شورای انقلاب اسلامی ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

'''شورای انقلاب اسلامی''' نهادی بود که [[امام خمینی]] برای مدیریت [[انقلاب]] در داخل [[ایران]] در 22۲۲ دی‌ماه ۱۳۵۷ تشکیل داد و تا پیش از تأسیس [[مجلس شورای اسلامی|مجلس]] نهاد قانون‌گذار در ایران به شمار می‌آمد. وجود این شورا پیش از پیروزی انقلاب در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ و در ماه‌های آغازین پس از پیروزی به جهت مسائل امنیتی فاش نشده و این شورا در ابتدا به صورت محرمانه و غیر علنی فعالیت می‌کرد.

با اوج‌گیری تظاهرات [[مردم]]، در سال ۱۳۵۷ خورشیدی، اندیشه تاسیستأسیس «شورای انقلاب اسلامی» مطرح شد که با سفر [[مرتضی مطهری]] به [[پاریس]]، این اندیشه، با [[امام خمینی]] در میان گذاشته شد.

پس از تشكيلتشکیل شورايیشورایی از سوىسوی [[امام خمینی]] به نام شوراىشورای انقلاب اسلامىاسلامی افرادی که در مراحل مختلف به آن راه يافتندیافتند عبارت بودند از : [[مهدی بازرگان]]، [[ابراهیم یزدی]]، [[عزت‌الله سحابی]]، [[میرحسین موسوی]]، [[ابوالحسن بنی‌صدر]]، [[صادق قطب‌زاده]]، [[محمود طالقانی]]، [[اکبر هاشمی رفسنجانی]]، [[یدالله سحابی]]، [[محمد بهشتی]]، [[مرتضی مطهری]]، [[حبیب‌الله پیمان]]، [[احمد صدر حاج سیدجوادی]]، [[محمدرضا مهدوی کنی]]، [[سید عبدالکریم موسوی اردبیلی]]، [[محمدجواد باهنر]]، [[حسن حبیبی]]، [[مصطفی کتیرایی]]، [[علی اصغر مسعودی]]، [[ولی‌الله قرنی]]، [[عباس شیبانی]]، [[احمد جلالی]]، [[علی‌اکبر معین‌فر]] و [[رضا صدر]].<ref>[http://www.roozonline.com/persian/opinion/opinion-article/archive/2012/january/07/article/-a17d1e4e5e.html انتخاب هایانتخاب‌های انجام شده در نظام ولائی - محمد ملکيملکی : - روزآنلاین<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>

[[اکبر هاشمی رفسنجانی]]، در این بارهاینباره چنین نوشته‌است: {{گفتاورد بزرگ}}آقای [[مطهری]]، در مراجعت از سفر [[پاریس]]، دستور [[رهبر]] عظیم الشأن [[انقلاب ایران (۱۳۵۷)]] را مبنی بر تشکیل شورای انقلاب اسلامی، آوردند. [[امام خمینی]]، آقایان شهید [[مطهری]]، شهید [[بهشتی]]، [[محمد جواد باهنر|شهید باهنر]]، [[هاشمی رفسنجانی]] و [[موسوی اردبیلی]] را به عنوان هسته اولیه شورای انقلاب اسلامی تعیین و اجازه داده بودند که افراد دیگر، با اتفاق نظر این پنج نفر، اضافه شوند و در جلسات ابتدایی، تصمیم بر این شد که حتی الامکان، ترکیب شورا، از اعضای روحانی و غیر روحانی، به نسبت مساوی و نزدیک به هم باشد. ترتیب انتخاب اعضای دیگر و تکمیل آن شورا، چنین بود: پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، آقایان سید [[محمود طالقانی]]، [[سید علی خامنه‌ای]]، [[محمد رضا مهدوی کنی]]، [[احمد صدر حاج سید جوادی]]، مهندس [[مهدی بازرگان]]، دکتر [[یدالله سحابی]]، مهندس [[مصطفی کتیرایی]]، سرلشکر [[ولی اللهولی‌الله قرنی]]، سرتیب [[علی اصغر مسعودی]]، به اتفاق آراء، به عضویت انتخاب شدند. پس از پیروزی [[انقلاب ایران (۱۳۵۷)]] و تشکیل دولت موقت، آقایان [[بازرگان]]، [[سحابی]]، [[کتیرایی]]، [[حاج سید جوادی]] و [[قرنی]]، به [[دولت]] و [[ارتش]] منتقل شدند و به جای آن‌ها، آقایان دکتر [[حسن حبیبی]]، مهندس [[عزت‌الله سحابی]]، دکتر [[عباس شیبانی]]، [[ابوالحسن بنی صدر]] و [[صادق قطب زاده]] انتخاب گردیدند و در مرحلهٔ بعد، پس از شهادت استاد [[مطهری]]، آقایان مهندس [[میر حسین موسوی]]، [[احمد جلالی]] و دکتر [[حبیب اللهحبیب‌الله پیمان]] انتخاب شدند و آقای [[علی‌اصغر مسعودی|مسعودی]]، به کار اجرایی رفت.{{پایان گفتاورد بزرگ}}

