ماورای جو: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ویرایش 151.240.175.151 (بحث) به آخرین تغییری که Desmond~fawiki انجام داده بود واگردانده شد
جز ←‏جایگزینی با [[وپ:اشتباه|اشتباه‌یاب]]: تجزیه‌ی⟸تجزیۀ، فاصله‌ی⟸فاصلۀ، منظومه‌ی⟸منظومۀ
خط ۲۵:
* '''[[ستاره|ستاره‌ها]]:''' سِتاره گوی پرنور و بسیار داغی از پلاسماست که انسجام خود را توسط نیروی گرانش حفظ می‌کند. نزدیکترین ستاره به زمین خورشید است.سایر ستارگان که در شب از روی زمین قابل دیدن هستند، به دلیل فاصله‌ بسیار دورشان به شکل نقاطی ثابت و روشن دیده می‌شوند.
* '''[[سیاره|سیاره‌ها]]:''' سیاره یک جرم آسمانی است که در حرکتی مداری به دور یک ستاره و یا بقایای ستاره‌ای می‌گردد.
* '''[[سیارک]] ها:''' اندازه گیری‌های نجومی نشان می‌دهد که فاصله‌یفاصلۀ بین سیاره‌ی [[مریخ]] و سیاره‌ی [[مشتری]] بسیار زیاد است. هم‌چنین، بررسی‌ها نشان داده که در فاصله‌یفاصلۀ بین این دو [[سیاره]]، قطعه‌های سنگی و فلزی بسیاری، که قطر آن‌ها از چند سانتی متر تا صدها کیلومتر متفاوت است و به آن [[سیارک]] می‌گویند، در روی یک مدار و در جهت حرکت سایر سیاره‌ها، به دور خورشید می‌گردند.
* '''[[شهاب]]:''' همه روزه [[کره زمین]] توسط هزاران قطعه سنگ آسمانی بمباران می‌شود. این قطعات، هنگام ورود به اتمسفر بر اثر اصطکاک با هوا، داغ و تبخیر می‌شوند. در صورتی هم که این سنگ ها بزرگ باشند، می‌سوزند و نوری ایجاد می‌کنند که از زمین قابل دیدن است. به این نورها [[شهاب]] و به قطعه سنگ های بزرگی که از اتمسفر هم می‌گذرند و با زمین برخورد می‌کنند، [[شهاب سنگ]] می‌گویند.
* '''[[دنباله دار|دنباله دارها]]:''' این اجرام، از جنس غبار و یخ اند و تا حدی به "گلوله‌ی برف گل آلود" شباهت دارند. بعضی از دنباله دارها را که به [[کره زمین]] نزدیک می‌شوند، می توان با چشم هم دید، اما بیش‌تر آن‌ها را باید با [[تلسکوپ]] ببینیم. وقتی دنباله دارها به [[خورشید]] نزدیک شوند، یخ آن‌ها دراز می‌شود و دم درازی به طول هزاران کیلومتر می‌سازد. دم همیشه در جهت مخالف خورشید قرار می‌گیرد.
* '''[[قمر|قمرها]]:''' که به دورِ سیاره‌ها می‌چرخند. به جز [[عطارد]] و [[سیاره زهره]]، بقیه‌ی سیاره های منظومه‌یمنظومۀ شمسی حداقل یک قمر دارند. بزرگی بعضی از قمرها به بزرگی سیاره‌ای مانند عطارد است. [[کره ماه]]،قمر [[کره زمین]] است. سنگ هایی که [[فضانوردان]] از ماه به زمین آورده‌اند، نشان می‌دهد که مواد سازنده‌ی این قمر مانند مواد سازنده‌ی زمین و سیارک هاست.
* '''[[ماده تاریک]]''' ماده تاریک (به انگلیسی: Dark Matter)، نوعی از ماده است که فرضیه وجود آن در اخترشناسی و کیهان‌شناسی ارائه شده‌است تا پدیده‌هایی را توضیح دهد که به نظر می‌رسد ناشی از وجود میزان خاصی از جرم باشند که از جرم موجود مشاهده‌شده در جهان بیشتر است.
* '''[[سیاهچاله|سیاهچاله‌ها]]''' سیاه‌چاله ناحیه‌ای از فضا-زمان است که جرم در آن فشرده شده است.
خط ۴۵:
اگر در شب‌های غیر مهتابی در نقطه‌ای دور از چراغ های شهر به آسمان نگاه کنید، [[ستاره]] های زیادی را می‌بینید که برخی پرنور و بعضی کم نورند. اگر [[تلسکوپ]] ساده، یا دوربین دوچشمی قوی داشته باشید و با آن به نقطه‌ای از آسمان نگاه کنید، ستاره های بیشتری را می‌بینید. اختراع تلسکوپ، دانش [[ستاره شناسی]] را متحول کرد. ستاره شناسان، به کمک تلسکوپ و ابزارهای علمی مختلف و بهره گیری از دانش [[فیزیک]]، [[شیمی]] و [[ریاضیات]]، نکته های زیادی را درباره‌ی ستاره‌ها دریافته اند.
 
