گریگور روشنگر: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ابرابزار
ابرابزار
خط ۶:
|-
| colspan="2" style="text-align: center; padding: 0.7em 0.8em 0.7em 0.8em;;" |
[[پرونده:St. Gregory the illuminatorIlluminator (Krikor Lusavoric).jpg|230px|none|O|]]
 
|-
|- class="mergedrow"
خط ۴۳:
|-
|- class="mergedrow"
!
! پیشین
|
| St. Merozanes
 
|-
|- class="mergedrow"
! جانشین
| آریستاکس کاتولیکوس (۳۳۳–۳۲۵م)
| St. Aristaces I
 
|}
'''گریگور روشَنگَر''' (به ارمنی: Գրիգոր Լուսավորիչ، تلفظ: ''گریگور لوساوریچ'')، (زادهٔ حدود ۲۵۷ میلادی)، نخستین رهبر دینی ارمنیان بود.
در نتیجهٔ کوشش اواو، [[تیرداد سوم ارمنستان]]، در سال ۳۰۱ میلادی، [[مسیحیت]] را دین رسمی کشور اعلام کرد و [[ارمنیان]] را به این آیین نو فراخواند.
 
== زندگینامه ==
گریگور، پسر [[:w:en:Anak the Parthian|آناک]] از «دودمان پارتیان» ارمنی بود. او از شهرستان «پاهلاو» و سرزمین [[پارت|پارت‌ها]] برخاسته از [[خاندان سورن]] و اشکانی بود. گریگور در [[قیصریه (شهر)|سزاریا]]، با آیین [[مسیحیت]] آشنا می‌شود و به مسیحیت می‌گرود. او زبان‌های سریانی و یونانی را می‌آموزد. سپس با دوشیزه‌ای مسیحی به نام «مریم»، دختر «داویت»، یکی از سالاران آن دیار، ازدواج می‌کند و دارای دو پسر شد. پسران او [[:w:en:St. Vrtanes I|ورتانس]] و [[:w:en:St. Aristaces I|آریستاکس]] نام داشتند.
گریگور ایرانی‌تبار و فرزند یک [[پارتی]] به نام [[آناک]] بود. تبار گریگور از سوی پدر به خاندان شاهی اشکانی می‌رسید. آناک کسی بود که [[خسرو یکم، شاه ارمنستان]] را کشت و باعث بدبختی خود و خانواده‌اش شد.
 
[[تیرداد سوم ارمنستان]] پسر [[:w:en:Khosrov II of Armenia|خسرو دوم]]، در سال ۲۸۷ میلادی بر تخت پادشاهی ارمنستان نشست. آنگاه گریگور، برای خدمت به او به دربار [[سلسله اشکانی ارمنستان|اشکانیان ارمنی]] رفت، اما به سبب گرایشی که به دین مسیح داشت، از تیرداد رنج و آزار بسیار دید و به فرمان او سیزده سال در [[سیاه‌چال|سیاه‌چالی]] به نام [[صومعه خور ویراپ]] در دامنه [[کوه آرارات]] زندانی کرد. تیرداد به سبب کفر، خود به دردی سخت جانکاه گرفتار آمد. روزی فرشتهٔ خداوند به خواب خواهر پادشاه آمد و او را پیام داد که تنها یک تن می‌تواند این درد را درمان کند، و او همانا گریگور زندانی است. پس، یکی از بزرگان ارمنی را به آن سیاه چال فرستادند تا چنانچه گریگور زنده مانده باشد، او را به دربار آورند. گریگور مقدس را، که به حکم پروردگار زنده مانده بود، از سیاه چال بیرون آوردند و به همراه انبوه مردمان به [[واغارشاپات]]، پایتخت ارمنستان، بردند.
پس از کشته شدن خسرو فرزندان او [[تیرداد سوم]] و خسرودخت را به [[بیزانس]] فرستادند و این دو در بیزانس با گریگور آشنا شدند و هنگامی که تیرداد برای جانشینی پدر راهی ارمنستان شد گریگور هم در رکاب او بود.
 
پس از آزادی گریگور مقدس، پادشاه و بزرگان از او طلب بخشش کردند تا از گناه آنان بگذرد. آنگاه گریگور مقدس، موعظه آغاز کرد و از رحمت پروردگار سخن گفت و مردم را به شناخت خداوند خواند و گفت:
[[پرونده:Stgregoryilluminator.jpg|بندانگشتی|چپ|230px|گریگور روشنگر.]]
 
«اینک او را بشناسید، کسی که شما را از تاریکی به روشنایی پرتو شکوهمند خویش فراخواند. به عرش مواهب او نزدیک شوید و از او بخشایش جویید و از آلودگی و بدی و کفر زدوده شوید. جسم خود را با آب زندگی شست و شو دهید و سزاوار پوشیدن جامهٔ درخشان افتخار گردید.»
[[تیرداد سوم]]، پسر خسرو یکم، گریگور را به مدت چهارده سال در [[سیاه‌چال|سیاه‌چالی]] به نام [[صومعه خور ویراپ]] در دامنه [[کوه آرارات]] زندانی کرد.
 
