در معنی [[اصطلاحی]]، نیز بدان معنی است که آدمی از روی [[قصد]] و [[نیت]] خیر، غیر را بر خود اختیار کند و او را بر خویشتن برگزیند.
ایثار و دیگرگزینی عمل متعالی و [[اخلاقی]] است و در مقابل آن، [[استیثار]] و [[خودگزینی]] قرار دارد که جزو [[رذیلتهای اخلاقی]] محسوب میگردد.
[[ابوحفص]] میگوید: «الایثار أن تقدم حظوظ الاخوان علی حظک فی أمر آخرتک و دنیاک. (سلمی: 122۱۲۲)
:در نگاه ظریف به ایثار، نوعی استکمال شعور انسانی در انتخابی برتر و آگاهانه دیده میشود و نه صرفاً هیجانی زودگذر و بروز یک احساس آنی که در مقابل نیاز دیگران به آدمی دست میدهد.
== ابعاد ایثار ==
ایثار میمیتواند تواند گونه هایگونههای مختلفی داشته باشد. گاه با فدا کردن [[جان]] صورت می گیردمیگیرد گاه با دادن مال، زمانی هم با هزینه کردن [[اعتبار]] و [[آبرو]] و البته برخی توقات هم می تواندمیتواند ترکیبی هم از اینها باشد که فرد به طور ارادی و به خاطر یک هدف و آرمان مقدس و والا ،والا، تصمیم بگیرد از علایق و داشته هایداشتههای خویش اغماض نموده و دغدغه هادغدغهها و دلنگرانی هادلنگرانیها و منافع « غیر» را بر خود مرح بداند و در راه بر طرف ساختن مشکلات فرارئی دیگری گام بردارد.
ایثار مختص به یک [[جامعه]] و ملت و منحصر به زمان معینی نیست ودر گستره تاریخ می توانمیتوان رگه و ریشه هایریشههای بسیاری را در آن خصوص جست و یافت، هر چند ممکن است شدت و ضعف قابل توجهی را پشت سرگذرانده باشد. در تمام جوامع چه سنتی و چه مدرنمدرن، ، گونه هاییگونههایی از ایثار وجود داشته و دارد و مردمان به اشکال متنوعی را یاری کرده ا ند . در آموزه هایآموزههای زرتشت، بودا، مزدا و کنفوسیوس و... مکرر از این ارزش سخن رفته است و به مقلوه کمک به دیگری ،دیگری، همنوع دوستی و خیر خواهی و تاکیدتأکید و توجه زیادی گردیده است و احسان و گذشت و نیکوکاری از عناصر کلیدی آنها به شمار می رودمیرود. به عبارت دیگر در ادیان مسیحیت، یهود و اسلام، گذشت و ایثار از ارزشهای مهم و اساسی بر شمرده شده است و محتوای انجیل؛ تورات و قرآن شاهدی بر این داعیه قلمداد می گرددمیگردد.
ایثار هم می تواندمیتواند ارزشی فردی به حساب آید و هم در رده ارزش هایارزشهای جمعی و اجتماعی قرار گیرد. وقتی فردی است که یک فرد خاص به انحای مختلف دیگری را بر خویش مقدم بداند و در رفع نیازهای او بکوشد. اما زمانی که میزان قابل توجهی از افراد به آن مبادرت می کنندمیکنند و در راه یک آرمان یا هدف والایی از بذل جان و آبرو و سایر داشته هایداشتههای خویش دریغ نمیورزند، مسالهمسئله جنبه عمومی پیدا می کندمیکند و در زمره ارزش هایارزشهای اجتماعی جای داده می شودمیشود.
