الیزابت یکم: تفاوت میان نسخه‌ها

'''ملکه الیزابت یکم''' {{انگلیسی|Elizabeth I Of England}} (زاده ۷ سپتامبر۱۵۳۳- مرگ ۲۴ مارچ ۱۶۰۳) از ۱۷ نوامبر ۱۵۵۸ تا زمان مرگش ملکهٔ سلطنتی انگلستان و ایرلند بود. الیزابت که گاهی نیز ''الیزابت باکرهدوشیزه''، ''گلوریانا'' و ''ملکه بث خوب'' نامیده می‌شد، پنجمین و آخرینبازپسین پادشاه [[دودمان تیودورتودور]] بود. او دختر [[هنری هشتم]] به عنوان یک پرنسسشاه‌دخت به دنیا آمد اما مادرش، [[آن بولین،بولین]]، وقتی دخترش دو سال و نیم بیشتربیش‌تر نداشت، اعدام شد و الیزابت نامشروع شناخته شد. برادر ناتنی او، [[ادوارد ششم،ششم]]، تاج را به [[لیدی جین گری]] به میراث گذاشت و دست دو خواهر ناتنی خود یعنی الیزابت و [[ماری یکم (انگلستان)|مری]] کاتولیک مذهب را از جانشینی تخت کوتاه کرد. این اقدامکار اوش بر خلاف [[سومین قانون جانشینی سومانگلستان|سومین قانون جانشینی]] بود که در ژوئیه ۱۵۴۳ توسط [[پارلمان انگلیسانگلستان]] به تصویب رسیده بود (برطبق این قانون، مری و الیزابت دگرباردگر بار در خط جانشینی پس از شاهزادهشاه‌زاده ادوارد قرار گرفتند). با کنار گذاردن وصیتنامهٔوصیت‌نامهٔ ادوارد، مری در سال ۱۵۵۳ ملکه شد و [[لیدی جین گری]] اعدام شد. با مرگ مری در سال ۱۵۵۸، الیزابت جانشین خواهر ناتنیش شد. مری در دوران حکومت خود به ظن حمایت از شورشی‌هایشورشیان [[پروتستان]] حدود یک سال الیزابت را زندانی کرده بود.

الیزابت با مشاوره خوب حکومت خود را آغاز کرد و به شدت به گروهی از مشاورینرای‌زنان قابل اعتماد خود که توسط [[ویلیام سیسل]] (بارون بورلی) رهبری می‌شد تکیه داشت. یکی از اقدامهایاقدام‌های اولیهنخستین اوش تاسیس و برپایی کلیسا [[پروتستان]] انگلیس[[انگلستان]] بود که خود والی عالی آن شد. این توافق مذهبی الیزابت، بعدها به [[کلیسای انگلستان]] امروزی تکامل یافت. انتظار می‌رفت که ملکه ازدواج کرده و جانشینی به دنیا آورد تا دودمان تیودورتودور ادامه یابد. اما او علی‌رغم چندین معاشقه هیچوقتهرگز این کار را نکرد. با سالمندتر شدن او، باکره بودن و پاکدامنی‌اش شهرت یافت و مکتبی فکری در اطراف او پدید آمده و رشد کرد و در پرتره‌ها، نمایش‌ها و مراسم مجلل و تاریخی، و ادبیات آن زمان جشن گرفته می‌شد.

الیزابت در دولت داری از پدر و برادر و خواهر ناتنیش میانه‌روتر بود. یکی از شعارهای او این بود: ''می‌بینم و هیچ نمی‌گویم''. در مسائل مذهبی، نسبتاً صبور و شکیبا بودهبود و از آزار و اذیت سازمان یافته پرهیز می‌کردمی‌پرهیخت. پس از سال ۱۵۷۰، زمانیکهزمانی که [[پاپ]] او را نامشروع خواند و پیروان الیزابت را از اطاعت دستوراتش منع کرد، چندین توطئه، زندگی ملکه را به خطر انداخت. اما تمامی این دسیسه‌ها با کمک سرویس مخفی وزرایش با شکست مواجه شد. در روابط خارجی، محتاط عمل می‌کرد و در ارتباط با دو ابرقدرت [[فرانسه]] و [[اسپانیا]] تعادل را برقرار می‌کرد. او با وجود بی رغبتی، از شماری کمپین‌هایکارزارهای نظامی ناکارآمد و با منابع ناچیز در [[هلند]]، فرانسه و [[ایرلند]] حمایت کرد. در اواسط سال ۱۵۸۰، جلوگیری از جنگ با اسپانیا بیشتر از این نمی‌توانست ادامه پیدا کند و هنگامی که اسپانیا سرانجام در سال ۱۵۸۸ تصمیم به فتح انگلستان گرفت، شکست نیروی دریایی اسپانیا ملکه الیزابت را با یکی از بزرگترین پیروزی‌های نظامی در [[تاریخ انگلستان]] پیوند داد.

