شوش (شهر باستانی): تفاوت میان نسخه‌ها

'''شوش''' (Susa تلفظ: /سوزا/) واقع در [[استان خوزستان]] یکی از قدیمی‌ترین سکونتگاه‌هایسکونت‌گاه‌های شناخته شدهٔشناخته‌شدهٔ جهان است، احتمالاً به سال ۴۰۰۰ پیش از میلاد پایه‌گذاری شده، با وجود اینکهاین‌که نخستین آثار یک دهکدهٔ مسکونی در آن مربوط به ۷۰۰۰ سال پیش از میلاد هستند. طبق اسناد باستانی شوش از مهمترینمهم‌ترین و باشکوه ترینباشکوه‌ترین شهرهای باستانی ایران و جهان بوده است و فعالیت‌های باستانشناسیباستان‌شناسی در آن ادامه دارد.<ref>http://www.susacity.ir/shush_history.htm</ref>

پرونده محوطه تاریخی شوش در سی و نهمین نشست کمیته میراث جهانی سازمان علمی ،علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد (یونسکو) که در July 2015 در شهر بن آلمان برگزاری شد با موافقت اعضا به ثبت جهانی رسید. این پرونده توسط متخصصان ایرانی و با مدیریت و ریاست محمد حسنمحمدحسن طالبیان معاون میراث فرهنگی ارایهارائه و دفاع شد و به عنوان هجدهمین اثر میراث جهانی در فهرست یونسکو به ثبت رسید. پرونده میراث فرهنگی شوش شامل کاخ شائور، آپادانا، دروازه شرقی، هدیش، شهر پانزدهم، روستای هخامنشی، مسجد جامع شوش و مجموعه بناهای دوره اسلامی، تپه هایتپه‌های آکروپول و قلعه فرانسوی ها استفرانسوی‌هاست.

شهر باستانی شوش روزگاری مرکز برخورد دو [[تمدن]] مهم بوده، که هریک به سهم خود در دیگری تأثیر داشته‌است، یکی [[تمدن]] [[بین‌النهرین|میانرودانمیان‌رودان]] ودیگریو دیگری [[تمدن عیلام]]. قرار گرفتن این منطقه در شمال [[خلیج فارس]] و نیز همسایگی با میانرودانمیان‌رودان در پیدایش این وضع ویژه تأثیر بسیاری داشته‌است.

در حدود ۲٬۷۰۰ پیش از میلاد پادشاهی [[ایلام (تمدن)|ایلام]] به پایتخیتیپایتختی شوش تشکیل گردید.<ref>[http://www.iranicaonline.org/pages/chronology-1 CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1] ''iranicaonline.org''</ref>

شوش در دوره ایلامی‌ها هزاران سال مرکز این تمدن مهم بوده است. در دوره هخامنشیان شوش پایتخت سیاسی این امپراطوریامپراتوری پهناور بوده است.<ref>http://www.heritageinstitute.com/zoroastrianism/susa/</ref> پس از آن نیز متاثرمتأثر از رویدادهای تاریخی دستخوش تحولات بوده و پس از حمله اسکندر به تدریجبه‌تدریج مرکزیت خود را از دست داد. در دوره ساسانیان شوش به همراهبه‌همراه شوشتر و جندی شاپورجندی‌شاپور به عنوان مراکز اقتصادی تولید و صادرات ابریشم به اقصی نقاط جهان مطرح بودند. شوش در سال ۱۷ هـ. ق به تصرف مسلمانان درآمد. در دوره اسلامی نیز مدتهامدت‌ها از شهرهای پرجمعیت وپررونقو بود،پررونق بود. هنگامی که مرکز خوزستان به اهواز منتقل شدشد، شوش اهمیت خود را از دست داد.<ref>http://www.susacity.ir/shush_history.htm</ref><ref>http://mcadams.posc.mu.edu/txt/ah/persia/susa.html</ref>

شوش در دوره [[هخامنشیان]] شکوه گذشته خویش را بازبازیافته یافتهو وچهار راهچهارراه شرق وغربو غرب گردید. با توجه به اهمیت و موقعیت جغرافیایی و سیاسی خاص شوش بود که راههایراه‌های بسیاری و به ویژهبه‌ویژه راه بزرگ موسوم به «[[راه شاهی]]» ارتباط این شهر را به نقاط گوناگون جهان برقرار کرد.

می‌توان گفت اداره سرزمین پهناور [[ایران]] وحفظو حفظ امنیت آن و انتقال سریع [[یگان|یگان‌های]] نظامی و گسترش بازرگانی و [[ترابری]] و تسهیل در امر مسافرت از مهم‌ترین عوامل ساخت و گسترش شبکه راه‌ها در این دوره بوده‌است.

از سوی دیگر ایجاد راه‌ها و برقراری امنیت و تسهیل و بازرگانی، خود موجب پیوند و آشنایی ملت‌های گوناگون گردید که این امر مایه انتقال فرهنگ‌ها و باورهای گونه‌گون گردید وبسیاریو بسیاری از نظرات فلسفی و باورهای دینی از این راه میان ملتهاملت‌ها مبادله شد.