وی در رابطه با نقش [[مرتضی مطهری]] چنین می‌نویسد:

در ۲۲ دی ۱۳۵۷ [[امام خمینی]] تشکیل شورای انقلاب رااعلام نمود. وی در بخشی از اطلاعیه خویش گفت:

{{گفتاورد بزرگ}}... به موجب حق شرعی و براساس رأی اعتماد اکثریت قاطع مردم ایران که نسبت به این جانب ابراز شده‌است در جهت تحقق اهداف اسلامی ملت، شورایی به نام شورای انقلاب اسلامی مرکب از افراد با صلاحیت و مسلمان و متعهد و مورد وثوق، موقتاموقتاً تعیین شده و شروع به کار خواهند کرد. اعضای این شورا در اولین فرصت مناسب معرفی خواهند شد. این شورا موظف به انجام امور معین و مشخصی شده‌است از آن جمله مأموریت دارد تا شرایط تأسیس دولت انتقالی را مورد بررسی و مطالعه قرار داده و مقدمات اولیه آن را فراهم سازد.{{پایان گفتاورد بزرگ}}

[[عزت‌الله سحابی]] از اعضای شورای انقلاب دربارهدربارهٔ این شورا می گویدمی‌گوید:

{{گفتاورد بزرگ}}شوراىشورای انقلاب آينهىآینهی تمام نماىنمای ملت ايرانایران و انقلاب بزرگ و فراگيرفراگیر آن نبود، طرفداران شريعتىشریعتی و نمايندگاننمایندگان احزاب سياسىسیاسی و ملىملی قديمقدیم در آن‌جا نبودند، از نمايندگاننمایندگان جوانان و دانشجوياندانشجویان فعال هم هيچكسهیچ‌کس نبود، از چپ‌ها و ماركسيست‌هامارکسیست‌ها هم هيچكسهیچ‌کس در آنجا نمايندهنماینده نداشت، مجاهدین نمايندهنماینده نداشتند، ولىولی آقايانآقایان روحانيونروحانیون شوراىشورای انقلاب در سال ۵۸ تا ۵۹ من را به‌عنوان نمايندهنماینده مجاهدينمجاهدین و اصحاب مرحوم دكتردکتر شريعتىشریعتی تلقىتلقی مىكردند،می‌کردند، مليونمیلیون هم بطور اخص نمايندهنماینده نداشتند.{{پایان گفتاورد بزرگ}}<ref>[http://www.roozonline.com/persian/opinion/opinion-article/archive/2012/january/07/article/-a17d1e4e5e.html انتخاب هایانتخاب‌های انجام شده در نظام ولائی - محمد ملکيملکی : - روزآنلاین<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>

از اولین روز ورود خمینی بحث‌های مهمی از قبیل تشکیل دولت، تشکیل مجلس، ایجاد [[مجلس مؤسسان]] [[مجلس خبرگان]] در این شورا مطرح شد. در اولین گام، شورا، بازرگان را به عنوان نخست وزیر دولت موقت پیشنهاد و خمینی نیز او را منصوب کرد. بعد از پیروزی انقلاب در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ شورای انقلاب و دولت موقت تحت لوای رهبری خمینی و مشروعیت حاصله از حمایت‌های مردمی، زمام امور را به دست گرفتند. دومین اقدام شورا تشکیل "«کمیته موقت انقلاب اسلامی"» برای دفاع ازانقلاب و مقابله با ضد انقلاب در شهرها بود که حکم انتصاب [[محمدرضا مهدوی کنی|مهدوی کنی]] به عنوان سرپرست کمیته مرکزی انقلاب اسلامی صادر شد. مصوبه مهم دیگر شورای انقلاب، تصویب اساسنامه [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی]] در دوم اردیبهشت ۱۳۵۸، بود. شورای انقلاب، ملی شدن بانک‌ها، سامان بخشیدن به دادگاه‌های انقلاب، برگزاری [[همه پرسی]] در رابطه با نظام [[جمهوری اسلامی]]، بررسی پیش نویس [[قانون اساسی]] و انتشار آن در جراید، تصویب قانون شوراهای محلی، تصویب ملی شدن صنایع بزرگ، تصویب آیین نامهآیین‌نامه [[مجلس خبرگان]]، برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، انتخابات مجلس شورای اسلامی و... را انجام داد.

