جان فون نویمان: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Maryam 73sh (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
3 ویرایش Maryam 73sh (بحث) خنثی‌سازی شد: وپ:اثبات را بخوانید. (توینکل)
خط ۷:
|تاریخ تولد = {{تولد|۱۹۰۳|۱۲|۲۸}}
|زادگاه = [[بوداپست]]، [[اتریش-مجارستان]]
|تاریخ مرگ = {{مرگ و سن|۱۹۵۷|۲|۸|۱۹۰۳|۱۲|۲۸}}به علت سرطان
|محل مرگ = [[واشنگتن دی‌سی]]، [[ایالات متحده آمریکا]]
|محل زندگی =
خط ۱۹:
|استاد راهنما =
|دانشجویان دکتری وی=
|دلیل شهرت = [[واحد محاسبه و منطق]]، [[گرانروی]]، [[رده]]، [[ویروس رایانه‌ای]]، [[دوگانگی (بهینه‌سازی)]]، [[نظریه بازی‌ها]]، [[نظریه ارگودیک]]، [[توری (ترتیب)]]، [[مرتب‌سازی ادغامی]]، [[مینیماکس]]، [[روش مونت‌کارلو]]، [[مولد اعداد شبه تصادفی]]، [[نظریه عمل‌گرها]]، [[خودجایگزین‌گری]]، [[معماری فون نویمان]]، [[نظریه طیفی]]، [[نظریه ارگودیک]]، [[طرح منهتن]] ، [[بمب هیدروژنی]] ، [[رایانه الکترونیکی]]
|تأثیرات =
|جوایز = [[جایزه انریکو فرمی ، جایزه یادبود آلبرت انیشتین و نشان افتخاری از طرف موسسه مهندسین الکترونیک آمریکا]]
|دین = [[یهودیت|یهودی]]
|پانویس = دخترش [[مارینا فون نیومان]]
خط ۲۷:
}}
 
'''جان فون نویمان''' {{رچ}} (زاده [[۲۸ دسامبر]] [[۱۹۰۳ (میلادی)|۱۹۰۳]] برابر با [[۷ دی]] [[۱۲۸۲]] در [[بوداپست]] - درگذشت [[۸ فوریه]] [[۱۹۵۷ (میلادی)|۱۹۵۷]] برابر با [[۱۹ بهمن]] [[۱۳۳۶]] در [[واشینگتن، دی. سی.]]) {{به مجاری|von Neumann János}} {{به انگلیسی|John von Neumann}} ریاضی‌دان و دانشمند آمریکایی<ref>[http://www.nas.edu/history/members/neumann.html John von Neumann<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref> [[مجارستان|مجاری]] الاصل بود. وی سهم بزرگی در رشته های مختلف، شامل [[ریاضیات]] ([[بنیان‌های ریاضیات]]، [[آنالیز تابعی]]، [[نظریه ارگودیک]]، [[هندسه]]، [[توپولوژی]]، [[آنالیز عددی]])، [[فیزیک]] ([[مکانیک کوانتوم]]ی، [[دینامیک شاره‌ها]])، [[علم اقتصاد|اقتصاد]] ([[نظریه بازی‌ها]])، [[علوم کامپیوتر]] ([[معماری فون نویمان]]، [[برنامه ریزی خطی|بهینه سازی خطی]]، [[ماشین‌های خودهمانندساز]]، [[محاسبات تصادفی]]) و [[آمار]] داشت. او یک پیشگام در استفاده از [[نظریه عمل‌گرها]] در [[مکانیک کوانتوم]] و نیز ارتقای آنالیز تابعی، و یکی از دست اندرکاران [[پروژه منهتن]] و [[موسسه مطالعات پیشرفته]] در [[پرینستون]] (به عنوان یکی از معدود منصوب شدگان) بود که منجر به ساخت اولین [[بمب اتمی]] گردید. وی همچنین از نخستین کسانی است که در طراحی و ساخت اولین [[کامپیوتر]] به نام [[انیاک]] سهم مهمی داشت. او هسته پیشرفت [[نظریه بازی‌ها]] و نیز مفهوم [[اتوماتای سلولی]] بود.{{سخ}}جان فون نویمان که در کودکی او را "یانوس" صدا می‌زدند، در خانواده‌ای ثروتمند و بانکدار در بداپست مجارستان به دنیا آمد. جان از همان سنین کودکی نشانه‌های نبوغ خود را آشکار کرد. در شش سالگی او می‌توانست اعداد هشت رقمی را بطور ذهنی بر هم تقسیم کند، و از سن 12 سالگی تحت تعلیم ریاضیدانان برجسته دانشگاه بوداپست قرار گرفت. او اولین مقاله تحقیقاتی خود را زمانی که 17 سال بیشتر نداشته منتشر کرد.