'''نور:''' فاصله‌یفاصلۀ یک ستاره از [[کره زمین]] و جرم ستاره بر مقدار نور آن تاثیر دارند. پس وقتی ستاره‌ای پرنورتر از ستاره ی دیگر به نظر می رسد، معنایش آن است که یا جرم بیشتری دارد، یا فاصله‌یفاصلۀ کم تری با زمین دارد.
 
'''دما:''' ستاره‌ها با وجود آن که به صورت نقطه های نورانی به چشم می آیند، در مقابل تلسکوپ های قوی، به رنگ های آبی مایل به سفید، سبز کم رنگ، زرد یا نارنجی مایل به قرمز دیده می‌شوند.
خط ۵۱:
ستاره شناسان، از روی رنگ هر ستاره، مقدار دمای سطحی آن را تعیین می‌کنند (مانند لامپ های برق و سیم ملتهب شده‌ی اجاق برقی). ستاره‌ی زرد رنگی مانند [[خورشید]]، نسبتاً داغ محسوب می‌شود و دمای سطحی آن را در حدود ۶۰۰۰ درجه می‌دانند. ستاره‌ی قرمز، سردتر است (۳۰۰۰ درجه). در عوض، ستاره های آبی بسیار داغند و دمای سطحی آن‌ها به ۲۰ تا ۳۵ هزار درجه می‌رسد.
 
'''ترکیب:''' تجزیه‌یتجزیۀ نور ستاره، اطلاعاتی هم درباره‌ی ترکیب آن در اختیار می‌گذارد. برای این کار از دستگاهی به نام "طیف نگار" استفاده می‌کنند. با منشور می‌توان طیف رنگی از نور سفید ایجاد کرد. اما در طیف ستاره‌ها، نوارهای تیره‌ای هم وجود دارند. وجود این نوارها نشان می‌دهد که بعضی از طول موج های نور محو شده، یا آن که توسط گازهای موجود در اتمسفر ستاره جذب شده‌اند.
 
هر عنصر ([[هیدروژن]]، [[هلیوم]]، [[کلسیم]] و ...) دارای نوارهای تیره‌ی مخصوص به خود است (مانند "بارکد" روی کالاها). در این صورت، با دیدن طیف جذبی ستاره، می‌توان درباره‌ی ترکیب اتمسفر آن قضاوت کرد.
خط ۵۷:
'''بزرگی:''' بزرگی ستارگان بسیار متفاوت است. کوچک‌‌ترین آن‌ها کمی از زمین بزرگ‌تر است. بزرگ‌ترین ستاره‌ی شناخته شده، قطری حدود ۲۳۰۰ برابر قطر خورشید دارد.
 
'''فاصله:''' تعیین فاصله‌یفاصلۀ ستاره‌ها از زمین، یکی از مشکلات بزرگ ستاره شناسان است. وقتی نمی‌توانیم به ستاره‌ای سفر کنیم، چگونه می‌توانیم فاصله‌اش را تعیین کنیم؟
 
یک روش مرسوم در این کار، به [[محاسبه فاصله ستاره‌ها از منظومه شمسی|"مثلث بندی"]] معروف است.