قافیه: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خنثی‌سازی ویرایش 16076367 توسط Aliasady1381 (بحث) |
|||
خط ۴:
«قافیه»، قسمت تکرارشونده از کلمه‌هایی است که در نظم و شعر تکرار می‌شود، به شرط آن‌که قسمت تکرارشونده جزئی از [[کلمه قافیه|کلمهٔ قافیه]] باشد و به آن الحاق نشده‌باشد. درضمن، اگر کل کلمه ـ و نه جزئی از آن ـ به یک معنی و از یک ریشهٔ واحد تکرار شود، به آن [[ردیف]] می‌گویند. آخرین حرف اصلیِ قافیه را «رَوی» می‌گویند؛ به‌عنوان مثال، در کلمات جام، وام، دام، نام و آرام، حرف «م» رَوی است.
معین در [[فرهنگ فارسی|فرهنگ معین]] در مدخل «قافیه»
«ای نرگس پرخمار تو مست [/] دل‌ها ز غم تو رفت از دست.» قافیهٔ آن از آخر کلمه باشد تا به نخستین حرکتی که پیش از سواکنِ آن بود. پس قافیهٔ این شعر، دو حرف و حرکتی بیش نباشد و آن سین و تاء است و حرکت ماقبل آن؛ اما اگر حرفِ آخرین از کلمهٔ قافیه از نفْس کلمهٔ قافیه نباشد بلکه به‌علتی بدان ملحق شده‌باشد چنان‌که: «برخیّ چشم مستشان [/] وآن زلف همچون شَستشان.» که کلمهٔ اصلی در آخر این شعر، «مست» و «شَست» است و «شان» ازبهر اضافتِ جماعت بدان ملحق شده‌است. قافیهٔ آن از آخر کلمه باشد تا به نخستین حرکتی که پیش از سواکنِ حروفِ نفْسِ کلمه باشد.»<ref>معین، ص ۲۶۱۸ و ۲۶۱۹</ref>
خط ۲۰:
== نمونه‌ها ==
= قافیه در شعر نو =
در [[شعر نو]]، ازآن‌جاکه طول مصراع‌ها و بیت‌ها یک‌سان نیست و کلمهٔ قافیه با نظم مشخصی تکرار نمی‌شود، قافیه با تعریف سنتی آن همخوانی ندارد، اما به‌هرحال شاعران نوگرا نیز از قافیه در شعرهایشان استفاده می‌کنند، اما این قافیه بدون نظم و قاعدهٔ ازپیش‌تعیین‌شده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. [[احمد شاملو]] در مصاحبه با [[ناصر حریری]] دراین‌باره می‌گوید: «می‌توان از قافیه توقع ارجاع‌دهندگی داشت؛ یعنی خواننده را بی‌درنگ ازطریق قافیه به کلمهٔ خاصی که مورد نظر است توجه داد. حضور نامنتظَرش می‌تواند در القاء موسیقایی شعر هم بسیار کارساز باشد.
= جستارهای وابسته =
سطر ۲۸ ⟵ ۲۷:
* [[شعر نو]]
* [[شعر نیمایی]]
== پانویس ==
{{پانویس|۲}}
== منابع ==
سطر ۳۷ ⟵ ۳۵:
* {{یادکرد|کتاب=[[فرهنگ معین|فرهنگ‌نامه فارسی]] (جلد دوم) |نویسنده = [[محمد معین]] |دکتر محمد معین|ناشر =موسسه انتشارات امیرکبیر |چاپ=نهم|شهر= [[تهران]] |صفحه= ۲۶۱۸ |سال=۱۳۷۵|شابک=3-0164-00-964}}
* {{یادکرد|فصل=نقش قافیه|کتاب=دربارهٔ هنر و ادبیات گفت و شنودی با [[احمد شاملو]]|نویسنده = حریری، ناصر|ناشر =نشر آویشن و نشر گوهرزاد|چاپ=سوم|شهر=[[بابل]]|سال=۱۳۷۲}}
* شناخت شعر، [[دکتر ناصرالدین شاه حسینی]]،
* احمدی گیوی، حسن، و دیگران. ''زبان و نگارش فارسی''، چاپ دهم، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی
== پیوند به بیرون ==
| |||