سال بعد ، جان جوان وارد دانشگاه شد. او به اصرار پدرش به تحصیل در رشته مهندسی شیمی مشغول شد، زیرا آن زمان وضعیت کاری این رشته نسبت به ریاضیات چشم انداز بهتری داشت. اما فون نویمان که درسها را بسیار آسان یافته بود، به آموختن ریاضیات ادامه داد و با استفاده از اوقات فراغت خود ، یک پایان نامه دکترا در این زمینه نوشت.
او کارهای مهمی در نظریه کوانتوم، نظریه مجموعه‌ها، آنالیز تابعی، علم کامپیوتر، اقتصاد و نظریه بازی‌ها انجام داده است.
ساختار [[خودجایگزین‌گری]] آنالیز ریاضی فون نویمان، مقدمه ای بر کشف [[دی‌ان‌ای|ساختار دی‌ان‌ای]] شد. او به عنوان مروری کوتاه بر زندگی کاریش که در آکادمی ملی علوم ارائه داد، اظهار داشت ''فکر می‌کنم اساسی‌ترین بخش کاری من، کار بر روی مکانیک کوانتوم بود که در سال ۱۹۲۶ در گوتینگن و متعاقباً در سال‌های ۱۹۲۹-۱۹۲۷ در برلین توسعه یافت، همچنین کار من بر روی اشکال مختلف نظریه عمل‌گرها، برلین ۱۹۳۰ و پرینستون ۱۹۳۹-۱۹۳۵؛ روی نظریه ارگودیک، پرینستون ۱۹۳۲-۱۹۳۱.'' فون نویمان با همکاری فیزیک‌دان نظری آمریکایی [[مجارستان|مجاری]] الاصل، [[ادوارد تلر]] و ریاضی‌دان لهستانی [[استنی سواف اولام]] پله‌های کلیدی را در [[فیزیک هسته‌ای]] شامل واکنش‌های همجوشی هسته‌ای تحت گرما و [[بمب هیدروژنی]] تبیین کرد.{{سخ}}
فون نویمان در زندگی خود ١٥٠ مقاله منتشر شده نوشت؛ ٦٠ مقاله در زمینه ریاضیات محض، ٢٠ مقاله در فیزیک، و ٦٠ مقاله در ریاضیات کاربردی. آخرین کار او یک نسخه دست‌نویس ناتمام زمانی که در بیمارستان بود می باشد که چندی بعد در کتاب ''رایانه و مغز'' منتشر شد، این نشان دهنده ی جهت علاقه‌مندی‌های وی در زمان مرگ او می باشد.
 
== زندگی نامه ==
جان فون نویمان ، دانشمندی که از اینشتین هم باهوشتر بود. دانشمند نابغه‌ای که اولین رایانه‌ها را طراحی و نظریه بازیها را ابداع کرد، با حل مشکلات کلیدی بمب اتمی ، امکان ساخت این سلاح مرگبار را فراهم کرد. درباره رویدادهای برجسته صد سال گذشته کمی بیندیشید، رویدادهایی که دنیای امروز ما را شکل داده‌اند. اختراع رایانه ، کشف نظریه کوانتومی ، ظهور سلاحهای هسته‌ای و جنگ سرد ، برخی از این رویدادها هستند. تمامی این وقایع ، سیر حرکت تاریخ بشر را دستخوش تغییرات شگرف کرده‌اند، و جالب آنکه در پس همه آنها ، نام یک نفر به چشم می‌خورد: جان فون نویمان ، ریاضیدانی با ذهنی چنان توانمند که حتی برخی از همکاران وی که برنده جایزه نوبل شده بودند، با خود می‌گفتند که شاید او موجودی فضایی در جامه مبدل است! کوتاه سخن آنکه فون نویمان ، حوزه‌های کلیدی دانش و فناوری قرن بیستم را زیر و رو کرد.
در 18 سالگی نخستین مقاله ی علمی خود را منتشر کرد. در سال 1921 در رشته ی شیمی وارد دانشگاه بوداپست شد، بعد از تحصیل در دانشگاههای زوریخ و برلین، در سال 1928 در ریاضیات درجه ی دکترا گرفت.او به سرعت در زمینه های نظریه ی مجموعه ها، جبر و مکانیک کوآنتومی به شهرت رسید.در سال 1930 و مقارن با ناآرامی سیاسی در اروپا به دانشگاه پرینستون آمریکا دعوت شد و به عنوان یکی از 6 استاد اصلی ریاضی موسسه ی مطالعات پیشرفته (ias) مشغول به کار شد.
