مزه: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
بدون خلاصۀ ویرایش |
اصلاحات + حذف مطالب نامربوط |
||
خط ۳:
{{بازنویسی}}
[[پرونده:Taste bud.svg|بندانگشتی|چپ|جوانه چشایی]]
'''مزه''' یک احساس است که توسط [[حس چشایی]] محسوس میشود. البته '''مزه''' یک احساس کلی میباشد یعنی هرآن چه را که حس چشایی احساس کند مزه دارد و هرآن چه را که احساس نکند مزه ندارد. مزههای کلی را (به عبارت دیگر احساسات محسوس شده از حس چشایی را به صورت کلی) با کلماتی چون [[شیرینی (مزه)]]، [[تلخی (مزه)]]، [[ترشی (مزه)]]، [[شوری (مزه)]]، ملسی و ... بیان میکنند. مزهای به نام تندی در دهان وجود ندارد. این احساس مربوط به مادهای است به نام [[کاپسی سین]] که در [[فلفل]]های تند وجود دارد.<ref>کاپسی سین</ref> تندی یک مزه نیست چون مربوط به [[حس|حس لامسه]] میشود.{{سخ}}در هنر آشپزی به مخلوط نمودن مواد مختلف به ویژه ادویه جات جهت ایجاد احساس مطبوع در افرادی که غذای مورد نظر را میل میکنند طعم دار نمودن غذا میگویند. طعم دهندهها عموماً از گیاهان معطر تهیه میشوند که مخلوط آنها با یکدیگر بو و مزه دلپذیری را در افراد ایجاد میکند. البته تعریف دیگر طعم این است:مزه +بو ، در عبارتی دیگر باید گفت که طعم غذا ترکیبی از حس چشایی و بوی غذاست. اگر انسان دچار [[سرما خوردگی]] شدید شود و راه بینیاش بسته گردد، به سختی مزهٔ غذا را تشخیص خواهد داد.
مزه کردن یا چشیدن قرار دادن جزئی از یک چیز یا [[خوراک|غذا]] روی [[زبان (کالبدشناسی)|زبان]] برای تعیین مزهٔ آناست. انسان با استفاده از [[غده|غدههای]] چشایی روی زبان خود، قادر به چشیدن مزه غذاهای مختلف است. زبان پوشیده از برآمدگیهای بسیار ریزی است که در اطراف خود غدههای چشایی را جای دادهاند. در قسمت پشت و جلو و اطراف زبان تودهای از این غده به چشم میخورد. رگهای عصبی که از غدههای چشایی به سوی [[مغز]] امتداد یافتهاند، ترشی، شیرینی، تلخی و شوری غذا را به اطلاع میرسانند.▼
== تاریخچه شناخت انواع مزهها ==▼
در غرب حدود ۳۵۰ سال قبل از میلاد ارسطو دو طعم شیرین و تلخ به عنوان پایهترین طعمها معرفی کرد. در هندوستان در علم شفا طعمهای اصلی عبارتند از تلخ، تند، شور، ترش و شیرین.▼
چندی پیش طعم «خوشمزه» نیز بهعنوان طعم پنجم روی زبان معرفی شد، اما اخیراً دانشمندان دریافتهاند که چربی یک طعم محسوب میشود و با زبان قابل تشخیص است. تیمی از دانشمندان آمریکایی موفق به شناسایی یک گیرنده شیمیایی روی جوانههای چشایی شدهاند که مولکولهای چربی را شناسایی میکند و دریافتند میزان حساسیت آنها در افراد مختلف متفاوت است.▼
== مزهها ==
سطر ۳۹ ⟵ ۳۷:
این مزه به تازگی به چهار تای دیگر اضافه شده است که مزه خوش طعمی است که توسط ترکیباتی نظیر منو سدیم گلوتامات (MSG)احساس میشود.
حلو (شیرین) – مر (تلخ) – اجاج (تلخ و شور) – ملح (شور) – غدب (شیرین) – خمط (تلخ)<ref>فرهنگ موضوعی</ref>▼
== طعمدهندهها ==
از جمله طعم دهندهها و ادویه جات میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
سطر ۴۸ ⟵ ۴۴:
ادویههای مشهور و متعددی از ترکیب برخی از مواد فوق تهیه میشود که از آن جمله میتوان به موارد ادویههای هندی نظیر ادویه [[کاری]] و ادویه [[گارام ماسالا]] اشاره نمود.
▲مزه کردن یا چشیدن قرار دادن جزئی از یک چیز یا [[خوراک|غذا]] روی [[زبان (کالبدشناسی)|زبان]] برای تعیین مزهٔ آناست. انسان با استفاده از [[غده|غدههای]] چشایی روی زبان خود، قادر به چشیدن مزه غذاهای مختلف است. زبان پوشیده از برآمدگیهای بسیار ریزی است که در اطراف خود غدههای چشایی را جای دادهاند. در قسمت پشت و جلو و اطراف زبان تودهای از این غده به چشم میخورد. رگهای عصبی که از غدههای چشایی به سوی [[مغز]] امتداد یافتهاند، ترشی، شیرینی، تلخی و شوری غذا را به اطلاع میرسانند.
== انواع ==
در فرهنگ لغتهای مختلف، لغتهای مختلفی برای توصیف طیفهای مختلفی از مزه به کار برده میشود در فارسی، از جمله:
{{سخ}}شیرین، تلخ، شور، ترش، دِبش، لب ترش، گس، تند، زبان گز، مَلَس، لب شور، شورمزه، ترش و شیرین، میخوش.
{{سخ}}لغات بالا به مخلوطی از مزهها با نسبتهای خاصی گفته میشود، گرچه ممکن است که این لغات حواس لامسه را نیز دربر بگیرد و مخلوطی از آن را توصیف کند.
* در [[قرآن]] نیز مزهها چنین آمده است:
▲حلو (شیرین) – مر (تلخ) – اجاج (تلخ و شور) – ملح (شور) – غدب (شیرین) – خمط (تلخ)<ref>فرهنگ موضوعی</ref>
▲== تاریخچه شناخت انواع مزهها ==
▲در غرب حدود ۳۵۰ سال قبل از میلاد ارسطو دو طعم شیرین و تلخ به عنوان پایهترین طعمها معرفی کرد. در هندوستان در علم شفا طعمهای اصلی عبارتند از تلخ، تند، شور، ترش و شیرین.
▲چندی پیش طعم «خوشمزه» نیز بهعنوان طعم پنجم روی زبان معرفی شد، اما اخیراً دانشمندان دریافتهاند که چربی یک طعم محسوب میشود و با زبان قابل تشخیص است. تیمی از دانشمندان آمریکایی موفق به شناسایی یک گیرنده شیمیایی روی جوانههای چشایی شدهاند که مولکولهای چربی را شناسایی میکند و دریافتند میزان حساسیت آنها در افراد مختلف متفاوت است.
== جستارهای وابسته ==
|