وزن شعر: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
سیلاب همان هجاست
خط ۱:
'''وزن شعر''' ایجاد نظم و هماهنگی در طول [[مصراع|مصراعها]]ها و چیدمان [[هجا|هجاهای]]های هر مصراع است. در فارسی معمولاً منظور از وزن شعر، وزن عروضی و اسلوب‌های برگرفته از آن یا تکنیک‌های دیگری مانند وزن هجایی و آهنگی است. مطابق این تقسیم‌بندیِ غالب، بعضی اشعار از جمله اشعار قالب سنّتی فارسی دارای وزن تشخیص داده می‌شوند و در مقابل بسیاری از اشعار مدرن مانند [[شعر سپید]] فاقد وزن خوانده می‌شوند.
 
امّا نگاه متأخّرتری به وزن شعر وجود دارد که البته از اقبال و پذیرفته شدگی کمتری برخوردار است. این نگاه تعریف وزن را گسترده‌تر می‌داند. طبق این نگاه، وزن جزء تزیینات شعری نیست، بلکه بخشی از ذات آن است. وزن یعنی سکون و تحرک کلام، ایستادن در وسط هجاها و بعد حرکت کردن در وسط هجاها، ایستادن در وسط سطرها و بعد حرکت کردن در وسط سطرها. به این معنی که یک پاره وزنی فقط از حرکت کلمات به وجود نمی‌آید، بلکه از حرکت سکوت هم به وجود می‌آید. شعر تنها پدیده زبانی است که در آن سکوت‌های حد فاصل هم به اندازه خود کلمات معنی دارند. هرقدر که سکوت‌های حدفاصل بین کلمات کمتر باشد، متن به طرف نظم می‌گراید و اگر بی‌وزن باشد به طرف نثر.<ref>(رضا براهنی. طلا در مس، جلد اول، ص ۴۵۶–۴۵۳)</ref>
 
== انواع وزن شعر ==
ضروری بودنِ وزن و چگونگی آن در شعرِ [[زبان|زبان‌های]]‌های مختلف متفاوت است و بستگی به نوع واژه‌چینی در هر زبان دارد.
* '''وزن کمّی''': در فارسی به آن [[عروض|وزن عروضی]] گفته می‌شود. اساس آن مبتنی بر نظم هجاهای بلند و کوتاه در مصراع‌های یک شعر است. این نوع وزن، خاص زبان‌هایی است که در آنها [[مصوت|مصوّت‌ها]] به کوتاه و بلند و در نتیجه هجاها به کوتاه و بلند و احیاناً کشیده تقسیم می‌شوند. وزن شعر [[فارسی]]، [[عربی]]،<ref> دربارهٔ عروض [[زبان عربی|عربی]] رجوع کنید به کتاب ''[[عروض و قافیه عربی|عروض و قافیهٔ عربی]]''، تألیف و ترجمهٔ [[حمید حسنی]] ([[تهران]]، [[شرکت انتشارات علمی و فرهنگی]]، چاپ اول، ۱۳۸۳)</ref> [[سانسکریت]] و [[زبان یونانی|یونانی]] از نوع کمّی است.
* '''وزن تکیه‌ای''': اساس این نوع وزن تنها بر تساوی تعداد [[تکیه|تکیه‌ها]]‌ها در هر مصراع شعر قرار دارد و تعداد هجاهای مصراع‌ها ممکن است تغییر کند. وزن تکیه‌ای خاص زبان‌هایی است که در آنها هجای تکیه‌دار اصل است و هجاهای دیگر سریع تلفظ می‌شوند. مانند [[انگلیسی قدیم]] و [[زبان آلمانی|آلمانی]]. در بیت فارسیِ برساختهٔ زیر:
 
{{شعر}}
خط ۳۳:
 
== یافتن خودکارِ وزن عروضی ==
در [http://www.arooz.net/ وب‌گاه عروض] می‌توانید یک بیت شعر را وارد کنید تا سیستم، وزن عروضیِ بیت را به شما نشان دهد. برازندگی اعلام‌شده نشان‌دهندهٔ درجهٔ اطمینان به جواب داده‌شده می‌باشد. هرچه با برازندگی بالاتری وزن عروضی تشخیص داده شود، احتمال آنکه وزن عروضی تشخیص‌داده‌شده صحیح باشد، بالاتر می‌رود.
ضمناً برخی اختیارات شاعریِ استفاده‌شده در بیت واردشده به تفکیک هر مصراع برای شما نمایش داده می‌شود.