نظام پارلمانی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Ariobarzan (بحث | مشارکت‌ها) جز ←جایگزینی با [[وپ:اشتباه|اشتباهیاب]]: سئوال⟸سؤال |
افزودن بخش های جدید |
||
خط ۱۲:
|#b9b9b9|هیچ کدام
|notes=این نمودار بر پایهٔ قانون کشورها است نه واقعیت، برای همین برخی کشورها که جمهوری‌های چندحزبی مطرح شده‌است معمولاً حکومت‌هایی خودکامه و اقتدارگرا مطرح می‌شود.}}]]
'''نظام پارلمانی''' یا '''مجلس محوری''' <ref>واژهٔ مصوب [[فرهنگستان زبان و ادب فارسی]]، دفتر نخست تا چهارم، 1376 تا 85</ref> {{انگلیسی|Parliamentary system}} نوعی حکمرانی [[مردم سالار]]انه است که در آن [[قوه مجریه]] مشروعیت مردم سالارانه خود را از [[قوه مقننه]] اقتباس کرده و در برابر آن پاسخگو است. نظام پارلمانی نوعی نظام حکومتی است که از [[تفکیک قوا|تفکیک نسبی قوا]] ایجاد می‌شود. در رژیم‌های پارلمانی [[قوه مجریه]] و [[قوه مقننه]] از ابزارهایی برای تأثیرگذاری و نفوذ بر یکدیگر برخوردارند.
در نظام‌های پارلمانی [[رئیس کشور]] و رئیس قوه مجریه دو شخص متفاوت هستند. رئیس کشور که ممکن است رئیس‌جمهور (در نظام‌های [[جمهوری]] پارلمانی) (مثل ایرلند، آلمان، هندوستان و ایتالیا) و یا پادشاه (در نظام‌های [[مشروطه سلطنتی]]) (مثل انگلیس و ژاپن) باشد، نقش مهمی ندارد و از مسئولیت مبراست. رئیس قوه مجریه که معمولاً [[نخست وزیر]] نامیده می‌شود به پیشنهاد رئیس کشور و انتخاب [[پارلمان]] مشخص می‌شود. اعضای [[هیئت وزیران]] در این سیستم حق پیشنهاد [[قانون]] به مجلس و شرکت در مذاکرات و مباحثات مجلس نمایندگان و یا انحلال پارلمان را دارند و از سوی دیگر پارلمان نیز حق سؤال، [[استیضاح]] و دادن رأی عدم اعتماد به آنان را دارد. در تعداد کمی از جمهوری های پارلمانی مانند بوتسوانا، آفریقای جنوبی، سورینام و آلمان، حکمران حکمران همزمان رئیس حکومت نیز می باشد ولی توسط قوه مقننه انتخاب شده و به آن پاسخگو است.
این بر خلاف نظام جمهوری است که رئیس کشور همان رئیس حکومت بوده و مهمتر از آن قوه مجریه مشروعیت خود را از قوه مقننه نمی گیرد.
== تاریخجه ==
شکل امروزی نظام حکم رانی صدر اعظم در سده ۱۸ میلادی در پادشاهی بریتانیای کبیر و سوئد رخ داده است.
== لیست کشورها ==
=== آفریقا ===
{| class="wikitable"
|-
! کشور !! ارتباط بین قوه مقننه و مجریه
|-
| {{flag|Botswana}} || پارلمان رئیس جمهور را برمی گزیند که وی کابینه را تعیین می کند
|-
| {{flag|Ethiopia}} || مجمع فدرال پارلمان هیئت وزیران را برمی گزیند
|-
| {{flag|Mauritius}} || مجمع ملی کابینه را برمی گزیند
|-
| {{flag|Somalia}} || پارلمان قدرال هم رئیس جمهور و هم نخست وزیر را برمی گزیند
|-
| {{flag|South Africa}} || پارلمان رئیس جمهور را انتخاب می کند که وی کابینه را برمی گزیند
|-
|}
=== آمریکا و کارائیب ===
{| class="wikitable"
|-
! کشور !! ارتباط بین قوه مقننه و مجریه
|-
| {{flag|Antigua and Barbuda}} || پارلمان کابینه را تایید می کند
|-
| {{flag|Bahamas, The}} || پارلمان کابینه را تایید می کند
|-
| {{flag|Barbados}} || پارلمان کابینه را تایید می کند
|-
| {{flag|Belize}} || پارلمان کابینه را تایید می کند
|-
| {{flag|Canada}} || رهبر حزب اکثریت مجلس عوام نخست وزیر را توسط حاکم کل کانادا نصب می کند که وی سپس کابینه را با مشورت نخست وزیر نصب می کند
|-
| {{flag|Dominica}} || پارلمان کابینه را تایید می کند
|-
| {{flag|Grenada}} || رهبر حزب اکثریت مجلس نمایندگان نخست وزیر را توسط حاکم کل کانادا نصب می کند که وی سپس کابینه را با مشورت نخست وزیر نصب می کند