گریگور در سال ۳۰۲ میلادی به مقام روحانی و رهبری کلیسای ارمنستان منصوب شد.
در داستان زندانی شدن گریگور می‌گویند روزی تیرداد با جمعی از ملازمان به معبد یکی از خدایان رفته تا هر کدام برای خشنودی خدای خود گوسفندی قربانی کنند، هنگامی که نوبت به گریگور رسید از این کار سرپیچی کرد و گفت:
{{گفتاورد|هیچگاه برای خدای سنگی آنها گوسفندی قربانی نخواهد کرد زیرا معتقد به خدای یگانه است.}}
 
گریگور به هر جا که می‌رسید، معابد و پرستشگاه‌های خدایان [[اساطیر ارمنستان|اساطیری ارمنی]] را ویران می‌کرد. او پرستشگاه‌های کهن ارمنی، از جمله پرستشگاه [[واهاگن]] و [[آستقیک]] را توسط سپاه ارمنستان تخریب کرد و به جای آن‌ها، کلیسا بر پا داشت. مدرسه‌هایی بنیاد نهاد و کودکان خردسال را برای آموزش زبان‌های یونانی و سریانی، که زبان‌های کلیسای ارمنی آن زمان بودند، به آنجا گسیل داشت. چندی پس از آن، به سال ۳۱۳ میلادی، قیصر [[کنستانتین یکم]] در پیروی از مسیحیت را در روم آزاد گذاشت.
بنا بر این گریگور به خشم شاه گرفتار شد و به سیاهچال افکنده شد. پس از چهارده سال از زندانی شدن گریگور شاه بیمار شد و رفتار خوک در پیش گرفت و پزشکان از درمان او ناتوان شدند. خواهر شاه خسرو دخت خوابی دید که تنها زندانی سیاه چال می‌تواند شاه را درمان کند. چرا که به گفته‌ای خسرو دخت از همان زمان که در [[بیزانس]] بود به [[مسیحیت]] گرویده بود و از همفکران گریگور بود.
 
گریگور مقدس پسرش، «آریستاکس کاتولیکوس»، را به جانشینی خود گماشت و خود برای عبادت و نیایش به «کوه سبوه» رفت و در غار «مانیا آرک» در [[:w:en:Daranali|شهرستان داراناقی]] به عبادت پرداخت. او پس از چندی در همان غار در گذشت.
باری گریگور را از سیاه چال به در آوردند و او شاه را درمان کرد. سپس اعضای خاندان سلطنت و گروه زیادی از ارامنه در کنار رود [[آراز|آرازان]] (از شعبه‌های رود [[ارس]]) غسل تعمید یافته و به [[مسیحیت]] گرویدند. این رویداد در سال ۳۰۱ میلادی رخ داد.
 
== تقویم میلادی ==
نام دیگر و یا شاید نام اصلی تقویم میلادی نیز، تقویم گریگوری است.
 
== جستارهای وابسته ==
== نگارخانه ==
* [[کلیسای حواری ارمنی]]
<gallery>
Image:St Gregory the Illuminator (Krikor Lusavoric).jpg|<!--Painting at the [[Holy See of Cilicia]]-->
Image:Istanbul - Chiesa Pammacaristos (Fetiye camii) - San Gregorio armeniaco - Foto G. Dall'Orto 26-5-2006.jpg|<!--[[موزائیک]] [[icon]] of St. Gregory the Illuminator, 14th century ([[Pammakaristos Church]], [[استانبول]])-->
Image:The Right Hand of St Gregory the Illuminator.jpg|<!--The Right Hand of Gregory the Illuminator in the museum of the [[Holy See of Cilicia]] at [[Antelias]], [[لبنان]]-->
File:Cathedrale-erevan003.jpg|<!--[[Saint Gregory the Illuminator Cathedral, Yerevan]], (finished in 2001) contains the remains of St Gregory-->
</gallery>
 
== منابع ==
{{پانویس}}
* تاریخ کلیسای ارمنی، نگارش دکتر ادیک باغداساریان، تهران ۱۳۸۰. شابک:۲–۰۷۴۵–۰۶–۹۶۴
* مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «[//en.wikipedia.org/w/index.php?title=Gregory_the_Illuminator&oldid=171241859 Gregory the Illuminator]»، ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد. (بازیابی در ۲۴ نوامبر ۲۰۰۷).
* نقش کلیسای ارمنی درتداوم و استمرار هویت ارمنیان، نویسنده: دکتر فرحناز توکلی، فصلنامه فرهنگی پیمان - شماره ۵۲ - سال چهاردهم - تابستان ۱۳۸۹
* آگاتانگقوس، تاریخ ارمنیان، ترجمهٔ گارون سارکسیان، انتشارات نائیری، تهران، ۱۳۸۰.
* {{یادکرد | کتاب= کلیساهای ارامنه ایران | نویسنده= ملکمیان، لینا| ناشر= دفتر پژوهشهای فرهنگی با همکاری مرکز بین‌المللی گفتگوی تمدنها| چاپ=دوم| شهر=تهران| سال=۱۳۸۰| شابک= ISBN 964-5799-36-8}}
{{درگاه|ارمنستان}}
 
== پیوند به بیرون ==
{{ویکی‌انبار-رده|Gregory the Illuminator}}
* [http://www.radiozamaaneh.com/special/2007/07/post_255.html گریگور و خورویراپ] (به فارسی)
 
{{ویکی‌انبار|Category:Gregory the Illuminator}}