محمداسماعیل رضوانی: تفاوت میان نسخه‌ها

|جوایز دریافتی=

|ملیت= ایرانی {{flagicon|Iranایرانی}}

|تاریخ_تولد= [[۱۳۰۰]]

|تاریخ_مرگ= [[۱۳۷۵]]

'''محمد اسماعیل رضوانی''' (‎۱۰ اردبیهشت [[۱۳۰۰]] -– ۵ فروردین [[۱۳۷۵]])، پژوهشگر برجسته تاریخ و استاد سابق [[دانشگاه تهران]] بود.

محمد اسماعیل رضوانی، در روستای [[خراشاد]] (۲۴ کیلو متریکیلومتری جنوب شرقی [[بیرجند]]) به دنیا آمد. وی از شش سالگی به مکتب رفت و قرآن را فرا گرفت و پس از آن، اولین کتابی که خواندنش را شروع کرد، [[نصاب الصبیان]] اثر [[ابونصر فراهی]] بود.

دکتر محمد اسماعیل رضوانی در مصاحبه‌اش در سال [[۱۳۶۷]] با مجله [[کیهان فرهنگی]] می‌گوید: «... ‎ ‎ من در سال [[۱۳۰۰]] شمسی متولد شدم. زادگاهم قریه‌ای است به نام [[خراشاد]] در ۲۴ کیلومتری جنوب شرقی بیرجند؛ [[خراشاد]] گویش دیگری است از کلمه خورشید، که من آن را در الاتنبیه و الاشراف پیدا کردم. در جایی که اقالیم سبعه را تقسیم می‌کنند به سیارات سبعه می گویندمی‌گویند: الاقلیم رابع للشمس و هو بالفارسیه خرشاد. پدرم در آنجا روحانی و بزرگ محل بود. من هم طبق معمول آن زمان به مکتب می‌رفتم.. » <ref name="کیهان فرهنگی">[http://noormags.org/view/Magazine/ViewPages.aspx?ArticleId=14894 استاد محمد اسماعیل رضوانی محقق تاریخ مشروطه، مجله کیهان فرهنگی، شماره ۵۸، ۱۳۶۷، صفحه۱]</ref>

در سن هشت سالگی پدر خانواده، رضوانی را نزد یکی از اقوام در بیرجند فرستاد تا در مدرسه طلاب [[شوکتیه]] که مدیریت آن با روحانی نامدار آن منطقه یعنی مرحوم آقا شیخ محمد‎محمد ‎رضارضا سرچاهی بود، مشغول به تحصیل شود. مدتی از این موضوع گذشت تا اینکه در پی تاسیستأسیس مدارس به سبک‎سبک ‎جدید،جدید، تحت عنوان [[تدین]] با مدیریت مرحوم فاضلی، مسیر زندگی استاد به کلی تغییر کرد.

پس از آن آثاری چون امثله و شرح امثله را آموخت و در همین دوران مسیر زندگی‌اش، به لطف معلم دبستان تدین تغییر کرد و وارد مدرسه عمومی شد و علوم متداول و جدید را نیز فرا گرفت. وی در سال [[۱۳۲۲]] با اخذ مدرک‎مدرک ‎دیپلمدیپلم از دبیرستان فارغ التحصیلفارغ‌التحصیل شد و بلافاصله به خدمت وزارت فرهنگ در آمد و تدریس در دبستان و پس از آن تدریس در دبیرستان را آغاز کرد.

استاد رضوانی بعد از مدتی تدریس در زادگاه خود، به‎به ‎تهرانتهران منتقل گردید و ضمن تدریس در [[دبیرستان فرخی]]، توانست در سال [[۱۳۲۸]]،۱۳۲۸، تحصیل در دوره کارشناسی رشته تاریخ‎تاریخ ‎وو جغرافی در[[دانشسرای عالی]] را آغاز نماید. وی در سال [[۱۳۳۵]] مقطع کارشناسی‎کارشناسی ‎ارشدارشد را نیز سپری نمود و سرانجام در [[۱۳۴۲]] موفق به دریافت دکترا رشته تاریخ از‎از [[دانشگاه تهران]] گردید.

وی مدت‌ها در [[دانشگاه‎ ‎ملی]] و [[دانشگاه تهران]] به تدریس مشغول بود و پس از آنکه به درخواست خود در سال [[۱۳۵۸]] بازنشسته شد، تا‎تا ‎پایانپایان عمر به تحقیق و پژوهش در زمینه تاریخ ایران پرداخت.