|-
| {{flag|Jamaica}} || [پارلمان کابینه را منصوب می کند
|-
| {{flag|Saint Kitts and Nevis}} || مجمع ملی نخست وزیر را انتخاب می کند
|-
| {{flag|Saint Lucia}} || پارلمان نخست وزیر را منصوب می کند
|-
| {{flag|Saint Vincent and the Grenadines}} || مجمع نخست وزیر را منصوب می کند
|-
| {{flag|Suriname}} || مجمع ملی رئیس جمهور را انتخاب می کند که وی کابینه را منصوب می نماید
|-
| {{flag|Trinidad and Tobago}} || پارلمان نخست وزیر را تایید می کند
|-
|}
=== آسیا ===
{| class="wikitable"
|-
! کشور !! ارتباط بین قوه مقننه و مجریه
|-
| {{flag|Bangladesh}} || جاتیو سانگشاد کابینه را تایید می کند
|-
| {{flag|Bhutan}} || پارلمان هیئت وزیران را تایید می کند
|-
| {{flag|Cambodia}} || پارلمان هیئت وزیران را تایید می کند
|-
| {{flag|India}} ||مجلس عوام نخست وزیر را تایید می کند که وی کابینه را تشکیل می دهد
|-
| {{flag|Iraq}} || مجلس نمایندگان کابینه را تایید می کند
|-
| {{flag|Israel}} || کنشت کابینه را تایید می کند
|-
| {{flag|Japan}} || هر دو مجلس عوام و اعیان نخست وزیر را منصوب می کنند که وی کابینه را منصوب می نماید
|-
| {{flag|Kuwait}} || مجمع ملی ولیعهد را تایید می کند که وی نخست وزیر را منصوب می نماید که وی کابینه را مصوب می کند
|-
| {{flag|Kyrgyzstan}} || مجمع اعلا کابینه را تایید می کند
|-
| {{flag|Lebanon}} || پارلمان کابینه را تایید می کند
|-
| {{flag|Malaysia}} || پارلمان کابینه را منصوب می کند
|-
| {{flag|Myanmar}} || مجمع اتحادیه توسط کالج الکتورال رئیس جمهور را انتخاب می کند که کابینه را تشکیل می دهد
|-
| {{flag|Nepal}} || پارلمان نخست وزیر را انتخاب می کند که وی کابینه را منصوب می نماید
|-
| {{flag|Pakistan}} || پارلمان کابینه را منصوب می کند
|-
| {{flag|Singapore}} || پارلمان کابینه را تایید می کند
|-
| {{flag|Thailand}} || خانه نمایندگان نخست وزیر را منصوب می کند که وی کابینه را منصوب می نماید
|-
|}
=== اروپا ===
{| class="wikitable"
|-
! کشور !! ارتباط بین قوه مقننه و مجریه
|-
| {{flag|Albania}} || [[Parliament of Albania]] approves the [[Cabinet of Albania]]
|-
| {{flag|Austria}} || [[National Council (Austria)|National Council]] can dismiss the [[Cabinet of Austria]] through a [[motion of no confidence]]
|-
| {{flag|Belgium}} || [[Belgian Federal Parliament|Federal Parliament]] approves the [[Cabinet of Belgium]]
|-
| {{flag|Bulgaria}} || [[National Assembly of Bulgaria|National Assembly]] appoints the [[Council of Ministers of Bulgaria]]
|-
| {{flag|Croatia}} || [[Croatian Parliament]] approves [[Prime Minister of Croatia|President of Government]] and the cabinet ([[Croatian Government]]) nominated by him/her.
|-
| {{flag|Czech Republic}} || [[President of the Czech Republic]] appoints the leader of the largest party or coalition in the [[Chamber of Deputies of the Parliament of the Czech Republic|Parliament]] as Prime Minister, who forms the Cabinet
|-
| {{flag|Denmark}} || The [[Monarchy of Denmark|Monarch]] appoints, based on recommendations from the leaders of the parties in [[Folketinget]], the cabinet leader who is most likely to successfully assemble a [[Cabinet of Denmark|Cabinet]] which will not be disapproved by a majority in [[Folketinget]].