به دنبال [[بحران گروگان‌گیری در سفارت آمریکا]] در ۱۳ آبان ۱۳۵۸ دولت بازرگان فردای آن روز استعفای خود را تسلیم خمینی کرد. شورای انقلاب بیانیه مهمی خطاب به ملت صادر کرد و یادآور شد که مصمم است در فرصت محدودی، برگزاری همه پرسی دربارهدربارهٔ قانون اساسی، انتخابات مجلس شورای ملی و ریاست جمهوری و... را به انجام برساند. متعاقب این بیانیه اعلام شد که شورا ترکیب تازه‌ای خواهد داشت و با ادغام دولت در شورا اعضای جدید شورا انتخاب شدند و در اداره مملکت بدین ترتیب تقسیم کار شد.

این افراد فعالیت‌های خود را آغاز نموده و در مدت کوتاهی نسبتانسبتاً موفق شدند بر خلأ سیاسی موجود فایق آیند. همه پرسی قانون اساسی در ۱۲ آذر ۱۳۵۸ و متعاقب آن انتخابات ریاست جمهوری در بهمن ۱۳۵۸ برگزار شد و [[مجلس شورای اسلامی]] در ۷ خرداد ۱۳۵۹ افتتاح گردید. پس از انتخابات ریاست جمهوری بنی صدر رییسرئیس جمهور منتخب رییسرئیس شورای انقلاب گردید .

!نام!!تصویر!!حزب

ماموریتمأموریت شورای انقلاب پس از ۱۸ ماه در ۲۶ تیر ۱۳۵۹ با افتتاح [[اولین دوره مجلس شورای اسلامی]] پایان یافت. در سال ۱۳۵۸ شورای انقلاب ابتدا تنها نقش قانون‌گذاری داشت، ولی پس از استعفای [[دولت موقت]] در ۱۳ آبان ۱۳۵۸ امور قوه اجرایی نیز به این شورا محول شد و نقش دو قوه را توامان ایفا می‌کرد.

با شروع کار مجلس و [[شورای نگهبان]] و دیگر نهادها، مسؤولیت و ضرورت وجودی شورای انقلاب به پایان رسید.رسید؛ لذا در ۱۲ تیر ۱۳۵۹ محمد حسینی بهشتی اعلام کرد:

{{نقل قول|مسؤولیت شورای انقلاب دو هفته دیگر پایان می‌یابد}}

آخرین اعضای شورا عبارت بودند از [[محمد حسینی بهشتی]]، [[سید علی خامنه‌ای]]، [[موسوی اردبیلی]]، [[محمد جواد باهنر]]، [[هاشمی رفسنجانی]]، [[حسن حبیبی]]، [[عباس شیبانی]]، [[ابراهیم یزدی]]، [[حسینعلی منتظری]]، [[مهدی بازرگان]]، [[عزت‌الله سحابی]]، [[صادق قطب زاده]]، [[علی اکبر معین فر]] و [[ابوالحسن بنی صدر]].<ref>[http://www.majleskhobregan.ir/fa/MohagheghView.html?MohagheghID=667 نمایش عضو مجلس تدوین : حسينعليحسینعلی منتظريمنتظری نجف آباديآبادی<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref><ref>[http://www.aftabnews.ir/vdchwinzk23nkvd.tft2.html آفتاب - ابراهیم یزدی به ۸ سال زندان محکوم شد<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>

* صورت مذاکرات شورای انقلاب، مقدمه به قلم اکبر هاشمی رفسنجانی، ج ۱

== پانویس ==