ویکی‌پدیا

دم‌سنجی: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
ابرابزار
خط ۱:
{{Diagnostic infobox
| Name = دم‌سنجی
| Image = Flow-volume-loop.svg
| Alt =
| Caption = <!--Flow-Volume loop showing successful FVC maneuver. Positive values represent expiration, negative values represent inspiration. At the start of the test both flow and volume are equal to zero (representing the volume in the spirometer rather than the lung). The trace moves clockwise for expiration followed by inspiration. After the starting point the curve rapidly mounts to a peak (the peak expiratory flow). (Note the FEV<sub>۱</sub> value is arbitrary in this graph and just shown for illustrative purposes; these values must be calculated as part of the procedure). -->
| DiseasesDB =
| ICD10 =
| ICD9 =
| ICDO =
| MedlinePlus =
| eMedicine =
| MeshID = D013147
| LOINC =
| HCPCSlevel2 =
| OPS301 = {{OPS301|۱-۷۱۲۱–۷۱۲}}
| Reference_range =}}
'''دَم‌سنجی'''<ref>برابرنهاده فرهنگستان زبان فارسی.</ref> یا '''اسپیرومتری''' {{به انگلیسی|Spirometry}} روشی رایج برای اندازه‌گیری و ثبت ظرفیت تنفسی شش‌ها است.
از دم‌سنجی برای اندازه‌گیری برخی از حجم‌ها و ظرفیت‌های ریوی در بیماران ریوی مانند [[آسم]]، [[بیماری هایبیماری‌های ریوی انسدادی مزمن]] (COPD) و بیماریهای تحدیدی ریوی جهت تشخیص و ارزیابی شدت بیماری استفاده می‌شود. اسپیرومتری همچنین به صورت دوره ایدوره‌ای جهت بررسی عملکرد ریه افراد دچار بیماری مزمن و کارگران در معرض بیماریهای ریوی ([[پنوموکونیوز]]) انجام می شودمی‌شود.
 
== ظرفیت‌های ریوی ==
خط ۲۲:
* ظرفیت دمی (inspiratory capacity)، حداکثر میزان گازی است که می‌توان پس از بازدم، وارد ریه کرد.
* ظرفیت باقی‌مانده عملکردی (function residual capacity)، میزان هوایی که در پایان یک بازدم عادی در ریه‌ها باقی می‌ماند.
* ظرفیت کل ریوی(total lung capacity)، به بیش ترینبیش‌ترین نیروی ممکن ریه‌ها برای حداکثر اتساع ممکن برای وارد کردن هوا به مجاری تنفسی می‌گویند.
 
در اسپیرومتری میزان هوایی که شما می توانیدمی‌توانید دم و بازدم کنید اندازهاندازه‌گیری گیری می شودمی‌شود. همچنین سرعت عمل دم را مورد اندازه گیریاندازه‌گیری قرار می دهدمی‌دهد. مقادیر نشان دهنده بوسیله اسپیرومتری اگر پایین ترپایین‌تر از حد متوسط باشد نشان دهنده این امر است که ریه هایریه‌های شما عملکرد خوبی ندارند
== روش‌های دم‌سنجی ==▼
 
▲== روش‌های دم‌سنجی ==
روش‌های دم‌سنجی به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
# روش حجم‌سنجی؛
# روش فلومتری
 
== برخی اصطلاحات دم‌سنجی ==
[[Image:Lungvolumes.svg|thumb|600px|Output of a spirometer]]
1۱ - ظرفيتظرفیت کل ريویریوی (Total Lung Capacity) یا TLC : عبارت است از حداکثر مقدار هوايیهوایی که ريهریه‌ها ها می توانندمی‌توانند در خود جا دهد که مجموع RVو VC میباشدمی‌باشد.
 
2۲ - ظرفيتظرفیت حياتیحیاتی (Vital Capacity) یا VC : حداکثر حجم هوايیهوایی است که می توانمی‌توان پس از يکیک دم بسیار عميقعمیق به بيرونبیرون فرستاد. (نمودار مقابل)
 
3۳ - ظرفيتظرفیت دمی (Inspiratory Capacity) یا IC : حداکثر حجم هوایی است که می توانمی‌توان در انتهای يکیک بازدم معمولی وارد ريه هاریه‌ها کرد.
 
4۴ - ظرفيتظرفیت باقیمانده عملی یا عملکردی (Functional Residual Capacity) یا FRC : حجم هوایی است که پس از يکیک بازدم معمولی ،معمولی، هنگامیکه ريه هاریه‌ها و قفسه سينهسینه در وضعيتوضعیت استراحت قرار دارند,دارند، در داخل ريه هاریه‌ها باقی می ماندمی‌ماند.
* حجم‌ها:
*حجم ها:
 
5۵ - حجم جاری (Tidal volume) یا TV : حجم هوایی است که در هر دم یا بازدم معمولی به ریه وارد یا خارج می شودمی‌شود.
 
