‌دانند. بعلاوه ابن ابی الحدید در شرحی که بر نهج البلاغه نوشته است در موضوعات مناقشه‌ای که بین اهل سنت و شیعیان وجود دارد، از شیعیان دفاع کرده‌است. به طور مثال در شرحی که بر نهج البلاغه نوشته است، فدک را متعلق به فاطمه و ابوبکر و عمر را غاصب دانسته. همچنین برخی از علمای شیعه همچون آیت‌الله قمی و آیت‌الله خوانساری، وی را شیعه مذهب می‌دانند.<ref>[http://web.archive.org/liveweb/http://www.islamtxt.net/?q=article/42]اسلام تکس: آيا ابن ابي الحديد، شيعه بوده است يا سني معتزلى؟</ref>

▲او با وجود اینکه [[سنی مذهب]] <ref>[http://www.valiasr-aj.com/fa/page.php?bank=question&id=727]موسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصر: آيا ابن ابي الحديد، شيعه بوده است يا سني معتزلى؟</ref><ref>[http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=31341]تبیان:ابن ابی الحدید معتزلی