محمد اسماعیل رضوانی‎رضوانی ‎سرانجامسرانجام در ۵ فروردین [[۱۳۷۵]] در تهران درگذشت.<ref name="گنجینه اسناد">[http://noormags.com/view/Magazine/ViewPages.aspx?ArticleId=97452/ خورشیدی برآمده از خراشاد، مجله گنجینه اسناد، صفحه ۱۱۲]</ref>

== والدین و انساب ==

وی در خانواده‌ای روحانی دیده به جهان گشود. اجداد و نیاکان پدری وی، عبارت بودند از شیخ جعفر، آخوند [[ملا محمد علی خراشادی]]، آخوند ملا اسماعیل و سرکار آقا (‎از علمای منطقه خراسان در عهد [[صفویه]])، نسل اندر نسل در امور دینی و علمی منطقه‎منطقه [[قهستان]] از سرآمدان روزگار بودند. مادرش فاطمه نام داشت و جد مادریش ملا حسن یزدی‎یزدی ‎بودبود.

== خاطرات و وقایع تحصیل ==

استاد رضوانی مربوط به تحصیل در مرحله دکترا و رساله مربوط به این دوره بود که تحول عظیمی در وی بوجود‎بوجود ‎آورد،آورد، او در این باره چنین می‌گوید: " موضوع تز من دربارهدربارهٔ علل [[انقلاب مشروطیت]] بود که‎که ‎ایناین موضوع در وضع من خیلی اثر گذاشت. استاد راهنمای من، شخصی بود سختگیر به نام [[‎دکتر بینا]] و بنده موظف بودم هر هفته صبح جمعه، ساعت ۸ به منزل ایشان بروم. یک روز‎روز ‎ایشانایشان به من گفتند تو اگر می‌خواهی علل انقلاب مشروطیت را بنوبسی، باید جراید آن‎آن ‎دورهدوره را مطالعه کنی. این حرف خیلی مرا مایوسمأیوس کرد، چون فکر می‌کردم، پیداکردن‎پیداکردن ‎روزنامه‌هاییروزنامه‌هایی که ۷۰ سا ل قبل منتشر می‌شده، امکان ندارد، ولی وقتی به بازار رفتم‎ ‎،رفتم، دیدم بسیاری از آنها پیدا می‌شود.

اولین خرید من هم یک سال روزنامه [[اختر]] بود‎بود ‎بهبه بهای ۲۰ تومان و بعد [[صوراسرافیل]] را خریدم و خلاصه طوری شد که موضوع تز را فراموش‎فراموش ‎کردمکردم و شروع کردم به خرید و مطالعه روزنامه‌های آن دوره و بالاخره ضمن اینکه تزم را‎را ‎موفقیتموفقیت گذراندم، صاحب مجموعه‌ای ارزشمند از جراید دوره قاجار شدم."

== فعالیتهای ضمن تحصیل ==

استاد رضوانی پس از گرفتن دیپلم بلافاصله به خدمت [[وزارت فرهنگ]] در آمد و به‎به ‎سمتسمت مدیر دبستان محل خود، [[خراشاد]]، منصوب شد. بعد از سه سال، [[بیرجند]] به دبیر احتیاج‎احتیاج ‎پیداپیدا کرد و تصمیم گرفته شد که از دیپلمه هایدیپلمه‌های با سواد استفاده کنند، لذا وی را به [[‎دبیرستان شوکتی]] بیرجند فرستادند. استاد سه سال در آنجا ماند تا اینکه به فکر ادامه‎ادامه ‎تحصیلتحصیل افتاد. بدین خاطر تقاضای انتقال به تهران را کرد که با انتقال او موافقت شد‎.

استاد در تهران ضمن ارتقاارتقاء سطح علمی و ادامه تحصیل، در دبیرستان فرخی تدریس می‌نمود‎می‌نمود ‎کهکه با اخذ درجه دکتری، در [[دانشکده ادبیات دانشگاه تهران]]، [[تربیت معلم]]، [[دانشگاه شهید بهشتی]] ‎،، [[دانشگاه الزهرا]]، [[تربیت مدرس]] و [[بنیاد فرهنگ]] و [[دانشگاه آزاداسلامی]] ساعاتی را به تدریس‎تدریس ‎مشغولمشغول بود.

دکتر رضوانی پس از اخذ مدرک دیپلم در سال [[۱۳۲۲]] به خدمت وزارت فرهنگ در آمد و مدیر دبستان زادگاه خویش شد. وی در خلال سالها تحقیق و تدریس، چند صباحی نیز به کارهای اجرایی پرداخت، از جمله مدت سه سال رئیس بازرسی تعلیمات متوسطه تهران و معاون بازرسی فرهنگ استان تهران و‎و ‎نیزنیز مسئول برگزاری امتحانات نهایی دبیرستان‌های استان مرکزی شد. وی همچنین مدت دو‎دو ‎سالسال به اداره دبیرخانه [[دانشگاه شهید بهشتی]] ([[دانشگاه ملی ایران]]) پرداخت و مدت سه سال نیز در‎در ‎سمتسمت معاونت آموزشی [[دانشکده ادبیات]] دانشگاه تهران مشغول به کار شد.