بر طبقبرطبق تاریخ ''فتح الفتوح'' و همچنین ''تاریخ طبری،طبری''، اعراب به هنگام فتح شهر شوش بیشتربیش از ۳۰ هزار نفر را به قتل رساندند و تعداد ۲۰ هزار گاو - اسب، زن و دختر را به غنیمت بردند. این شهر تا قرنهاقرن‌ها بعد از رونق افتاد.

به گواه نگاشته‌های تاریخ معاصر ایران باستان شناسانباستان‌شناسان فرانسوی حجم عظیمی از آثار باستانی شوش را از ایران خارج کردند و برای این منظور از راه آهنراه‌آهن و تعداد زیادی کشتی و کار شبانه‌روزی هزاران برده و کارگران ایرانی استفاده می‌کردند.<ref>http://inn.ir/NSite/FullStory/News/?Serv=0&Id=71817&Rate=0</ref> آثار بجا ماندهبه‌جامانده از شهر شوش حتی پس از حمله اسکندر و فرسایش طبیعی به حدی بوده که در تمام سفرنامه‌های مربوط به آن منطقه موجب بهت و شگفتی بوده و مطالب زیادی درباره آن نوشته شده است دراست، حالیکهدرحالی‌که غارت فرانسوی‌ها به حدی بوده که امروزه چیز زیادی از آثار قابل رویترؤیت شوش به جزبه‌جز آثار مدفون در زیرخاکزیر خاک باقی نمانده است و این در حالیستحالی است که امروز تقریباً موزه‌ای در گوشه‌ای از جهان نیست که آثار متعددی از شوش در آن نباشد و این نشاندهنشان‌دهنده ابعاد وسیع غارتگری آثار شوش باستان طی چند دهه می‌باشداست.<ref>http://www.chn.ir/NSite/FullStory/News/?Id=67456&Serv=3&SGr=22</ref><ref>http://www.farhangnews.ir/content/10977</ref><ref>http://anthropology.ir/node/11767</ref>

زیگورات [[چغازنبیلچُغازنبیل]] در حدود چهل کیلومتریچهل‌کیلومتری ویرانه‌های [[کاخ آپادانای شوش]] قرار دارد.

به سبببه‌سبب اخلاص [[مسلمانان شیعه]] و [[یهودیان ایران]] به [[حضرت دانیال]]، شوش یک دهکده مسکونی است. امروزه شهر شوش در شمال استان [[خوزستان]] از یادمان‌های تاریخی کهن؛کهن، دیگر آن شکوه و اهمیت دیرین خود را دارا نیست.

نامهایینام‌هایی مانند سوس - شوشا- سوسه - سویس و سویز که در بعضی مناطق شمال آفریقا وجود دارد نیز مرتبط با نام شهر شوش است. مهاجران ایرانی و عرب که از این منطقه به شمال آفریقا مهاجرت کرده‌اند این نامهانام‌ها را در دوره اسلامی رایج نموده‌اند. شهر شوش در دوره قبل از اسلام شهرت بین‌المللی داشته و به همان اندازه شهرت داشته که بابل، کلده، لیدی، نیل و لیبیه و ... {{مدرک}}

بنا به [[دانشنامه ایرانیکا]] در حدود ۴٬۲۰۰ پیش از میلاد شهر شوش در جنوب غربی ایران بنیانگزاریبنیان‌گذاری گردید.<ref>[http://www.iranicaonline.org/pages/chronology-1 CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1] ''iranicaonline.org''</ref>

سفالینه‌های نقاشی شدهنقاشی‌شده متعلق به حدود ۳٬۵۰۰ پیش از میلاد در شوش واقع در [[ایلام (تمدن)|ایلام]] بیانگر دوره‌ای پیشرفتهپیش‌رفته از طرح‌های هندسی، ایجاد سبک خاص از انسان و شکل‌هایی از جانوران در آنها می باشدآنهاست.<ref>[http://www.iranicaonline.org/pages/chronology-1 CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1] ''iranicaonline.org''</ref>

Milkau Oberer Teil der Stele mit dem Text von Hammurapis Gesetzescode 369-2.jpg| [[قانون حمورابی]] با قدمتی نزدیک به چهار هزارچهارهزار سال (موزه لوور)

Sphinx Darius Louvre.jpg|شیر بالدار از کاخ [[داریوش بزرگ]] در شوش. (موزه لوور)

Susa-destruction.jpg|نبرد خونین [[آشور بانیپال]] ضد شوش در این نقش برجسته ثبت شده‌است که غارت شهر شوش را در ۶۴۷ پیش از میلاد نشان می‌دهد. در اینجااین‌جا آتش از شهر زبانه می‌کشد، در حالی کهدرحالی‌که سربازان آشوری شهر را با کلنگ و دیلم واژگون می‌کنند و غنایم را به خارج از شهر می‌برند. (موزه بریتانیا)

* [http://www.shoushcity.net پایگاه اطلاع رسانیاطلاع‌رسانی شوش / وب‌گاه اختصاصی جامع شهرتاریخی شوش ]