6۶ - حجم ذخیره دمی (Inspiratory Reserve Volume) یا IRV : در انتهای يکیک دم معمولی به حداکثر حجم هوایی که بتوان وارد ريه هاریه‌ها نمود گفته می شودمی‌شود.
 
7۷ - حجم ذخيرهذخیره بازدمی (Expiratory Reserve Volume) یا ERV : در پايانپایان يکیک بازدم معمولی حجمی از هواست که بتوان از ريه هاریه‌ها خارج کرد.
 
8۸ - حجم باقیمانده (Residual Volume) یا RV : حجم هوايیهوایی است که در پايانپایان يکیک بازدم بسیار عميقعمیق در داخل ريه هاریه‌ها باقی می ماندمی‌ماند.
 
9۹ - ظرفيتظرفیت حياتیحیاتی اجباری (با فشار) (Forced Vital Capacity) یا FVC: حجم هوايیهوایی است که بعد از يکیک دم عميقعمیق می توانمی‌توان با شدت هر چه بيشتربیشتر و با حداکثر توان از ريه هاریه‌ها خارج کرد.
 
10۱۰ - حجم بازدمی اجباری (FEV (Forced Expiratory Volume: عبارت است از حداکثر حجم هوايیهوایی که ممکن است در يکیک زمان خاص حينحین بازدم از ريه هاریه‌ها خارج شود.
 
11 -FEV1 (Forced Expiratory Volume in First Second ) : مقدار هوایی است که طی اوليناولین ثانيهثانیه بازدم اجباری و پر فشار که پس از TLC شروع می شودمی‌شود از ريه هاریه‌ها خارج می گرددمی‌گردد.
 
12۱۲ - درصد FVC / FEVı: عبارت است از کسری از ظرفيتظرفیت حياتیحیاتی که می توانمی‌توان آن را در ثانيهثانیه اول در طی بازدم از ريهریه خارج کرد یا نسبت FEV1 به ظرفيتظرفیت حياتیحیاتی اجباری .
 
13- MVV (Maximum Ventilatory Volume) : به حداکثر تنفس ارادی به صورت سريعسریع و عميقعمیق در يکیک زمان مشخص (مثلا دوازده ثانیه) اطلاق میشودمی‌شود. گاه به ايناین متغیر حداکثر ظرفيتظرفیت تنفسی (MBC) گفته میشودمی‌شود.
 
بايدباید توجه کرد که حجم هاحجم‌ها و ظرفيت هایظرفیت‌های ريویریوی برای همه افراد يکسانیکسان نمی باشدنمی‌باشد و بسته به سنسن، ،جنس، جنس ، نژاد ،نژاد، قد و وزن متفاوت خواهد بود که به آن Predicted (مقاديرمقادیر پيشپیش بينیبینی شده) اطلاق می شودمی‌شود.
 
== تفسیر دم‌سنجی ==
بیماریهای انسدادی ریوی مانند آسم موجب کاهش حداکثر [[شدت جریان]] بازدمی می‌شوند. [[بیماریهای تحدیدی ریوی]] مانند فیبروز مزمن ریه موجب کاهش ظرفیتهای ریوی می‌شود.
 
== موارد منع استفاده از اسپیرومتری ==
1۱- [[هموپتزی]] با منشامنشأ نامعلوم ▼
 
2۲- [[پنوموتوراکس]] درمان نشده▼
▲1- [[هموپتزی]] با منشا نامعلوم
 
3۳- وضعیت ناپایدار قلبی – عروقی ▼
▲2- [[پنوموتوراکس]] درمان نشده
 
4۴- [[آنوریسم]] های‌های شکمی یا سینه ایسینه‌ای و مغزی▼
▲3- وضعیت ناپایدار قلبی – عروقی
 
5۵- ممنوعیت نسبی در جراحی اخیر [[کاتاراک]] چشم ▼
▲4- [[آنوریسم]] های شکمی یا سینه ای و مغزی
 
6۶- وجود یک بیماری حاد که باعث عدم همکاری بیمار میمی‌شود شود( تهوع – استفراغ )▼
▲5- ممنوعیت نسبی در جراحی اخیر [[کاتاراک]] چشم
 
▲6- وجود یک بیماری حاد که باعث عدم همکاری بیمار می شود( تهوع – استفراغ )
 
7- جراحی های اخیر شکم و قفسه سینه ▼
 
▲7۷- جراحی هایجراحی‌های اخیر شکم و قفسه سینه
 
== عوارض اسپیرومتری ==
 
۱- پنومو توراکس
 
سطر ۱۱۰ ⟵ ۱۰۷:
* جوزف جی. کار، جان ام. براون. ''مقدمه‌ای بر فناوری تجهیزات پزشکی''. ترجمهٔ دکتر سیامک نجاریان، مهندس صنم سجادی، فریما فاضلی.
* [http://www.prsh.hums.ac.ir/paraclinic/spirometer/ سایت بیمارستان رستمانی پارسیان]
 
== پیوند به بیرون ==
* [http://www.medicalequipment.ir/coding/814324.html اسپیرومتر در سایت تجهیزات پزشکی و مهندسی پزشکی ایران]
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/دم‌سنجی»