بینش فون نویمان با سایر دانشمندان زمان خود در رابطه با رایانه تفاوت داشت. او از رایانه برای کاربرد در زمینه های مختلف ریاضیات و حل مساله های محاسباتی پیچیده استفاده کرد. در طول جنگ از تحقیقات فون نویمان در زمینه های هیدرودینامیک (دینامیک آب)، هواشناسی، آمار و پرتابه شناسی استفاده های بسیاری شد.
بسیاری اعتقاد دارند که نخستین مواجهه ی وی با رایانه،از طریق انیاک (eniac) بود ولی او قبلا" ماشین حساب ascc را دیده بود و مکاتبات او در سال 1944 گویای علاقه اش به کار با رایانه های تقویت کننده ی الکترو مکانیکی و فعالیت های آزمایشگاه محاسبات دانشگاه کلمبیا است. بعد از پایان جنگ، توجّه فون نویمان به ارتقای رایانه ی مؤسسه ی ias معطوف شد و با گروههای متعددی در این زمینه همکاری کرد. فعالیتهای او در این زمینه به تسریع روند حل مسائل محاسباتی در ساخت بمب هیدروژنی منجر شد.
در سال 1950 وی به عنوان مشاور در شرکت ibm مشغول به کار شد و مسئولیت پروژههای پیشرفته ای در زمینه ی فن آوری را بر عهده گرفت.
فون نویمان در طول زندگی خود موفّق به اخذ جوایز فراوانی شد. نظیر: جایزه ی انریکو فرمی و جایزه ی یادبود آلبرت اینشتین . به پاس خدمات او، مؤسسهی مهندسین الکترونیک آمریکا،نشان افتخاری به نام او در نظر گرفت که هر ساله به افرادی که در زمینههای علوم رایانه و فن آوری، تحقیقات برجسته ای انجام میدهند، اهدا میگردد.
او به دنیای ذرات زیر اتمی معنا بخشید و اصول طراحی رایانه‌ها را که امروزه نیز مور استفاده اند، پی ریزی کرد. فون نویمان قواعد پیروزی در پیکارها را نیز کشف کرد، حال چه این پیکار در بازی با ورق باشد، چه در بازیهای سیاسی ابر قدرتها و افزون بر اینها ، حل مشکلات کلیدی بمبهای اتمی و هیدروژنی نیز به دست او صورت گرفت. نقش فون نویمان در جنگ سرد آنچنان حیاتی بود که زمانی که او روی تخت بیمارستان با مرگ دست و پنجه نرم می‌کرد، افراد ارتش آمریکا در کنار او به نگهبانی مشغول بودند، تا مبادا در مورد اسرار محرمانه کشوری حرفی از دهان او در برود. زندگی و فعالیتهای فون نویمان بیش از هر دانشمند دیگری در قرن گذشته (حتی بیش از انیشتین) نشان می‌دهد که نبوغ حقیقی واقعا به چه شکل است. این مسأله ، برخی پرسشهای آزار دهنده را نیز به ذهن متبادر می‌کند، نظیر اینکه اصولا چنین نوابغی تا چه حد باید قدرت در اختیار داشته باشند.
 
 
== از کودکی تا آغاز جوانی ==
"جان" شکل انگلیسی شده ی "یانوش" (János) اسم کوچک اوست. او را در مجاری با نام "یانشی" می خواندند که در ایالات متحده به "جانی" تبدیل شد. ماکس نویمان، پدر او، بانکدار موفقی بود که دکترای حقوق داشت، با سه فرزند پسر، که جانی بزرگترین آن ها بود. خانواده نویمان در خانه آپارتمانی سه طبقه ی راحتی متعلق به پدربزرگ مادری جانی، ژاکاب کان زندگی می کردند. چهار نفر از دختران کان در این آپارتمان زندگی می کردند. بنابراین بقیه کودکان ساختمان خاله‌زاده‌های جانی بودند. این خانواده بزرگ برای کسب مهارت فرزندانشان در فراگیری زبان، معلم‌های سرخانه‌ی آلمانی و فرانسوی داشتند. او از کودکی دارای هوش و همچننی حافظه خارق العاده ای بود. در شش سالگی می توانست تقسیم دو عدد ٨ رقمی بر یکدیگر را به طور ذهنی انجام دهد. همچنین در هشت سالگی با [[حساب دیفرانسیل و انتگرال]] آشنایی داشت.<ref>[]</ref>{{سخ}}