|-
| {{flag|Estonia}} || [[Riigikogu]] appoints the [[Government of the Republic of Estonia]]
|-
| {{flag|Finland}} || [[Parliament of Finland]] appoints the [[Cabinet of Finland]]
|-
| {{flag|Germany}} ||[[Bundestag]] elects the [[Chancellor of Germany (Federal Republic)|Federal Chancellor]], who forms the [[Cabinet of Germany|Cabinet]]
|-
| {{flag|Greece}} || [[Hellenic Parliament]] approves the [[Cabinet of Greece]]
|-
| {{flag|Hungary}} || [[National Assembly of Hungary|National Assembly]] approves the [[Cabinet of Hungary]]
|-
| {{flag|Iceland}} || [[Althing]] appoints the [[Cabinet of Iceland]]
|-
| {{flag|Ireland}} || [[Oireachtas]] appoints the [[Government of Ireland]]
|-
| {{flag|Italy}} || [[Italian Parliament]] grants and revokes its confidence in the [[Cabinet of Italy]], appointed by the [[President of Italy]]
|-
| {{flag|Kosovo}} || [[Assembly of Kosovo]] appoints the [[Government of Kosovo]]
|-
| {{flag|Latvia}} || [[Saeima]] appoints the [[Cabinet of Ministers of the Republic of Latvia]]
|-
| {{flag|Luxembourg}} || [[Chamber of Deputies of Luxembourg|Chamber of Deputies]] appoints the [[Cabinet of Luxembourg]]
|-
| {{flag|Macedonia}} || [[Assembly of the Republic of Macedonia|Assembly]] approves the [[Government of Macedonia]]
|-
| {{flag|Malta}} || [[House of Representatives of Malta|House of Representatives]] appoints the [[Cabinet of Malta]]
|-
| {{flag|Moldova}} || [[Parliament of Moldova]] appoints the [[Cabinet of Moldova]]
|-
| {{flag|Montenegro}} || [[Parliament of Montenegro]] appoints the [[Government of Montenegro]]
|-
| {{flag|Netherlands}} || [[States General of the Netherlands|Second Chamber of the Staten-Generaal]] [[National Council (Austria)|National Council]] can dismiss the [[Cabinet of the Netherlands]] through a [[motion of no confidence]]
|-
| {{flag|Norway}} || The [[Monarchy of Norway|Monarch]] appoints the MP leading the largest party or coalition in [[Stortinget]] as [[Prime Minister of Norway|Prime Minister]], who forms the [[Cabinet of Norway|Cabinet]]
|-
| {{flag|Poland}} || [[Parliament of Poland]] approves the [[Cabinet of Poland]]
|-
| {{flag|Serbia}} || [[Parliament of Serbia|National Assembly]] appoints the [[Government of Serbia]]
|-
| {{flag|Slovakia}} || [[National Council of the Slovak Republic|National Council]] approves the [[Government of Slovakia]]
|-
| {{flag|Slovenia}} || [[National Assembly (Slovenia)|National Assembly]] appoints the [[Government of Slovenia]]
|-
| {{flag|Spain}} || [[Congress of Deputies (Spain)|The Congress of Deputies]] elects the [[President of the Government of Spain|President of the Government]], who forms the [[Cabinet of Spain|Cabinet]]
|-
| {{flag|Sweden}} || The [[Riksdag]] elects the [[Prime Minister of Sweden|Prime Minister]], who in turn appoints the other members of the [[Government of Sweden|Government]]
|-
| {{flag|Turkey}} || [[Grand National Assembly of Turkey|Grand National Assembly]] approves the [[Cabinet of Turkey]]
|-
| {{nowrap|{{flag|United Kingdom}}}} || The [[Monarchy of the United Kingdom|Monarch]] appoints the MP leading the largest party or coalition in the [[House of Commons of the United Kingdom|House of Commons]] as [[Prime Minister of the United Kingdom|Prime Minister]], who forms the [[Cabinet of the United Kingdom|Cabinet]]
|-
|}
=== اقیانوسیه ===
{| class="wikitable"
|-
! کشور !! ارتباط بین قوه مقننه و مجریه
|-
| {{flag|Australia}} || Leader of the political party that has the support of a majority in the [[Australian House of Representatives]] is appointed [[Prime Minister of Australia]] by the [[Governor General of Australia]], who then appoints the [[Cabinet of Australia]] on the advice of the Prime Minister
|-
| {{flag|New Zealand}} || [[Parliament of New Zealand]] appoints the [[Cabinet of New Zealand]]
|-
| {{flag|Papua New Guinea}} || [[National Parliament of Papua New Guinea|National Parliament]] appoints the [[Cabinet of Papua New Guinea]]
|-
| {{flag|Samoa}} || [[Legislative Assembly of Samoa|Legislative Assembly]] appoints the [[Cabinet of Samoa]]
|-
| {{flag|Vanuatu}} || [[Parliament of Vanuatu]] appoints the [[Cabinet of Vanuatu]]
|-
|}
== منابع ==
| |||