سلطنت الیزابت به عنوان «عصر الیزابت» شناخته می‌شود و مهمتر از همه برای رشد و شکوفایی درام و تئاتر انگلیس که توسط پیشگامانی چون [[ویلیام شکسپیر]] و [[کریستوفر مارلو]] رهبری می‌شد و نیزبه خاطر قابلیتهایقابلیت‌های دریانوردی ماجراجویان انگلیسی مانند [[سر فرانسیس دریک]] شهرت داشت. بعضی از مورخان در ارزیابی خود کم‌سخن‌تر و خوددارتر هستند، آنهاآنان الیزابت را فرمانروایی عصبانی و دودل توصیف می‌کنند که بیشتربیش‌تر از شانسشبختش بهره بردبرمی‌خورد. در اواخر حکومتش، یک سری مشکلات نظامی و اقتصادی محبوبیت او را تضعیف کرد. می‌توان اذعان کردگفت که الیزابت در عصری که دولت متزلزل و محدود و پادشاهان در کشورهای همسایه با مشکلات داخلی که حتی تخت و تاجشان را تهدید می‌کرد مواجهرویارو بودند بازیگری کاریزماتیک و بازمانده‌ای سر سختسرسخت بود. چنین مشکلات و مواردی در مورد رقیب الیزابت، [[ماری یکم اسکاتلند،اسکاتلند]]، نیز صدق می‌کرد. الیزابت او را در سال ۱۵۶۸ زندانی و سرانجام در سال ۱۵۸۷ اعدام کرده بود. پس از حکمفرمایی کوتاه مدت برادر و خواهر ناتنیش، دورهٔ ۴۴ سالهٔ الیزابت بر تخت ثبات خوبی را برای قلمرو پادشاهی ([[بریتانیا]]) به ارمغان آورد و نیز به شکل‌گیری حس هویت ملی کمک کرد.

الیزابت در سال ۱۵۵۸ و در ۲۵ سالگی بر تخت نشست. پیش از آن وی از سال ۱۵۵۳ در زندان خواهرش [[ماری اول انگلستان|شهبانو مری]] بود. الیزابت هوادار [[پروتستان]]ها بود و این آیین را در کشور رسمی کرد. [[لرد]]های [[انگلیس]]انگلستان نیز که پیرو این آیین بودند از وی پشتیبانی کردند. اینچنین دشمنی [[پاپ]] و اسپانیای [[کاتولیک]] بر الیزابت و [[انگلستان]] برانگیخته شد.

در جنگ دریایی که در سال ۱۵۸۸ میان [[انگلیس]] و [[اسپانیا]] درگرفت، نیروهای دریایی اسپانیا بدلیل ناتوانی در کنترل مقابله با توفان شدید دریایی شکست سنگینی متحمل شدند. به این ترتیب نیروی دریایی [[انگلستان]] توانست به عنوان ابرقدرت دریایی جایگزین [[اسپانیا]]یی‌ها شود. همچنین [[انگلستان|انگلیسی‌ها]] از ناتوانی [[اسپانیا]]یی‌ها سود برده و به گشودن و یافتن سرزمینهایسرزمین‌های [[آمریکای شمالی]] اقدام نمودند و علاوه بر آن بخشی از مستعمرات[[نوآبادهای]] اسپانیا را نیز به تصرف خود درآوردند.

الیزابت از کودکی در خانه [[ادوارد ششم]] می‌زیست چون که پدرش هنری که فرزند پسر می‌خواست او و مادرش را از خود رانده بود. الیزابت با آموزه‌های [[پروتستان]] بزرگ شد. او برای مصالح کشور هرگز تن به زناشویی نداد. گفته میشود او با توماس سیمور، دریاسالار اعظم، که به طور اتفاق شوهر چهارم [[کاترین پار]]، همسر ششم [[هنری هشتم]] بود روابط عاشقانه داشته است و باکرهدوشیزه بودن او نوعی تظاهر بوده است. لذااز نمیتواناین دربارهروی ینمی‌توان درباره لقب او که به ملکه ی باکرهدوشیزه معروف است اظهار نظر قطعی کرد. وی از بیماری بیخوابیبی‌خوابی رنج می‌برد و سرانجام در ۲۴ مارس ۱۶۰۳ در گذشت. پیکرش را در کنار خواهرش مری در [[کلیسای وست‌مینستر]] به خاک سپردند.