سلسیوس: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ←برخی دماهای پرکاربرد: تمیزکاری با استفاده از AWB |
|||
خط ۲:
درجهٔ '''سِلسیوس''' {{به سوئدی|Celsius}} (مخفف: ''C°'') یا '''سانتیگراد'''<ref name='AKA'>{{cite web |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/101689/Celsius-temperature-scale |title=Celsius temperature scale |quote=Celsius temperature scale, also called centigrade temperature scale, scale based on 0° for the freezing point of water and 100° for the boiling point of water. |accessdate=19 February 2012 |publisher=[[Encyclopædia Britannica]]}}</ref> [[یکا|یکای]] سنجش [[دما]] است. نام سلسیوس برای بزرگداشت ستاره‌شناس سوئدی [[آندرس سلسیوس]] (۱۷۰۱ تا ۱۷۴۴) که خود، یکایی همانند را برای دما پیشنهاد کرد چنین نامگذاری شده‌است. عبارت ''درجهٔ سلسیوس'' می‌تواند اشاره کننده به یک دمای مشخص باشد و یا به [[بازه|بازه‌ای]] از دما، تفاوت میان دو دما یا یک [[عدم قطعیت]] اشاره کند. نام این یکا تا سال ۱۹۴۸ سانتیگراد (centigrade) باقی‌مانده بود. این نام از واژهٔ لاتین ''centum'' به معنی «۱۰۰» و ''gradus'' به معنی «گام» یا «مرحله» گرفته شده‌است.
از ۱۷۴۴ تا ۱۹۵۴ نقطهٔ صفر درجه به عنوان نقطهٔ [[یخ زدگی]] آب و ۱۰۰ درجه به عنوان [[نقطهٔ جوش]] آب در فشار یک [[اتمسفر (یکا)|اتمسفر]] در نظر گرفته می‌شد. امروزه این تعریف‌ها بیشتر در دوران مدرسه کاربرد دارد. بر اساس پذیرش جهانی، «درجهٔ سلسیوس» یا یکای سلسیوس با دو دما تعریف می‌شود: [[صفر مطلق]] و [[نقطه سه‌گانه|نقطهٔ سه‌گانهٔ]] VSMOW (استاندارد میانگین وین برای آب اقیانوس) مربوط به گونه‌ای [[آب خالص]]. همچنین این تعریف دمای سلسیوس را مستقیم به یکای [[کلوین]] پیوند می‌دهد. کلوین در ترمودینامیک، [[یکای اصلی اس‌آی]] در [[دستگاه بین‌المللی یکاها]] است و نماد آن K است. صفر مطلق
با توجه به تفاوت این دو معیار در نقطهٔ سه گانهٔ آب و صفر مطلق روشن می‌شود که تفاوت این دو یکا به ازای ۲۷۳٫۱۶ درجه تنها در ۱ درجه‌است (تقریباً ۰٫۰۰۳۶۶) بنابراین بزرگی کلوین و سلسیوس برابر در نظر گرفته می‌شود؛ و گفته می‌شود که ۲۷۳٫۱۵- درجهٔ سانتیگراد برابر با صفر کلوین و صفر درجهٔ سانتیگراد برابر با ۲۷۳٫۱۵ کلوین است.<ref name='nistphys'>{{cite web |url=http://physics.nist.gov/cuu/Units/units.html |title=Essentials of the SI: Base & derived units |accessdate=9 May 2008}}</ref>
خط ۸:
== پیشینه ==
[[پرونده:Celsius_original_thermometer.png|بندانگشتی|چپ|75px|نمایی از دماسنج [[آندرس سلسیوس]] که در آن صفر نقطهٔ جوش آب و صد [[نقطهٔ ذوب]] یخ است.]]
در ۱۷۴۲ [[ستاره‌شناس]] [[سوئد|سوئدی]]، [[آندرس سلسیوس]] (۱۷۰۱ تا ۱۷۴۴) توانست معیاری برای سنجش دما درست کند که وارون آنچه بود که امروز آن را سلسیوس می‌خوانیم. به زبان دیگر، در پیمانهٔ او ''صفر'' نقطهٔ جوش آب بود و ''۱۰۰'' نقطهٔ ذوب یخ. او در مقاله‌ای به نام ''مشاهدهٔ دو دمای ماندگار بر روی یک دماسنج''، تجربه‌های خود را توضیح داد و نشان داد که چگونه فشار بر نقطهٔ ذوب یخ بی
در ۱۷۴۴ همزمان با مرگ آندرس سلسیوس، گیاه‌شناس سوئدی [[کارل لینه]] (۱۷۰۷ تا ۱۷۷۸) وارون دماسنج سلسیوس را ساخت.<ref>Citation: Uppsala University (Sweden), [http://www.linnaeus.uu.se/online/life/6_32.html ''Linnaeus' thermometer'']</ref> «دماسنج لینه» در گلخانهٔ خودش کاربرد داشت. دانیل اکستروم که یک سازندهٔ برجستهٔ ابزارهای علمی بود دماسنج لینه را برایش ساخت.
خط ۶۷:
|style="text-align: right;" |نقطهٔ جوش آب در فشار یک اتمسفر ({{عبارت چپچین|۱۰۱٫۳۲۵ kPa}}){{سخ}}(نگاه کنید به: [[نقطه جوش|نقطهٔ جوش]] تقریبی)<ref>For [[Vienna Standard Mean Ocean Water]] at one [[اتمسفر (یکا)]] (101.325 kPa) when calibrated solely per the two-point definition of thermodynamic temperature. Older definitions of the Celsius scale once defined the boiling point of water under one standard atmosphere as being precisely 100 °C. However, the current definition results in a boiling point that is actually 16.1 mK less. For more about the actual boiling point of water, see [[Vienna Standard Mean Ocean Water#VSMOW in temperature measurement|VSMOW in temperature measurement]]. There is a different approximation using [[ITS-90]] which approximates the temperature to 99.974 °C</ref>
|{{عبارت چپچین|۳۷۳٫۱۳۳۹ K}}
|{{عبارت چپچین|۹۹٫۹۸۳۹ °C}}<ref name=Alabama />
|{{عبارت چپچین|۲۱۱٫۹۷۱ °F}}
|}
== جدول مقایسهٔ پیمانه‌های گوناگون سنجش دما ==
== پانویس ==
| |||