اقوام ساکن در استان خراسان شمالی شامل [[فارسیزبانان]] (بومی، [[تاتزبان تاتی ایران|تاتزبانان]] و غیره)، کردهای [[کرمانج]]، [[ترک]]ها میباشند. زبانهای رایج نیز فارسی، کردی کرمانجی و ترکی خراسانی میباشد. به طور کل کردهای کرمانج ۳۷ درصد ترکیب جمعیت استان را تشکیل میدهند. پارسیها ۲۹ درصد، ترکها ۲۷ درصد و ترکمنها ۵ درصد و اقوام عرب و بلوچ و لر نیز در این استان سکونت دارند.<ref>[http://www.ivo-nkh.ir/news/show_detail.asp?id=74 قومیتهای استان خراسان شمالی<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
فارسها بومیان این استان هستند.<ref name="autogenerated1">روزنامهٔ خراسان،[http://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache:R15vdxpK9XkJ:www.khorasannews.com/NewsSource/17364-880623/pdf/n04.pdf+زبان+شیروان&hl=nl&gl=nl&sig=AHIEtbQOweXDMPeoKW22sarU6V7rZ2XTEA بررسی پیشینه تاریخی اقوام مختلف: تات قوم بومی خراسان که به زبان فارسی تکلم میکنند]. دوشنبه ۲۳ شهریور ۱۳۸۸ - شمارهٔ ۲۶۴.</ref>
گویش محلی فارسی ساکنان بومی خراسان شمالی[[زبان تاتی نامیده میشود کهایران|تاتزبانان]] در محلاتی از شهر بجنورد،<ref name=autogenerated2>روزنامه خراسان،[http://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache:Zo7KnN4SW2wJ:www.khorasannews.com/newssource%255C17381-880713%255Cpdf%255CN04.pdf+تاتی+خراسان&hl=nl&gl=nl&pid=bl&srcid=ADGEESic0PKOAn_4njHVPyW12rEl7FDK7v-j7TJUy4oXZKr_tNS7h7AQX9-tPENNBL7_ANsR0QdfK1rh137fLGN170c2QeSE88XQzR9yWxSvJB2TuoUyRQWlrMTXt_APeLt0oGvaK7KR&sig=AHIEtbQCFwjwonnenBISmKU4umeNB4RMmw زبان و فرهنگ تاتی در آستانه فراموشی]، دوشنبه ۱۳ مهر ۱۳۸۸، شمارهٔ ۲۸۱.</ref> در شهر سنخواست و پیرامون، شوقان و غیره رواج دارد.<ref>[http://www.nkhorasan.ir/Portal/Home/Default.aspx?CategoryID=3aefb61d-a827-48b6-b082-78b1da73474e پورتال فرمانداری شهرستان جاجرم]، بازدید: ژوئیه ۲۰۱۳.</ref> همچنین مردم روستاهای روئین، ارکان، کسرق، بیدواز، نیشکیش، گنجدان، کوران و قلعهنو در [[شهرستان اسفراین]]، ۱۴ درصد مردم شهر [[اسفراین]]، مردم [[راز (شهر)|شهر راز]] و روستاهای [[گیفان]]، طبر، محمدآباد در [[شهرستان بجنورد]]، و روستاهای مهرآباد، برزلآباد، حصار سهیکآب، فیضآباد، اسلامآباد، امانآباد، کارخانه قند، منصوران، امامزاده مشهد طرقی بالا و پایین، و گلیان و برزلی و ورک در [[شهرستان شیروان]].<ref name="autogenerated1"/>
در دورانهای بعد مردم ترکزبان گرایلی (گراییت_که در زمان حمله مغول به ایران آمدهاند) نیز به این مناطق کوچیدند و بعداً در زمان شاهاسماعیل و شاهعباس صفوی گروهی از مردم [[کرمانج]] (شاخهای از [[کرد]]ها) از غرب ایران و برخی از ترکزبانهای ایران نیز به خراسان شمالی کوچانده شدند.<ref name="autogenerated1"/>