خورشیدگرفتگی: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
جایگزینی پیوند قرمز (تاج خورشیدی |
|||
خط ۳:
'''خورشیدگرفتگی''' {{انگلیسی|Solar eclipse}} یا '''کُسوف''' (نام قدیمیتر '''خورگیر''' و '''خورگرفت'''{{مدرک}}) وقتی رخ میدهد که سایهٔ ماه بر بخشی از زمین بیفتد و در نتیجه از دید قسمتهایی از کرهٔ زمین، قرص [[ماه]] روی قسمتی از قرص [[خورشید]] را بپوشاند.
این پدیده هنگامی رخ میدهد که زمین و ماه و خورشید به ترتیب در یک خط راست یا تقریباً در یک خط راست قرار بگیرند و این شرایط تنها در زمان مقارنه یا [[محاق]] ماه ممکن است برقرار گردد و تقریباً در کل دو یا سه بار در سال رخ
گرفتگی کلی خورشید یکی از منظرههای بسیار زیبای طبیعت است.
خط ۱۷:
: هرگاه یک جسم آسمانی از خلال سایهٔ یک جسم آسمانی دیگر عبور کند، گرفت جسم اول (توسط جسم دوم) رخ دادهاست.
بر اساس این تعاریف نجومی، هرگاه [[ماه]] از میان [[زمین]] و [[خورشید]] عبور نماید و سایهٔ ماه روی قسمتی از زمین بیفتد هم اختفاءِ خورشید توسط ماه رخ دادهاست و هم گرفتِ زمین توسط ماه رخ دادهاست. با وجودِ این،
== هندسهٔ مداری خورشیدگرفتگی ==
خط ۴۸:
در این نوع خورشیدگرفتگی امکان رؤیت جو خورشید وجود دارد که زیبایی این پدیده عمدتاً به همین موضوع برمیگردد. معمولاً هر ۱٫۵ سال یک بار خورشید گرفتگی کلی روی میدهد، اما هر انسان در طول عمرش در ناحیه خود شاید یکی دو بار شانس تماشای این پدیده را داشته باشد.
در خورشیدگرفتگی کلی (کسوف کامل) زمین، ماه و خورشید در یک راستا قرار
در هر نقطه، مدت گرفتگی کامل، بیشتر از دو تا پنج دقیقه طول نمیکشد. هر چه گرفتگی کامل نزدیکتر میشود، آسمان تاریکتر میشود و ستارگان بیشتری پدیدار میشوند. هنگامی که قرص خورشید کاملاً پوشانده میشود، [[هاله سفید رنگ درخشانی]] در اطراف ماه میدرخشد. این همان تاج است که بصورت هالهای از گازهای رقیق و داغ از خورشید جریان دارند. در کنار قرص سیاه ماه، حلقه باریک و سرخ رنگی از گازهای خورشید به چشم میخورد که [[فامسپهر]] نام دارد.
خط ۶۵:
:* '''ضد سایه''' که قسمتهای میانی جسم نورانی در آن دیده نمیشود، در قسمت عقب سایه قرار دارد و نیمهتاریک است.
اگر وضعیت مداری ماه در هنگام [[ماه نو]] به گونهای باشد که
# اگر فاصله ماه و زمین در هنگام [[ماه نو]] به میزانی (کم) باشد که بخش سایه ماه با سطح زمین تلاقی پیدا کند، در آن قسمت از زمین خورشیدگرفتگی کلی قابل رؤیت خواهد بود. (قسمت A در شکل مقابل)
# اگر فاصله ماه و زمین در هنگام [[ماه نو]] به میزانی (زیاد) باشد که بخش سایه ماه با سطح زمین تلاقی پیدا نکند، در آن صورت ضد سایه با سطح زمین برخورد میکند و در چنین قسمتهایی از زمین خورشیدگرفتگی حلقوی قابل رؤیت خواهد بود. (قسمت B در شکل مقابل)
خط ۸۴:
== خورشیدگرفتگی در طول تاریخ ==
[[پرونده:Antoine Caron Astronomers Studying an Eclipse.jpg|بندانگشتی|خورشید گرفتگی ۱۵۷۱ اروپا]]
در طول تاریخ این پدیده همواره مورد توجه اقوام و ملل مختلف بودهاست. اغلب تمدنهای کهن خورشید گرفتگی را پدیدهای شوم میپنداشتند و
مردم در زمانهای قدیم از گرفتگی خورشید میترسیدند. آنها علت گرفتگی را نمیدانستند و خیال میکردند که ممکن است خورشید برای همیشه ناپدید شود.
خط ۹۲:
اما امروزه جنبه علمی این پدیده به خوبی شناخته شدهاست و به همین خاطر به غیر از تماشای زیبایی ظاهری آن، استفادههای علمی هم از این پدیده صورت میپذیرد.
در زمان خورشیدگرفتگی و به خصوص در خورشیدگرفتگی کلی، امکان انجام بررسیهای علمی خاصی روی بعضی از مسائل علمی فراهم میگردد که در مواقع دیگر عملاً
مدتها پیش از آنکه گرفتگی رخ دهد. [[برنامه ریزی]] دقیقی صورت میگیرد، تا چندین هیئت در مسیر گرفت مستقر شوند. اخترشناسان تلاش میکنند تا محلهایی را انتخاب کنند که در مدت کوتاهی، گرفتگی ابری نباشد. طی چند دقیقه قابل استفاده، دوربینها و
وقتی ماه قرص خورشید را میپوشاند لایههای خارجی جو خورشید را میتوان رصد کرد. با پدیدار شدن ستارهها میتوان انحنای فضا-زمان را [[
در قرن اخیر مهمترین سنجشهای خورشید گرفتگی
امروزه گرفتگی کامل، برای اخترشناسان فرصت گرانبهایی است تا بخشهای کم نورتر [[تاج خورشیدی|تاج خورشید]] و نیز لایه [[فام سپهر]] را مطالعه کنند.
== تماشای خورشیدگرفتگی ==
[[پرونده:Eclipsbrilletje.JPG|بندانگشتی|250px|عینک مخصوص تماشای خورشیدگرفتگی]]
== رصد خورشیدگرفتگی و عکسبرداری ==
== جستارهای وابسته ==
* [[خورشیدگرفتگی کلی]]
سطر ۱۱۶ ⟵ ۱۱۴:
== پانویس ==
{{پانویس}}
== منابع ==
* {{یادکرد ویکی|عنوان =خورشیدگرفتگی |پیوند =http://en.wikipedia.org/wiki/Solar_eclipse |زبان =انگلیسی| بازیابی =۱۱ آبان ۱۳۹۱}}
سطر ۱۲۳ ⟵ ۱۲۲:
{{کره ماه}}
[[رده:خورشیدگرفتگیها|خورشیدگرفتگیها]]
|