نجم ثانی: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
ردهانبوه: حذف از رده:سپاهیان دوره صفویان |
جز اصلاح پیوند به صفحه ابهامزدایی با استفاده از AWB |
||
خط ۱:
{{کاربردهای دیگر|نجم}}
'''امیر یاراحمد خوزانی اصفهانی''' ملقب به '''نجم ثانی''' (مرگ [[۸۹۱]] [[خ.]]/۹۱۸ ق.) [[وکیل نفس نفیس همایون]] [[شاه اسماعیل یکم]] [[صفویان|صفوی]] و سردار سپاه وی بود.
در سال [[۸۸۸]] خورشیدی (۹۱۵ ق.) پس از درگذشت وزیر [[نجم مسعود گیلانی]] در [[خامنه]]، شاه اسماعیل یکم وزارت را به امیر یاراحمد خوزانی اصفهانی سپرد و او را نجم ثانی نامید. از نخستین کارهای نجم ثانی کشتن [[میرزا بیگ علایی قزوینی]] - از کارکنان دیوانی - است.
در [[عالمآرای شاه اسماعیل]] دربارهٔ انتخاب نجم ثانی آمده است: «چون نجم [رشتی] فرزند رشید نداشت شاه، رئیس یاراحمد خوزانی را رشید میدانست جای او را که وکالت شاه بود و مهر شاه در گردن نجم بود، مرشد کامل رئیس را به وکالت نفس همایون سربلند نمود. گفت: من میخواهم نام نجم همیشه در زبان من باشد. تو را نجم ثانی بگویند. آن بود که رئیس یار احمد خوزانی نجم ثانی شد، اما در قهر صد برابر نجم بود».<ref>یداللّه شکری (مصحح)، ''[[عالمآرای صفوی]]''، بنیاد فرهنگ ایران، ۱۳۵۰. (ص ۳۰۵)</ref>
خط ۸:
در سال [[۸۹۰]]، [[بابر|بابر تیموری]] (مؤسس پادشاهی [[گورکانیان|گورکانی هند]]) که هنوز به [[هند]] دست نیافته بود و قصد داشت که بر تخت پدران تیموری خود در [[ماوراءالنهر]] بنشیند، با کمک سپاهیان ایرانی [[سمرقند]] را از [[ازبک|ازبکان]] گرفت و بر تخت نشست ولی به دلیل دوستی با ایرانیان شیعه، مورد نفرت مردم ماوراءالنهر قرار گرفت و پس از شکست از ازبکان از آنجا رانده شد.
شاه اسماعیل در اواخر سال [[۸۹۰]]، نجم ثانی را به فرماندهی سپاه برای کمک به بابر برگزید و سرداران نامداری مانند [[زین العابدین صفوی]]، [[پیری بیگ قاجار]] و [[بادنجان سلطان روملو]] را همراه او کرد. در اواخر [[اسفند]] [[۸۹۰]] نجم ثانی از [[قم]] به سوی [[خراسان]] رهسپار شد.
در [[مهر (ماه)|مهر]] [[۸۹۱]]، نجم ثانی و [[بابر]] در ناحیه [[بند آهنین]] به هم رسیدند. پس از آن سپاهیان ایران شهر [[قرشی]] را تصرف کردند و همه ۱۵ هزار تن مردم آنجا را کشتند و به دستور نجم ثانی از خون سادات نیز نگذشتند. پس از آن سپاهیان [[قزلباش]] به همراه بابر به سوی [[بخارا]] رهسپار شدند. ازبکان در قلعه [[غجدوان]] پناه گرفتند. بابر و برخی از سرداران که با وضع آنجا آشنا بودند از نجم ثانی خواستند که از محاصره آنجا دست بکشند و بازگردند ولی نجم بر جنگ تأکید داشت. به دلیل غرور نجم ثانی و دشمنی سرداران قزلباش با او، برخی از سرداران سپاه و [[بابر]] ار وی رو برتافتند و به [[خراسان]] بازگشتند و در سپاه ایران اختلاف پیش آمد. از سوی دیگر سپاهیان ایرانی به دلیل نرسیدن آذوقه به شدت گرسنه و بیرمق بودند.
سرانجام در روز یکشنبه [[۳ آذر]] [[۸۹۱]] (۳ رمضان [[۹۱۸ (قمری)|۹۱۸ قمری]]) '''[[جنگ غجدوان]]''' با یورش [[ازبک|ازبکها]] به سپاه [[قزلباش]] آغاز شد و ایرانیان شکست سختی خوردند و نجم ثانی و دیگر سرداران کشته شدند. در پی این شکست شمار زیادی از سربازان ایرانی کشته شدند و [[ترکستان]] و [[ماوراءالنهر]] و [[خراسان]] به دست ازبکها افتاد اما [[شاه اسماعیل یکم]] خراسان را از چنگ ازبکها بیرون آورد و به شرط اینکه به خراسان هجوم نیاورند از تصرف ترکستان چشم پوشید.
== جستارهای وابسته ==
خط ۲۵:
{{ترتیبپیشفرض:ثانی، نجم}}
[[رده:افراد ایرانیتبار در سده ۱۶ (میلادی)]]
[[رده:امرای نظامی صفویان]]
سطر ۳۱ ⟵ ۳۰:
[[رده:درگذشتگان ۸۹۱]]
[[رده:درگذشتگان ۹۱۸ (قمری)]]
[[رده:فرماندهان نظامی اهل اصفهان]]
[[رده:نیروهای نظامی کشتهشده در جنگ]]
|