ایثار قلمرو جغرافیایی خاصی ندارد. به عبارت دیگر هم می تواندمیتواند در درون قلمرو و محدوده خاصی ظهور یابد و هم در فراتر از مرزها نمودداشته باشد. از حیث جهان شمول بودن مقوله ایثار می توانمیتوان به فعالیت هایفعالیتهای گروههایی چون پزشکان بدون مرز، انجمن بشر دوستانه و خیر بینالمللی و ... اشاره کرد که در راستای مجموعه ایمجموعهای از آرمان هایآرمانهای انسان دوستانه کلی و جهانی تشکیل شده اندشدهاند. یایکی از مواردی که در این خصوص می توانمیتوان ذکر کرد مساعذت هایمساعذتهای مالی ملت هایملتهای مختلف در کشورهای جهان در مواقع ضروری همچون بروز حوادث طبیعی می باشدمیباشد. وقتی سیل، زلزله و حوادث مشابه دیگری موجب نابودی جان و مال بسیاری از انسان هاانسانها در برخی از مناطق جهان می گرددمیگردد افراد و گروهها و حتی دولت هایدولتهای مختلف به طریق گوناگون کمک هایکمکهای قابل توجه نموده اندنمودهاند تا بلکه از رنج و اندوه و درد حادثه دیدگان اندکی بکاهند و این چیزی جز برآیند احساسات و عواطف بشر دوستانه فردی و جمعی نبوده است.<ref>{{یادکرد وب | تاریخ بازبینی=۰۸ دسامبر ۲۰۱۳ | عنوان=مفهومشناسی ایثار | ناشر=تبیان | نشانی=http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=226867}}</ref>
== دیدگاه تکاملی ==
زیست شناسان اجتماعی، نوعدوستی را رفتاری می دانندمیدانند که توفیق فرد انجام دهنده آن را در تولید مثل کاهش داده و این توفیق را در فرد دریافت کننده رفتار نوعدوستانه افزایش می دهدمیدهد. طبق نظریه سنتی [[داروینی]] نوعدوستی نباید در طبیعت روی دهد زیرا طبق تعریف، فرایند [[انتخاب طبیعی|انتخاب]]، علیه صفاتی عمل می کندمیکند که اثر آنها کاهش بازنمایی خود در نسل هاینسلهای بعدی است؛ با این حال، یک دسته رفتارهای نوعدوستانه در پستانداران وحشی و نیز در انسانها دیده می شودمیشود. نوعدوستی به یک معنا نوعی [[خودخواهی]]، منتها در سطح [[ژنی]] است، نه در سطح فردی. نمونه هاینمونههای شناخته شده نوعدوستی را در آن دسته زنبورها، [[زنبور عسل]]، و [[مورچه| مورچه هایمورچههای]] ماده می بینیممیبینیم که طبقه کارگر را در این انواع تشکیل می دهندمیدهند. آنها [[عقیم]] اند و [[تولید مثل]] نمیکنند، امّا برای توفیق [[ملکه]] در تولید مثل، نوعدوستانه کار می کنندمیکنند. {{سخ}}▼
مکانیسم احتمالی دیگر برای ایجاد نوعدوستی در روند [[تکامل]]، انتخاب گروه است. گروه هایگروههای دارای افراد نوعدوست، موفق تر از گروههایی هستند که تماماً از افراد خودخواه تشکیل شده اندشدهاند. در نتیجه گروههای نوعدوست دوام می آورندمیآورند و گروههای خودخواه از دور خارج می شوندمیشوند و به این ترتیب نوعدوستی در روند تکامل باقی می ماندمیماند. درحالی که گروههای نوعدوست از روند تکامل سربلند بیرون می آیندمیآیند. <ref> کاپلان، هارولد، و سادوک، بنیامین. چکیده روانپزشکی بالینی. ترجمهٔ فرزین رضاعی. تهران: انشارات ارجمند. جلد اول. صفحه 207.</ref> ▼
▲زیست شناسان اجتماعی، نوعدوستی را رفتاری می دانند که توفیق فرد انجام دهنده آن را در تولید مثل کاهش داده و این توفیق را در فرد دریافت کننده رفتار نوعدوستانه افزایش می دهد. طبق نظریه سنتی [[داروینی]] نوعدوستی نباید در طبیعت روی دهد زیرا طبق تعریف، فرایند [[انتخاب طبیعی|انتخاب]]، علیه صفاتی عمل می کند که اثر آنها کاهش بازنمایی خود در نسل های بعدی است؛ با این حال، یک دسته رفتارهای نوعدوستانه در پستانداران وحشی و نیز در انسانها دیده می شود. نوعدوستی به یک معنا نوعی [[خودخواهی]]، منتها در سطح [[ژنی]] است، نه در سطح فردی. نمونه های شناخته شده نوعدوستی را در آن دسته زنبورها، [[زنبور عسل]]، و [[مورچه|مورچه های]] ماده می بینیم که طبقه کارگر را در این انواع تشکیل می دهند. آنها [[عقیم]] اند و [[تولید مثل]] نمیکنند، امّا برای توفیق [[ملکه]] در تولید مثل، نوعدوستانه کار می کنند.{{سخ}}
▲مکانیسم احتمالی دیگر برای ایجاد نوعدوستی در روند [[تکامل]]، انتخاب گروه است. گروه های دارای افراد نوعدوست، موفق تر از گروههایی هستند که تماماً از افراد خودخواه تشکیل شده اند. در نتیجه گروههای نوعدوست دوام می آورند و گروههای خودخواه از دور خارج می شوند و به این ترتیب نوعدوستی در روند تکامل باقی می ماند. درحالی که گروههای نوعدوست از روند تکامل سربلند بیرون می آیند. <ref> کاپلان، هارولد، و سادوک، بنیامین. چکیده روانپزشکی بالینی. ترجمهٔ فرزین رضاعی. تهران: انشارات ارجمند. جلد اول. صفحه 207.</ref>
== منابع ==
|