استاد رضوانی‎رضوانی ‎فعالیتهایفعالیتهای اجرایی را به این انگیزه پذیرفت که معتقد بود هر استاد و یا هر تحقیقی‎تحقیقی ‎بایدباید چند صباحی با پذیرفتن مسئولیتهای اجرایی، با جامعه و رازهای درون آن و بند و‎و ‎بستهایبستهای و پیوندها و نیرنگهایی که در جامعه در جریان است آشنا شود، در آن صورت است که‎که ‎دردر تحقیقات علمی و کرسی تدریس، فکری بارزتر و اندیشه‌های روشنتر و وجودی مفیدتری‎مفیدتری ‎خواهدخواهد داشت. او معتقد بود دنیای کتاب با دنیای واقعی که جامعه در آن در تکاپو است، ‎متفاوتمتفاوت است و محقق باید با هر دو دنیا عمیقاعمیقاً آشنا شود.

از جمله مسئولیتهای علمی او‎ ‎،او، مشاورت عالی پژوهشکده اسناد سازمان ملی ایران، مشاورت موسسهمؤسسه پژوهش و مطالعات‎مطالعات ‎فرهنگی،فرهنگی، مدیریت گروه تاریخ بنیاد دایره المعارفدائرةالمعارف اسلامی، عضویت در شوراها و هیئت های‎هیئت‌های ‎مختلفمختلف از جمله شورای میراث مکتوب [[کتابخانه ملی ایران]] و هیئت داوران [[جشنواره مطبوعات]] (دوره اول و دوم) بود.

== فعالیت‌های فرهنگی ==

دکتر رضوانی علاوه بر کار تدریس و سمت‌هایی که داشته‌است، با مطبوعات زمان خود همکاری می‌نمود که از جمله [[وقایع اتفاقیه]]، ایران، دانش، مدرسه دارلفنون تبریز، روزنامه ملتی، یغما، راهنمای کتاب، [[کیهان]] ، سالنامه کشور ایران‎ ‎،ایران، دانشکده ادبیات، بررسیهای تاریخی، تاریخ و فرهنگ ایران، تحقیقات روزنامه نگاری ‎،نگاری، جامعه نوین، تاریخ، آینده، خواندنی‌های تاریخی، بندر و دریا، خواندنی‌های قرن، کلک‎‎، پیام کتابخانه، گنجینه اسناد، تحصیل، تاریخ معاصر ایران، [[کیهان فرهنگی]] و تحقیقات‎تحقیقات ‎اسلامیاسلامی می‌باشد. او همچنین در چندین همایش و کنگره در داخل و خارج از ایران، [[چین]]، [[تایلند]]، [[انگلستان]]، [[پاکستان]]، [[ترکیه]] و... شرکت کرد.

استاد رضوانیوی در سال [[۱۳۳۰]] با دختر‎دختر ‎عمهعمه خویش ازدواج کرد. ثمره این ازدواج، چهار فرزند به نامهای محمد حسن، هما‎ ‎،هما، نرگس و همایون بود که همگی این فرزندان به ویژه دختر بزرگش هما رضوانی‎رضوانی ‎کهکه راه پدر را ادامه دادند، به مدارج علمی دانشگاهی دست یافتند.

استاد رضوانیوی در ۵ فروردین [[۱۳۷۵]] همزمان با فرا رسیدن بهار، بر اثر بیماری سرطان، درگذشت. <ref name="بنیاد ایرانشناسی">[http://213.176.111.7:8080/iranology/Persian/Farhikhtegan_F/details.aspx?id=39 مشاهیر تاریخ ایران، بنیاد ایرانشناسی]</ref>

[[رده:استادان دانشگاه تهران|رضوانی، محمد اسماعیل]]

[[رده:اهالی بیرجند|رضوانی، محمد اسماعیل]]

[[رده:تاریخ‌نگاران اهل ایران|رضوانی، محمد اسماعیل]]

[[رده:دارندگان سمت استاد در دانشگاه‌های ایران|رضوانی، محمد اسماعیل]]

[[رده:دانش‌آموختگان دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران|رضوانی، محمد اسماعیل]]

[[رده:دانش‌آموختگان مدرسه شوکتیه|رضوانی، محمد اسماعیل]]

[[رده:درگذشتگان ۱۳۷۵|رضوانی، محمد اسماعیل]]

[[رده:زادگان ۱۳۰۰|رضوانی، محمد اسماعیل]]

[[رده:مدفونان در قطعه هنرمندان بهشت زهرا|رضوانی، محمد اسماعیل]]